تربية المرأة من منظور الشيخ محمد الغزالي

تربیة المرأة من منظور الشیخ محمد الغزالی
پدیدآوران	کندری، لطیفه حسین (نویسنده) محمد مالک، بدر (محقق)
ناشر	مرکز الراية للنشر و الإعلام
مکان نشر	سوريه - دمشق
سال نشر	1425ق/2005م
چاپ	اول
موضوع	زنان در اسلام زنان - مسايل اجتماعي و اخلاقي - جنبه‌‏هاي مذهبي - اسلام غزالي‌، محمد، ???? - ????- نظريه‌ دربا‌ره‌ زنا‌ن‌
کد کنگره	‏ک9ت4 / 230/172 BP

تربیة المرأة من منظور الشیخ محمد الغزالی ، تألیف لطیفه حسین کندری و بدر محمد مالک،

محمد غزالى سقا (1335-1414 ق) از علماى روشنفکر الازهر و از شاگردان حسن البنا و از اعضاى هیئت مؤسسان گروه اخوان‌المسلمین مصر است که اهل تألیف و تدریس و تبلیغ بود. وى چنان که یوسف قرضاوى گفته است در اندیشه از مکتب عقل‌گراى معاصر و اشاعره و سلفیه متأثر بوده اما به روش گروه یا فرد خاصى مقید نبوده است.

در کتاب حاضر تلاش شده است نگرش‌هاى غزالى به زن و تربیت او از لابه‌لاى نوشته‌هاى وى گردآورى و عرضه گردد.

گفتنى است تقریباً نیمى از کتاب ملحقاتى شامل گزیده‌هایى از سخنان و مقالات غزالى و تکمله‌اى بر مهم‌ترین افکار یادشده از او در کتاب حاضر به قلم علاءالدین آل‌رشى و شمارى از آثار گفتارى و نوشتارى غزالى است و آنچه به‌طور مستقیم دربارۀ دیدگاه‌هاى تربیتى وى پرداخته شده است به شصت صفحه نمى‌رسد.

در این اثر دیدگاه‌هاى غزالى دربارۀ تربیت زن بر چهار محور استوار گشته و پس از مقدمه ناشر، مقدمه یکى از مؤلفان، زندگى‌نامه کوتاهى از غزالى، موضوع و مسئله بحث و ضرورت آن به شرح ذیل بیان شده است:

محور یکم، تربیت از نگاه غزالى، در شرح و شکافت این بحث از تلاش غزالى براى پیوند تربیت با حرکت جامعه؛ تعریف تربیت؛ لزوم تحول در تربیت در جهان اسلام؛ برخى‌ازروش‌هاى تربیتى؛ کاستى و ضعف در روش‌هاى آموزشى؛ توجه به تزکیه نفس سخن‌رفته است.

در محور دوم به اصول فکرى غزالى در تربیت زن پرداخته شده است. این اصول هفت‌گانه عبارت‌اند از: نگرش کلى و فراگیر به مقوله اصلاح، نگرش نقادانه به برخى از احادیث در مورد زن و نیز وضع کنونى زن مسلمان، پایبندى به اعتدال و میانه‌روى، توجه به مبانى روحى و اجتماعى در تدوین برنامه آموزشى، اصلاح وضع و واقعیت موجود نه تن دادن به فشارهاى آن، واقع‌گرایى و تنوع آبشخورهاى علمى، جمع میان اصالت و نوگرایى.

محور سوم موضع غزالى در برابر چالش‌هاى فراروى تربیت زن است و در بازشکافت آن به مطلب ذیل اشاره شده است: موقعیت زن میان خانه و جامعه، عیوب نگرش شرقیان نسبت به زن، اختلاط زن با بیگانگان در جامعه، جنبش زنان و نقش آن در تربیت مطلوب.

محور فرجامین بحث، اندیشه‌هاى غزالى در حوزه اصلاح آموزش زن است. غزالى معتقد است براى رویارویى با دیندارى ناروا باید از دیندارى روا سود برد نه از بى‌دینى. وى سیر و سفر علمى را بر زن جایز مى‌داند و با خانه‌نشینى زن و پنهان کردن او در پستو مخالف است. ضرورت اصلاحات تربیتى در آثار غزالى و مخالفت وى با فقه سنتى در مورد زن و استفاده مناسب از دستاوردهاى مفید غرب در تربیت زن و لزوم پیرایش اندیشه مسلمان از انحرافات رخ‌داده در آن نسبت به آموزش زن دیگر بحث‌هاى این محور است.

منابع مقاله

رفیعی، بهروز، کتاب‌شناسی تعلیم و تربیت در اسلام، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)، قم، یکم، 1390ش.