س‍ی‍ف‌ اس‍ف‍رن‍گ‍ی‌: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه | عنوان = س‍ی‍ف‌ اس‍ف‍رن‍گ‍ی‌ | تصویر = NUR75652.jpg | اندازه تصویر = | توضیح تصویر = | نام کامل = | نام‌های دیگر = | لقب = | تخلص = | نسب = | نام پدر = | ولادت = | محل تولد = | کشور تولد = | محل زندگی = | رحلت = | شهادت = | مدفن = | طول...» ایجاد کرد)
     
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۵۲: خط ۵۲:
    ==ولادت==
    ==ولادت==
    بنا بر بیتی از دیوان او:
    بنا بر بیتی از دیوان او:
    '''مرا مادر پس از تاریخ هجرت
    {{شعر}}
    به سال پانصدوهشتادویک زاد''
    {{ب|''مرا مادر پس از تاریخ هجرت''|2=''به سال پانصدوهشتادویک زاد''}}
    {{پایان شعر}}
    بدون هیچ ابهامی، تاریخ ولادتش 581ق، است<ref>ر.ک: همان</ref>.
    بدون هیچ ابهامی، تاریخ ولادتش 581ق، است<ref>ر.ک: همان</ref>.



    نسخهٔ ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۳:۰۰

    س‍ی‍ف‌ اس‍ف‍رن‍گ‍ی‌
    NUR75652.jpg

    سیف اسفرنگی (851-666ق)، شاعر قصیده‌سرای فارسی‌گوی قرن هفتم هجری، صاحب دیوان شعر.

    نام، لقب و نسب

    نام کامل او، مولانا سیف‌الدین اعرج احمد اسفرنگی و نام پدرش محمد است. لقب او را «سیف‌الدین» و به سبب لنگی پایش، «اعرج» هم گفته‌اند که خود شاعر نیز به آنها اشاره کرده است. گویا اجدادش از اقوام عرب بوده و به سمرقند مهاجرت کرده بودند[۱].

    زادگاه

    زادگاه او اسفرنگ یا اسفره، کوهستانی در نه فرسنگی مرغینان از توابع سغد سمرقند در ازبکستان امروزی است[۲].

    ولادت

    بنا بر بیتی از دیوان او:

    مرا مادر پس از تاریخ هجرتبه سال پانصدوهشتادویک زاد

    بدون هیچ ابهامی، تاریخ ولادتش 581ق، است[۳].

    ممدوحین

    دولت‌شاه سمرقندی به‌اشتباه، ممدوح اول او را ایل‌‌ارسلان خوارزمشاه دانسته است و تذکره‌نویسان بعدی به پیروی از او، این اشتباه را تکرار کرده‌اند و سیف را هم‌عهد ایل‌ارسلان و فرزندش تکش خوارزمشاه، دانسته‌اند[۴].

    در دیوان او، هیچ نامی از ایل‌ارسلان و تکش در میان بیش از صد ممدوح شاعر، ذکر نشده است و مراد از «سلطان سنجر» در دیوان، سلطان علاءالدین محمد بن تکش خوارزمشاه است که به سلطان سنجر و اسکندر ثانی، ملقب بود[۵].

    سیف پس از انقراض خوارزمشاهیان، به ماوراءالنهر رفت و برخی از امرای مغول از جمله امیر عمید قطب‌الدین، حاکم ماوراءالنهر و ثقة‌الملک ابوبکر بن علی، وزیر آنها در ماوراءالنهر را مدح گفت[۶].

    سیف، شاعری مدیحه‌سراست و شاهان و بزرگان و سادات زیادی را مدح کرده است. از آن میان، قصایدی هست که ارادت او را به سیف‌الدین باخرزی، عارف مشهور قرن هفتم، نشان می‌دهد[۷].

    مذهب

    سیف، حنفی‌مذهب بود، فرزندی نداشت و مدتی از عمر خود را به عسرت و محرومی گذراند[۸].

    وفات

    مورخان و تذکره‌نویسان، به اتفاق نظر، درگذشت او را در بخارا دانسته‌اند، ولی در تاریخ وفاتش، اختلاف دارند. بیشتر آنان با توجه به تولد او در 581ق و اینکه 85 سال عمر کرد، 666ق را تاریخ درگذشت او دانسته‌اند[۹].

    آثار

    یگانه اثر برجای‌مانده از وی، دیوان شعر اوست که شامل قصاید، غزلیات، ترجیع‌بند، ترکیب‌بندها، قطعات و رباعیات است. گویا سیف در نثر نیز متبحر بود و آثاری منثور نیز داشت که تاکنون مفقود مانده است[۱۰].

    پانویس

    1. ر.ک: جعفری، فرزاد، ج25، ص721
    2. ر.ک: همان
    3. ر.ک: همان
    4. ر.ک: همان
    5. ر.ک: همان
    6. ر.ک: همان
    7. ر.ک: همان
    8. ر.ک: همان
    9. ر.ک: همان
    10. ر.ک: همان

    منابع مقاله

    جعفری، فرزاد، «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی.


    وابسته‌ها