مقامات حریری

مقامات حریری(حریری، قاسم بن علی)
پدیدآوران	حریری، قاسم بن علی (نويسنده) رواقی، علی (مصحح)
عنوان‌های دیگر	ترجمه‌ فا‌رسی‌ ** مقا‌ما‌ت‌ الحریری. فا‌رسی‌
ناشر	مؤسسهفرهنگی شهيد محمد رواقی
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1365ش
چاپ	1
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مقامات حریری، ترجمه فارسی «مقامات الحريري» یا «المقامات الأدبية»، تألیف ابومحمد، قاسم بن على بن محمد بن عثمان حریرى (446-516ق) است که توسط مترجمی ناشناس، به فارسی ترجمه و با پژوهش علی رواقی، منتشر شده است.

ترجمه حاضر، بر پایه کهن‌ترین نسخه کامل و شناخته‌شده از مقامات حریری است. کسانی که با متن مقامات حریری آشنایی دارند، می‌دانند که این متن، از آغاز تا انجام، پر است از واژه‌های ناآشنا و دشوار زبان عربی. در واقع مقامه‌نویسی بهانه‌ای به دست نویسنده مقامات داده است تا بتواند اندازه و پایه چیرگی و آگاهی خود را بر زبان عربی نشان دهد.

مترجمی که نام او را نمی‌دانیم، بی‌گمان با آگاهی از دشواری‌ها و پیچیدگی‌های زبانی متن، به کار ترجمه این کتاب، دست زده است. ترجمه بسیار دقیق و واژه‌به‌واژه این مترجم، اندازه بهره‌وری و دانایی او را از هر دو زبان، آشکار می‌کند.

مترجم ظاهرا نه می‌خواسته است که مقامه‌های عربی بدیع‌الزمان را به مقامه‌های فارسی برگرداند و نه می‌توانسته است چندگانگی‌های معنایی و ایهام‌های واژه‌ای را، به همان‌ گونه که در زبان عربی بوده است، در فارسی نشان دهد. ازاین‌روی تمام همت و مجال خود را برای دستیابی به برابرها و معادل‌های دقیق فارسی به‌کار بسته است و با استفاده از امکان‌های صرفی زبان، توانسته است به ترکیب‌ها و واژه‌هایی دست یابد که تا حدودی کمبودهای این رودررویی نابرابر را جبران کند. گفته شد که ترجمه به‌صورت واژه‌به‌واژه است؛ بنابراین آیین‌مندی زبان نوشتاری فارسی، نتوانسته است در جمله‌های آن، نمودی داشته باشد و بیشتر از کاربردهای ساختاری عربی، رنگ پذیرفته است.

برگرداننده مقامات حریری، نخستین ایرانی مترجمی نیست که می‌خواهد با بهره‌گیری از واژه‌های ناب و ویژه فارسی، زبان خویش را از به‌کار گرفتن لغات خارجی بی‌نیاز کند. پیش از او بسیاری از ترجمه‌گران گمنام و گاه بی‌نام‌ونشان قرآن، بخشی گسترده از این کار را به انجام رسانده‌‎اند و دانشمندانی چون ابوعلی سینا و شاگردان او و بزرگانی دیگر، در زمینه واژه‌گزینی به‌گونه‌ای چشمگیر پیش رفته بوده‌اند. اما کار مترجم مقامات، ازاین‌روی درخور اعتناست که در روزگاری به‌ دنبال این برابریابی‌های دقیق بوده است که حرکت عمومی زبان ادب، آمیختگی با زبان عرب را به دلایل گوناگون پذیرفته بوده است.

منابع مقاله

پیشگفتار.

وابسته‌ها

مقامات الحریری