شرح أصول التفسير

شرح أصول التفسير
پدیدآوران	سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) قاسمي، جمال‎ الدین (محشی) زاهدی، خالد خلیل ( مصحح)
عنوان‌های دیگر	اتمام الدرایة لقراء النقایة. برگزیده. شرح ** اصول التفسیر. شرح ** اصول التفسیر. شرح. برگزیده
سال نشر	1440ق - 2019م
چاپ	1
شابک	‎978-9953-586-28-7
موضوع	سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر، 849 - 911ق. اصول التفسیر -- نقد و تفسیر - تفسیر - فن - سیوطی، عبد الرحمن بن ابی بکر، 849 - 911ق. النقایه - نقد و تفسیر - زبان عربی - واژه نامه‎‌‌ها - زبان عربی - معنی شناسی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	6025آلف9س 91/5 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شرح أصول التفسير، اثر جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق)، کتابی است در بیان پاره‌ای از علوم قرآنی که همراه با تعلیقات شیخ جمال‌الدین قاسمی (متوفی 1332ق)، با تحقیق، تعلیق، مقدمه و تخریج خالد بن خلیل بن ابراهیم زاهدی، منتشر شده است.

اثر حاضر، در واقع رساله‌ای نفیس و ارزشمند از سیوطی در اصول تفسیر و شرح آن توسط خود اوست که از کتاب دیگر مصنف، تحت عنوان «النقاية» و شرح آن به نام «إتمام الدراية لقراء النقاية»، انتزاع شده است.

«النقاية»، کتاب مختصری است که سیوطی در آن، خلاصه‌ای از علوم چهارده‌گانه را به‌همراه گزیده مسائل آن، در سال 871ق، گردآوری نموده و سپس در سال 873ق، به شرح آن در کتابی تحت عنوان «إتمام الدراية لقراء النقاية» پرداخته است. آنچه بر اهمیت کتاب «النقاية» دلالت دارد، کثرت منظوماتی است که علما در شرح و حواشی این اثر، به رشته تحریر درآورده‌اند که از جمله آنها، می‌توان به «نظم النقاية (نظم فيه قسم التفسير)» عبدالرئوف زمزمی مکی (متوفی 963ق)، «ضم الدراية بنظم النقاية» محمد خالص بن عنقا زبیدی (متوفی 996ق) و «نظم نقاية الفنون للسيوطي» عبدالله بن حاج اشاره نمود. شیخ جمال‌الدین قاسمی، نخستین کسی است که قسمت متعلق به اصول تفسیر از کتاب «النقاية» را جدا نموده و به تعلیق، تشریح و توضیح مطالب آن پرداخته و آن را در قالب اثر حاضر، در اختیار خواننده قرار داده است.

کتاب با مقدمه مفصلی از محقق، آغاز شده است. در این مقدمه، ضمن اشاره به موضوع کتاب و اهمیت آن، شرح حال نسبتا مفصلی از سیوطی و جمال‌الدین قاسمی، در اختیار خواننده قرار گرفته است.

در قسمت اصول تفسیر، ابتدا تعاریفی پیرامون علم تفسیر، قرآن کریم، سوره و آیه ارائه گردیده و سپس ضمن اشاره به تفاضل بین آیات، حکم قرائت قرآن به زبان عجمی، با معنی و تفسیر به رأی، بیان شده است.

در ادامه، انواع علوم و دانش‌های قرآن که به نزول مربوط می‌شود، تعریف و تشریح شده است که از جمله آنها، عبارتند از علم به مکی و مدنی بودن، حضری یا سفری بودن، نزول در شب یا در روز، نزول در تابستان یا زمستان، اسباب نزول و اولین و آخرین آیه یا سوره نازل‌شده.

از دیگر مباحث مطرح‌شده در این بخش عبارت است از: انواع قرائات قرآنی شامل متواتر، واحد و شاذ؛ شروط قرائت صحیح؛ انواع علوم قرآن که متعلق به مبحث ادا می‌باشند از جمله وقف و ابتدا، اماله، مد، تخفیف همزه و ادغام؛ انواع علوم متعلق به مباحث الفاظ قرآنی مانند غریب، معرب، مجاز، مشترک، مترادف، استعاره و تشبیه و مباحث معانی متعلق به احکام.

از جمله ویژگی‌های کتاب، تحقیقات و مطالب ارزنده‌ای است که محقق در پاورقی‌ها، افزوده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.