مراحل و شیوه‌های توسعه در دولت نبوی

مراحل و شیوه‌های توسعه در دولت نبوی
پدیدآوران	توحیدی، محمدعلی (نویسنده)
ناشر	مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی
مکان نشر	قم
سال نشر	۱۳۹۶ش
شابک	‎0-344-429-600-978
کد کنگره	‏

مراحل و شیوه‌های توسعه در دولت نبوی تألیف محمدعلی توحیدی؛ پیشرفت و توسعه از مقوله‌های مطرح جهان امروز است که دارای مؤلفه‌های خاص خود می‌باشد؛ اما پیشرفت و توسعه ای که بتواند مشکل مادی و معنوی بشریت را مرتفع سازد، الگوی توسعه‌ی دولت نبوی است. توسعه در دولت نبوی دارای مراحلی است که مهم ترین آن‌ها توسعه‌ی فرهنگی می‌باشد. توسعه و شکوفایی در نظام فرهنگی، از لایه‌های بنیادین (اعتقادات) آغاز شد و به تدریج مراحل بعدی (لایه‌های ارزشی و هنجاری) رو به تغییر و شکوفایی نهاد.

ساختار

مطالب این تحقیق در سه بخش و هفت فصل تنظیم و سامان یافته است:

بخش اول: کلیات و مبانی توسعه در دولت نبوی: (دو فصل را در بر می گیرد)

بخش دوم: توسعه فرهنگی و سیاسی دو دولت نبوی :(دو فصل را شامل می‌شود)

بخش سوم: توسعه اقتصادی، اجتماعی و انسانی در دولت نبوی: (حاوی سه فصل است)

گزارش محتوا

تبیین نظرگاه دین و آموزه‌های اسلامی در زمینه‌ی مسائل و موضوعات جدید از وظایف جدی پژوهشگران مسلمان است که باید رویکرد دین را در قبال پدیده‌های جدید از منابع دینی و سیره‌ی پیشوایان دین استخراج نموده، در اختیار انسان ها، خصوصا کارگزاران نظام های حکومتی در کشورهای مسلمان قرار دهند. «توسعه» یکی از پدیده‌های جدید است که پس از جنگ جهانی دوم مطرح شد و رشد اقتصادی کشورها را مدنظر داشت. توسعه به مفهوم رایج خود، هرچند ابعاد گوناگون زندگی مادی انسان را مدنظر دارد، به هیچ وجه تأمین کننده‌ی «رستگاری» انسان نیست؛ زیرا این نوع توسعه بر مبانی فکری، فلسفی و معرفتی مدرنیته استوار بوده و دارای ماهیت «سکولار» و مادی نگر است؛ به همین دلیل، بعد معنوی وجود انسان را نادیده انگاشته و حیات ابدی او را، که به مراتب مهم تر از زندگی دنیوی اوست، در نظر گرفته است.

به رغم جوان بودن مباحث توسعه، با حجم زیادی از کارهای پژوهشی و تحلیلی در این موضوع روبه رو هستیم که در سطح جهان دارای راهبردی و کاربردی است؛ اما در زمینه‌ی الگوهای بومی توسعه و خصوصا الگوهای نهفته در آموزه‌های دینی، کار مهمی دیده نشده است. این تحقیق ضمن بررسی مفهوم توسعه به سبک غربی، به مطالعه‌ی ناب ترین دوره‌ی اسلامی، یعنی دوره‌ی پیامبر اعظم صل الله علیه و آله و دولت آن حضرت، پرداخته و به این نتیجه رسیده است که توسعه با خاستگاه فکری و فلسفی مدرنیته دارای ماهیت سکولار و دین ستیز است و بر شکوفایی فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دولت نبوی قابل تطبیق نیست و توسعه به مفهوم بهبود شرایط برآوردن نیازها و پرورش استعدادهای انسانی در دولت نبوی وجود دارد و از روشی که رسول خدا صل الله علیه و آله برای بهبود وضعیت ابعاد مختلف حیات انسانی در پیش گرفت و قبل از هرچیز روی اندیشه و تفکر انسان تمرکز نمود، می توان روش «تحول انسانی» را استنباط کرد که با استفاده از مهندسی دقیق و کارآمد فرهنگی و حرکت تدریجی و مرحله ای، توانست شکوفایی فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و تعالی انسانی را به ارمغان آورد. هرچند قلمرو فعالیت دولت نبوی، جامعه صدر اسلام بود، روش تحول انسانی می‌تواند برای جامعه بشری در هر دوره‌ی تاریخی و هر محدوده‌ی جغرافیایی کارآمد، مشکل گشا و رستگاری بخش باشد.

روش پژوهش در این تحقیق تلفیقی از دو روش تحلیلی و توصیفی است و تلاش بر آن بوده تا با مطالعه و بازنگری متون و منابع تاریخی مربوط به دوره‌ی نبوی و بهره گیری از مطالعات انجام شده در زمینه‌ی توسعه، ابعاد، شاخص ها، چگونگی و راهکارهای توسعه در دولت نبوی به دست آید؛ بنابراین علاوه بر داده‌های تاریخی، از مباحث نظری جامعه شناسی توسعه و برخی مباحث توسعه‌ی اقتصادی در تحقیق حاضر مورد استفاده قرار گرفته است.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران