۱۴۵٬۹۸۱
ویرایش
ابی بن كعب: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
| کد مؤلف = AUTHORCODE96192AUTHORCODE | | کد مؤلف = AUTHORCODE96192AUTHORCODE | ||
}} | }} | ||
''' اُبَیِّ بْنِ كَعْب، ابن قیس بن عُبید بن زید '''، از تیرۀ بنی نجار انصار، از اصحاب پیامبر (ص) و از كاتبان وحی كه در قرائت و گردآوری و تعلیم قرآن و همچنین در تفسیر و فقه مقام والایی داشت. | ''' اُبَیِّ بْنِ كَعْب، ابن قیس بن عُبید بن زید '''، از تیرۀ بنی نجار انصار، از اصحاب پیامبر(ص) و از كاتبان وحی كه در قرائت و گردآوری و تعلیم قرآن و همچنین در تفسیر و فقه مقام والایی داشت. | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
ابن ندیم برخلاف دیگر منابع، سلسله نسب او را چنین آورده است: «ابّی ابن كعب بن قیس بن ملك بن امرئ القیس». عُمَر او را ابوالطفیل، میخواند، چون پسری به همین نام داشت، ولی در پارهای از روایات آمده كه پیامبر (ص) او را با كنیۀ «ابوالمنذر» میخوانده است. نیز روایت شده است كه رسول اكرم (ص) او را «سید الانصار» لقب داد و هنوز زنده بود كه مسلمانان او را «سید المسلمین» خواندند. | ابن ندیم برخلاف دیگر منابع، سلسله نسب او را چنین آورده است: «ابّی ابن كعب بن قیس بن ملك بن امرئ القیس». عُمَر او را ابوالطفیل، میخواند، چون پسری به همین نام داشت، ولی در پارهای از روایات آمده كه پیامبر(ص) او را با كنیۀ «ابوالمنذر» میخوانده است. نیز روایت شده است كه رسول اكرم(ص) او را «سید الانصار» لقب داد و هنوز زنده بود كه مسلمانان او را «سید المسلمین» خواندند. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
==بیعت با پیامبر(ص)== | ==بیعت با پیامبر(ص)== | ||
از زندگی او پیش از اسلام اطلاع چندانی نداریم، جز اینكه در جاهلیت، به روزگارانی كه كمتر كسی درمیان عرب نوشتن میدانست، اُبی كتابت را فرا گرفته بود. نخستین مطلبی كه از او در دوران اسلام میدانیم، شركت در عقبۀ دوم در زمرۀ ۷۰ تن از انصار و بیعت با پیامبر (ص) است. | از زندگی او پیش از اسلام اطلاع چندانی نداریم، جز اینكه در جاهلیت، به روزگارانی كه كمتر كسی درمیان عرب نوشتن میدانست، اُبی كتابت را فرا گرفته بود. نخستین مطلبی كه از او در دوران اسلام میدانیم، شركت در عقبۀ دوم در زمرۀ ۷۰ تن از انصار و بیعت با پیامبر(ص) است. | ||
==شرکت در غزوات== | ==شرکت در غزوات== | ||
پیامبر (ص) پس از هجرت میان او و سعید بن زید بن عمرو بن نفیل و به قولی میان او و طلحة بن عبیدالله پیمان برادری برقرار كرد و از آن پس در غزوات بدر و احد و خندق و دیگر مشاهد همراه پیامبر (ص) بود. همچنین از شركت او در سریهای كه در آغاز هفتمین ماه از هجرت، به فرماندهی حمزة بن عبدالمطلب روی داده، اطلاع داریم. | پیامبر(ص) پس از هجرت میان او و سعید بن زید بن عمرو بن نفیل و به قولی میان او و طلحة بن عبیدالله پیمان برادری برقرار كرد و از آن پس در غزوات بدر و احد و خندق و دیگر مشاهد همراه پیامبر(ص) بود. همچنین از شركت او در سریهای كه در آغاز هفتمین ماه از هجرت، به فرماندهی حمزة بن عبدالمطلب روی داده، اطلاع داریم. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
وی از كاتبان وحی بود. چنانكه حكایت شده، در غیاب علی(ع) و عثمان، ابی بن كعب و زید بن ثابت به كتاب وحی میپرداختند. | وی از كاتبان وحی بود. چنانكه حكایت شده، در غیاب علی(ع) و عثمان، ابی بن كعب و زید بن ثابت به كتاب وحی میپرداختند. | ||
وی علاوه بر كتابت وحی، دبیری پیامبر (ص) را نیز عهدهدار بود و در غیاب او، زید بن ثابت این وظیفه را انجام میداد. | وی علاوه بر كتابت وحی، دبیری پیامبر(ص) را نیز عهدهدار بود و در غیاب او، زید بن ثابت این وظیفه را انجام میداد. | ||
روایت شده است كه ابی نخستین كس بود كه در پایانِ نامهها، به عنوان كاتب نام خود و پدرش(كَتَب فلان بن فلان) را مینوشت. | روایت شده است كه ابی نخستین كس بود كه در پایانِ نامهها، به عنوان كاتب نام خود و پدرش(كَتَب فلان بن فلان) را مینوشت. | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
==مامور آموزش اسلام== | ==مامور آموزش اسلام== | ||
گاه نیز از جانب پیامبر (ص) مأمور میشد تا به نو مسلمانان، ازجمله وفد عامر و وفد بنی حنیفه، كه به مدینه میآمدند، احكام اسلام و قرآن بیاموزد. | گاه نیز از جانب پیامبر(ص) مأمور میشد تا به نو مسلمانان، ازجمله وفد عامر و وفد بنی حنیفه، كه به مدینه میآمدند، احكام اسلام و قرآن بیاموزد. | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
==اصحاب فتوی== | ==اصحاب فتوی== | ||
ابی بن كعب علاوه بر اینكه در دانش قرآنی تبحر داشت، یكی از اصحاب فتوا در میان اصحاب پیامبر (ص) بود و گفتهاند وی یكی از ۶ نفری است كه دانش پیامبر به آنان رسیده است. | ابی بن كعب علاوه بر اینكه در دانش قرآنی تبحر داشت، یكی از اصحاب فتوا در میان اصحاب پیامبر(ص) بود و گفتهاند وی یكی از ۶ نفری است كه دانش پیامبر به آنان رسیده است. | ||
==پس از درگذشت پیامبر(ص) == | ==پس از درگذشت پیامبر(ص) == | ||
پس از درگذشت پیامبر (ص)، برپایۀ منابع شیعی ابی بن كعب یكی از ۱۲ تن از مهاجرین و انصار بود كه در موضوع جانشینی پیامبر (ص) زبان به اعتراض گشودند. در این مورد از طریق او حدیثی بدین مضمون نقل شده است: «علی بن ابی طالب امامكم بعدی و هو الناصح لأمتی». | پس از درگذشت پیامبر(ص)، برپایۀ منابع شیعی ابی بن كعب یكی از ۱۲ تن از مهاجرین و انصار بود كه در موضوع جانشینی پیامبر(ص) زبان به اعتراض گشودند. در این مورد از طریق او حدیثی بدین مضمون نقل شده است: «علی بن ابی طالب امامكم بعدی و هو الناصح لأمتی». | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۴: | ||
==احادیث منقول از ابی== | ==احادیث منقول از ابی== | ||
ابی بن كعب از رسول اكرم (ص) احادیثی روایت كرده است كه شماری از آنها را صاحبان صحاح ششگانه در آثار خود آوردهاند. | ابی بن كعب از رسول اكرم(ص) احادیثی روایت كرده است كه شماری از آنها را صاحبان صحاح ششگانه در آثار خود آوردهاند. | ||
بنابر شمارش نَوَوی احادیث منقول از ابی در كتب معتبر، ۱۶۴ حدیث است كه از آن میان ۳ حدیث محل اتفاق بخاری و مسلم، ۳ حدیث از منفردات بخاری و ۷ حدیث از منفردات مسلم است. | بنابر شمارش نَوَوی احادیث منقول از ابی در كتب معتبر، ۱۶۴ حدیث است كه از آن میان ۳ حدیث محل اتفاق بخاری و مسلم، ۳ حدیث از منفردات بخاری و ۷ حدیث از منفردات مسلم است. | ||
احمد بن حنبل احادیث فراوانی را از او به نقل از ابوایوب انصاری، عبادة بن صامت، ابوهریره، رافع بن رفاعه، جابر بن عبدالله، سهل بن سعد، عبدالله بن عمرو بن عاص، عبدالله بن عباس، انس بن مالك، عبدالرحمان بن اَبْزی، سلیمان بن صُرَد، عبدالرحمان بن اسود، سُوَید بن غفله، عبدالرحمان بن ابی لیلی، زِرّ بن حُبیش، ابوعثمان نَهْدی، ابوالعالیۀ ریاحی، طفیل و محمد، پسران ابی بن كعب و از عدهای دیگر، در مسند خود آورده است. | احمد بن حنبل احادیث فراوانی را از او به نقل از ابوایوب انصاری، عبادة بن صامت، ابوهریره، رافع بن رفاعه، جابر بن عبدالله، سهل بن سعد، عبدالله بن عمرو بن عاص، عبدالله بن عباس، انس بن مالك، عبدالرحمان بن اَبْزی، سلیمان بن صُرَد، عبدالرحمان بن اسود، سُوَید بن غفله، عبدالرحمان بن ابی لیلی، زِرّ بن حُبیش، ابوعثمان نَهْدی، ابوالعالیۀ ریاحی، طفیل و محمد، پسران ابی بن كعب و از عدهای دیگر، در مسند خود آورده است. | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
==اُبّی بن كعب و علوم قرآنی== | ==اُبّی بن كعب و علوم قرآنی== | ||
ابی به عنوان یكی از سابقین انصار سالیان متمادی در صحبت پیامبر (ص) بود و چنانكه در روایت آمده است، تمامی قرآن را بر آن حضرت عرض نمود؛ از همان تاریخ نیز به تعلیم قرآن اشتغال ورزید و بنابر حدیثی مشهور، یكی از ۴ تنی است كه پیامبر (ص) فرا گرفتن قرآن از آنان را توصیه كرده است. در حدیثی دیگر كه به بیان فضایل تنی چند از صحابه پرداخته است. ابی بن كعب آگاهترین فرد امت به قرائت دانسته شده است. | ابی به عنوان یكی از سابقین انصار سالیان متمادی در صحبت پیامبر(ص) بود و چنانكه در روایت آمده است، تمامی قرآن را بر آن حضرت عرض نمود؛ از همان تاریخ نیز به تعلیم قرآن اشتغال ورزید و بنابر حدیثی مشهور، یكی از ۴ تنی است كه پیامبر(ص) فرا گرفتن قرآن از آنان را توصیه كرده است. در حدیثی دیگر كه به بیان فضایل تنی چند از صحابه پرداخته است. ابی بن كعب آگاهترین فرد امت به قرائت دانسته شده است. | ||
ابی بن كعب پس از رحلت پیامبر (ص) نیز همواره به تعلیم قرآن در مدینه اشتغال داشت و جمعی از مشاهیر چون ابن عباس، ابوهریره و عبدالله بن سائب از صحابه و عبدالله بن عیاش بن ابی ربیعه، ابوعبدالرحمن سلمی و ابوالعالیۀ ریاحی از تابعین از وی قرائت آموختند. | ابی بن كعب پس از رحلت پیامبر(ص) نیز همواره به تعلیم قرآن در مدینه اشتغال داشت و جمعی از مشاهیر چون ابن عباس، ابوهریره و عبدالله بن سائب از صحابه و عبدالله بن عیاش بن ابی ربیعه، ابوعبدالرحمن سلمی و ابوالعالیۀ ریاحی از تابعین از وی قرائت آموختند. | ||
| خط ۱۲۸: | خط ۱۲۸: | ||
==مصحف ابی بن كعب== | ==مصحف ابی بن كعب== | ||
بر پایۀ منابع روایی، ابی بن كعب یكی از ۴ تن صحابی انصاری پیامبر (ص) بود كه در زمان حیات آن حضرت به گردآوری مصحف پرداختند. | بر پایۀ منابع روایی، ابی بن كعب یكی از ۴ تن صحابی انصاری پیامبر(ص) بود كه در زمان حیات آن حضرت به گردآوری مصحف پرداختند. | ||
ابوالعالیه روایت كرده است كه ابوبكر جمعی از كاتبان را گردآورد و ابی بن كعب قرآن را بر آنان املا میكرد و بدین ترتیب مصحفی فراهم آمد. | ابوالعالیه روایت كرده است كه ابوبكر جمعی از كاتبان را گردآورد و ابی بن كعب قرآن را بر آنان املا میكرد و بدین ترتیب مصحفی فراهم آمد. | ||
در زمان عثمان به هنگام گردآوری و تدوین مصحف عثمانی، ابی بن كعب و زید بن ثابت برجستهترین اعضای هیأت ۱۲ نفری دستاندركار این تدوین بودند. | در زمان عثمان به هنگام گردآوری و تدوین مصحف عثمانی، ابی بن كعب و زید بن ثابت برجستهترین اعضای هیأت ۱۲ نفری دستاندركار این تدوین بودند. | ||