التفسير الوافي المفيد لفهم القرآن المجید

التفسير الوافي المفيد لفهم القرآن المجید
پدیدآوران	قباوه، فخرالدین (نويسنده)
ناشر	مکتبة لبنان ناشرون
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	2012م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

التفسير الوافي المفيد لفهم القرآن المجيد، تألیف نویسنده، ادیب و مفسر معاصر سُنّی، فخرالدین قباوه (متولد 1933م)، است که دوره کامل تفسیر ترتیبی قرآن کریم را در یک جلد بیان می‌کند. مخاطبان این تفسیر عموم مردم هستند و نویسنده، می‌کوشد آسان بنویسد و دیدگاهش را بااختصار برساند. در هر صفحه، آیات قرآن کریم، معانی واژگان و تفسیر همراه باهم می‌آید و در همان صفحه به پایان می‌رسد.

هدف و روش

• نویسنده در مقدمه‌اش به نام «خطبة المفسّر» با اشاره به فضیلت خدمت به قرآن کریم (از راه حفظ، قرائت، تفسیر، هدایت‌پذیری و...) و فعالیت‌های علمی و خالصانه دانشوران و مفسران در طول قرون گذشته و ارائه فهرست اسامی برخی از تفاسیر گوناگون، افزوده است:
• گاه گفته می‌شود که خلاصه‌هایی که برای تفاسیر نوشته شده، برای مردم روزگار ما کافی است، ولی این نظر درست نیست؛ زیرا اکنون اوضاع متفاوت شده و پرسش‌ها و تبلیغات دشمنان فزونی یافته و در اختیار همگان قرار دارد و بسیاری از این خلاصه‌ها، فقط به توضیح برخی از کلمه‌ها و عبارات می‌پردازد و بقیه را رها می‌کند؛ زیرا آن را روشن می‌انگارد؛ درحالی‌که بسیاری از اموری که قبلا آسان شمرده می‌شد، الآن جزو مسائل دشوار شده است و باید تبیین شود و برای برآوردن نیازهای معاصر کافی نیست و باید گزیده‌های جدیدی فراهم شود.
• در دوران جوانی به برخی از این تجربه‌ها و مشکلات توجه کرده بودم و از جمله در «دارالمعلمين الابتدائية» در حدود 50 سال قبل، حیرت یکی از همکاران از اینکه قرآن، زمین را بساط ممدد و مسطح دانسته، درحالی‌که زمین کروی است، مرا به شگفتی آورد و به او توضیح دادم که منظور این است که خدای متعال زمین را برای زندگی انسان آماده کرد و سطح کروی آن را گستراند تا آدمی بتواند در روی آن گام بردارد و به فعالیت بپردازد.
• همچنین در مجالس درس تفسیر عبدالفتاح ابوغده شرکت می‌کردم و گاه به پرسش‌های ایشان که از حاضران می‌پرسید، من پاسخ می‌دادم و ایشان تأیید می‌کرد و از جمله به یاد دارم که وقتی به سوره نصر رسید، توضیح داد که این سوره در منا در حجة‌الوداع نازل شده است و بر پیروزی اسلام و مبارکی آن و داخل شدن مردم در این دین مبین دلالت دارد و به همین جهت خدای متعال امر کرده است که مردم به تسبیح و حمد او بپردازند و استغفار کنند و عبادت و طاعتش را به‌جا آورند و تا رحمت الهی را بیابند و در روز قیامت به درجات عالی برسند. سپس پرسید: آیا در این سوره مطلب دیگری می‌بینید؟ کسی پاسخی نداد و من با عجله گفتم: این سوره، اشاره‌ای پنهان به این نکته دارد که وفات پیامبر(ص) نزدیک است؛ یعنی ای رسول کریم رسالت خود را به‌خوبی و امانت و راستی انجام دادی، پس اکنون آماده دیدار پروردگارت باش.
• بعد از آنکه تفسير الجلالين الميسّر و المفصّل في تفسير القرآن الكريم را منتشر کردم، دریافتم که لازم است در کتابی، معانی همه مفردات همراه با تفسیر اجمالی تمامی آیات برای مخاطبان امروزی آماده شود.

ساختار و محتوا

در این اثر، متن کامل قرآن کریم همراه با تفسیر ترتیبی آن (از سوره فاتحه تا سوره ناس) به‌صورت متن قرآن (با خطّ عثمان طه) در قسمت راست صفحات زوج و سمت چپ صفحات فرد و تفسیر در پیرامون آن سامان‌دهی شده است. نویسنده در هر سوره، نخست به شرح مفردات و توضیح واژگان می‌پردازد و آنگاه وارد تفسیر عمومی و مختصر می‌شود.

بدون منبع

فخرالدین قباوه در این اثر به هیچ منبعی استناد نکرده و پاورقی یا پی‌نوشتی نیاورده است و ارجاع درون‌متنی نیز ندارد، جز در موارد نادر (ارجاع درون‌متنی فقط در سوره حمد، مشاهده شد).

نمونه مباحث

• «سوره فاتحه»: سوره عبارت از مجموعه آیاتی است که اسمی خاصّ دارد و فاتحه، سوره‌ای است که قرآن کریم در مصحف‌ها و تلاوت قرآن در نماز با آن، آغاز می‌شود و به‌خاطر فضیلتش در بین سوره‌های قرآن کریم، بیست و چند اسم دیگر هم دارد... «تفسیر مفردات»: «بسم الله»، یعنی با نام خدای متعال شروع می‌کنیم و «اسم» آن است که بر ذاتی نهند تا با آن شناخته شود و بر آن ذات دلالت کند....

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.