تاریخ قوامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از بررسی اجزاء نسخه‌ی حاضر عیان می شود که ابواب سیاهه از سه پاره به اضافه‌ی مرثیه داوری بن وصال در رثاء و یادکرد درگذشته فرزند حاجی اسدالله خان موسوم به هدایت الله (متخلص به درویش) تشکیل می شود. بخش نخست که به واقع پایه‌ی اصلی کتاب حاضر می باشد، شامل چهار باب به قرار ذیل است:

اهمیت عمده‌ی این سیاهه از چند جهت قابل ملاحظه است، نخست ترسیم واقعات تاریخی انتهای روزگار زندیه به بیانی موجز و ذکر اجزاء حادثات ولایات مرکزی در ابتدای دوران قاجار، دو دیگر نقشی از خاندان قوام شیرازی که سهم آن ها در جهات مختلفه‌ی نیکویی و زشتی سیاسی ناحیت فارس مکتوم مانده و خود نیازمند تحقیقی مستقل می باشد؛ و در فرجام از ارزش ادبی آن، هرچند ارجی ندارد لیکن نخستین تبلور شکوفایی نثر بازگشت و ساده نویسی در برخی موارد نوشته مشهود است و برای آنان که در اشعار عصر قاجاری به تتبع مشغول اند منبعی لازم و ضروری جهت ضبط برخی قصاید و قطعات و مراثی به ویژه از شاعران ناحیه‌ی فارس محسوب می شود.  

این کتاب نسخه ای است به تحریر نویسنده که میکرو فیلم آن در تملک کتابخانه‌ی مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران بوده اما جزء فهرست میکرو فیلم های دانشگاه تهران چاپ استاد محمدتقی دانش پژوه نیامده و معرفی آن بر اهل نظر و تحقیق مکتوم مانده است. نوشتار حاضر از آن گونه متونی است که به بیان تجربه‌ی محلی و ذکر رویدادهای شیراز در قرن دوازدهم هجری قمری نسبت به خانواده ای با پیوندهای گسترده در ایالت فارس مبادرت نموده و فراز و نشیب رویدادها را با حسن قلم و اخلاقی مکرم شرح می دهد؛ آنچه از پس این حوادث عیان می شود خشونت جانکاهی است که توسط حکام عنان گسیخته بر پاره ای از اعیان فاقد اقتدار و فارغ از توان، جاری می شود به قسمی که لکه های نکبت و خوف بر قطعات متن، روح انسان را آزرده خاطر ساخته و شرمی نامطبوع بر چهره ظاهر می سازد. مصنف این کتاب، حاجی اسدالله خان، فرزند دوم حاجی ابراهیم خان اعتمادالدوله‌ی شیرازی نخستین صدر اعظم دوره‌ی قاجار از ایام آغا محمدخان و سپس ابتدای دوره‌ی فتحعلی شاه قاجار تا سنه‌ی 1215 قمری می باشد.<ref> [https://historylib.com/books/2686 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>