کتیبه‌های خصوصی فارسی میانه ساسانی و پساساسانی: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURکتیبه‌های خصوصی فارسی میانه ساسانی و پساساسانیJ1.jpg | عنوان =کتیبه‌های خصوصی فارسی میانه ساسانی و پساساسانی | عنوان‌های دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = نصراله زاده، سیروس (نویسنده) |زبان | زبان = | کد کنگره = | م...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ه های ' به 'ه‌های ') |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''کتیبه‌های خصوصی فارسی میانه ساسانی و پساساسانی (گورنوشته، یادبودی)''' تألیف سیروس نصراله زاده، از عصر ساسانی دو گونه کتیبه موجود است. گونه ی نخست | '''کتیبه‌های خصوصی فارسی میانه ساسانی و پساساسانی (گورنوشته، یادبودی)''' تألیف سیروس نصراله زاده، از عصر ساسانی دو گونه کتیبه موجود است. گونه ی نخست کتیبه‌های دولتی یا سلطنتی هستند و دسته دوم، کتیبه‌های اواخر دوره ی ساسانی و آغاز اسلام هستند که به کتیبه‌های خصوصی مشهورند. این کتیبه‌های خصوصی متنوع اند.یک بخش گورنوشته ها هستند و دسته دیگر کتیبه‌های یادبودی اند. مجموعه ی کتیبه‌های خصوصی بررسی شده در کتاب حاضر، حدود 122 کتیبه است. شیوه ی بررسی هر کتیبه مشتمل است بر معرفی مختصر کتیبه، چگونگی پیدایی آن و سابقه ی پژوهش. سپس حرف نویسی، آوانویسی و ترجمه ی فارسی آورده شده است. متناسب با هر کتیبه تعلیقات زبانی و تاریخی داده شده است. شیوه ی تقسیم بندی کتیبه‌های خصوصی نیز به ترتیب فصل هاست. در جلد دوم تصویرها آمده است. در جلوی عنوان هر کتیبه شماره صفحه‌های تصویرها آمده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب در دو جلد به چاپ رسیده، جلد اول در سه فصل است و عناوین اصلی آن: | کتاب در دو جلد به چاپ رسیده، جلد اول در سه فصل است و عناوین اصلی آن: | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
فصل نخست: تدفین در ایران باستان، گورنوشته ها | فصل نخست: تدفین در ایران باستان، گورنوشته ها | ||
فصل دوم: | فصل دوم: کتیبه‌های یادبودی | ||
فصل سوم: | فصل سوم: کتیبه‌های خصوصی پهلوی ساسانی مسیحیان ایرانی | ||
عناوین اصلی جلد دوم عبارت است از: | عناوین اصلی جلد دوم عبارت است از: | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
گورنوشته ها | گورنوشته ها | ||
کتیبه‌های یادبودی | |||
کتیبه‌های مسیحیان ایران | |||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
از عصر ساسانی دو گونه کتیبه موجود است. گونه ی نخست مشهور به | از عصر ساسانی دو گونه کتیبه موجود است. گونه ی نخست مشهور به «کتیبه‌های دولتی» یا «سلطنتی» هستند. وجه تمایز این کتیبه ها با دوره ی دوم استفاده از «الفبای کتیبه ای منفصل» است. این دسته از کتیبه ها یا متعلق به شاهان ساسانی هستند و یا به مقامات درباری تعلق دارد. وجه مشخصه ی دیگر این کتیبه ها در آغاز، سه زبانه بودن (فارسی میانه ی ساسانی و پهلوی اشکانی و یونانی ) آن هاست. سه زبانه بودن این کتیبه ها حامل پیام سیاسی و تبلیغاتی در اثبات و تأیید حاکمیت سیاسی سلسله ی تازه است. روایت یونانی، به جهت زبان بین المللی اکثریت سوریه و شرق امپراتوری روم و برای «جهانی کردن گفتار شاپور به زبان میانجی آن زمان» است و روایت پهلوی اشکانی، برای جامعه ی پارتی زبان ایرانی و فارسی میانه ی ساسانی که زبان رسمی حکومت بود. این سه روایت قابل مقایسه با سه زبانگی کتیبه‌های هخامنشی است. کتیبه‌های دیگر این دوره یا دو زبانه (فارسی میانه ی ساسانی و پهلوی اشکانی) هستند یا تک زبانه (فارسی میانه ی ساسانی). | ||
دسته دوم، | دسته دوم، کتیبه‌های اواخر دوره ی ساسانی و آغاز اسلام در ایران است که به «خط متصل پهلوی یا کتابی» نوشته شده اند و مشهور به کتیبه‌های خصوصی هستند. این کتیبه‌های خصوصی متنوع اند. یک بخش گورنوشته ها هستند که بسیار فراوان اند و دسته دیگر کتیبه‌های یادبودی اند. تمامی این کتیبه‌های خصوصی جز دو مورد، به خط متصل کتابی یا تحریری نوشته شده اند. آن دو مورد یکی «دو کتیبه ی شوشتر» است که به الفبای متصل نوشته شده و محتملا باید به دوره ی ساسانی مربوط باشد و دیگری کتیبه ی دربند که خط منفصل و متصل در آن با هم آمده است. علاوه بر این منابع کتیبه ای در دوره ی آغازین اسلامی در ایران، برخی کتیبه‌های دیگر نیز به دست آمده است. اهمیت زبان شناسی تمامی کتیبه‌های دوره ی ساسانی و شیوه ی روایی آن ها بحث مهمی است که در جای دیگر باید بدان پرداخت. در این کتاب به حد مقدور در خصوص کتیبه‌های خصوصی پرداخته شده است. مجموعه ی کتیبه‌های خصوصی بررسی شده در این اثر، حدود 122 کتیبه است. شیوه ی بررسی هر کتیبه مشتمل است بر معرفی مختصر کتیبه، چگونگی پیدایی آن و سابقه ی پژوهش. سپس حرف نویسی، آوانویسی و ترجمه ی فارسی آورده شده است. متناسب با هر کتیبه تعلیقات زبانی و تاریخی داده شده است. شیوه ی تقسیم بندی کتیبه‌های خصوصی نیز به ترتیب فصل هاست. در جلد دوم تصویرها آمده است. در جلوی عنوان هر کتیبه شماره صفحه‌های تصویرها آمده است.<ref> [https://www.historylib.com/books/2442 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
نسخهٔ ۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۸
| کتیبه‌های خصوصی فارسی میانه ساسانی و پساساسانی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نصراله زاده، سیروس (نویسنده) |
| ناشر | پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۸ش |
| شابک | 7-996-426-964-978 |
| کد کنگره | |
کتیبه‌های خصوصی فارسی میانه ساسانی و پساساسانی (گورنوشته، یادبودی) تألیف سیروس نصراله زاده، از عصر ساسانی دو گونه کتیبه موجود است. گونه ی نخست کتیبه‌های دولتی یا سلطنتی هستند و دسته دوم، کتیبه‌های اواخر دوره ی ساسانی و آغاز اسلام هستند که به کتیبه‌های خصوصی مشهورند. این کتیبه‌های خصوصی متنوع اند.یک بخش گورنوشته ها هستند و دسته دیگر کتیبه‌های یادبودی اند. مجموعه ی کتیبه‌های خصوصی بررسی شده در کتاب حاضر، حدود 122 کتیبه است. شیوه ی بررسی هر کتیبه مشتمل است بر معرفی مختصر کتیبه، چگونگی پیدایی آن و سابقه ی پژوهش. سپس حرف نویسی، آوانویسی و ترجمه ی فارسی آورده شده است. متناسب با هر کتیبه تعلیقات زبانی و تاریخی داده شده است. شیوه ی تقسیم بندی کتیبه‌های خصوصی نیز به ترتیب فصل هاست. در جلد دوم تصویرها آمده است. در جلوی عنوان هر کتیبه شماره صفحه‌های تصویرها آمده است.
ساختار
کتاب در دو جلد به چاپ رسیده، جلد اول در سه فصل است و عناوین اصلی آن:
فصل نخست: تدفین در ایران باستان، گورنوشته ها
فصل دوم: کتیبه‌های یادبودی
فصل سوم: کتیبه‌های خصوصی پهلوی ساسانی مسیحیان ایرانی
عناوین اصلی جلد دوم عبارت است از:
گورنوشته ها
کتیبه‌های یادبودی
کتیبه‌های مسیحیان ایران
گزارش کتاب
از عصر ساسانی دو گونه کتیبه موجود است. گونه ی نخست مشهور به «کتیبه‌های دولتی» یا «سلطنتی» هستند. وجه تمایز این کتیبه ها با دوره ی دوم استفاده از «الفبای کتیبه ای منفصل» است. این دسته از کتیبه ها یا متعلق به شاهان ساسانی هستند و یا به مقامات درباری تعلق دارد. وجه مشخصه ی دیگر این کتیبه ها در آغاز، سه زبانه بودن (فارسی میانه ی ساسانی و پهلوی اشکانی و یونانی ) آن هاست. سه زبانه بودن این کتیبه ها حامل پیام سیاسی و تبلیغاتی در اثبات و تأیید حاکمیت سیاسی سلسله ی تازه است. روایت یونانی، به جهت زبان بین المللی اکثریت سوریه و شرق امپراتوری روم و برای «جهانی کردن گفتار شاپور به زبان میانجی آن زمان» است و روایت پهلوی اشکانی، برای جامعه ی پارتی زبان ایرانی و فارسی میانه ی ساسانی که زبان رسمی حکومت بود. این سه روایت قابل مقایسه با سه زبانگی کتیبه‌های هخامنشی است. کتیبه‌های دیگر این دوره یا دو زبانه (فارسی میانه ی ساسانی و پهلوی اشکانی) هستند یا تک زبانه (فارسی میانه ی ساسانی).
دسته دوم، کتیبه‌های اواخر دوره ی ساسانی و آغاز اسلام در ایران است که به «خط متصل پهلوی یا کتابی» نوشته شده اند و مشهور به کتیبه‌های خصوصی هستند. این کتیبه‌های خصوصی متنوع اند. یک بخش گورنوشته ها هستند که بسیار فراوان اند و دسته دیگر کتیبه‌های یادبودی اند. تمامی این کتیبه‌های خصوصی جز دو مورد، به خط متصل کتابی یا تحریری نوشته شده اند. آن دو مورد یکی «دو کتیبه ی شوشتر» است که به الفبای متصل نوشته شده و محتملا باید به دوره ی ساسانی مربوط باشد و دیگری کتیبه ی دربند که خط منفصل و متصل در آن با هم آمده است. علاوه بر این منابع کتیبه ای در دوره ی آغازین اسلامی در ایران، برخی کتیبه‌های دیگر نیز به دست آمده است. اهمیت زبان شناسی تمامی کتیبه‌های دوره ی ساسانی و شیوه ی روایی آن ها بحث مهمی است که در جای دیگر باید بدان پرداخت. در این کتاب به حد مقدور در خصوص کتیبه‌های خصوصی پرداخته شده است. مجموعه ی کتیبه‌های خصوصی بررسی شده در این اثر، حدود 122 کتیبه است. شیوه ی بررسی هر کتیبه مشتمل است بر معرفی مختصر کتیبه، چگونگی پیدایی آن و سابقه ی پژوهش. سپس حرف نویسی، آوانویسی و ترجمه ی فارسی آورده شده است. متناسب با هر کتیبه تعلیقات زبانی و تاریخی داده شده است. شیوه ی تقسیم بندی کتیبه‌های خصوصی نیز به ترتیب فصل هاست. در جلد دوم تصویرها آمده است. در جلوی عنوان هر کتیبه شماره صفحه‌های تصویرها آمده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران