۱۴۶٬۵۰۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ثـ' به 'ث') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
| کد مؤلف = AUTHORCODE00000AUTHORCODE | | کد مؤلف = AUTHORCODE00000AUTHORCODE | ||
}} | }} | ||
''' اَبویقْظان، عامر بن حفص بن قادم ''' (د ۱۹۰ ق / ۸۰۶ م) | ''' اَبویقْظان، عامر بن حفص بن قادم ''' (د ۱۹۰ ق / ۸۰۶ م) نسبشناس و عالم به اخبار عرب، | ||
==لقب، نام، کنیه== | ==لقب، نام، کنیه== | ||
| خط ۵۰: | خط ۴۹: | ||
او را به نامها و كنیهها و دیگر القاب نیز خواندهاند. از این اسامی نمونه روایاتی به نقل از مدائنی در دست است. | او را به نامها و كنیهها و دیگر القاب نیز خواندهاند. از این اسامی نمونه روایاتی به نقل از مدائنی در دست است. | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
ابویقظان از موالی بنی عُجَیف، تیرۀ قبیلۀ عدنانی بنی ربیعة بن مالك بود. احتمالاً مولایش وبرۀ تمیمی نام داشت. | ابویقظان از موالی بنی عُجَیف، تیرۀ قبیلۀ عدنانی بنی ربیعة بن مالك بود. احتمالاً مولایش وبرۀ تمیمی نام داشت. | ||
==زیستگاه== | ==زیستگاه== | ||
| خط ۷۱: | خط ۶۷: | ||
از ابویقظان به عنوان فردی ثقه و آگاه به انساب و اخبار یاد میشود. | از ابویقظان به عنوان فردی ثقه و آگاه به انساب و اخبار یاد میشود. | ||
با آنكه هیچ یك از آثار او یافت نشده، اما میتوان بخشی از روایات وی را از طریق مدائنی و شاگردانش [[احمد بن زهیر]] و [[احمد بن حارث خراز]]، همچنین [[خلیفة بن خیاط]]، ابن حبیب، ابوخالد غَنَوی و ابوعلی حسن بن علی حرمازی در منابع سدههای ۳ و ۴ ق یافت. | |||
چنین به نظر میرسد كه آنچه برخی از مؤلفان متقدم مانند [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]]، [[ابوحاتم سجستانی، سهل بن محمد|ابوحاتم سجستانی]]، [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]]، [[عبدالواحد بن محمد تمیمی آمُدی|آمدی]] و [[ازدی (ابهام زدایی)|ازدی]] نقل كردهاند، با استفادۀ مستقیم از تألیفات اوست. | |||
==آثار== | ==آثار== | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۴: | ||
۴ . النسب الكبیر؛ | ۴ . النسب الكبیر؛ | ||
در نسب طوایف مختلف عرب، با توجه به گزارش | در نسب طوایف مختلف عرب، با توجه به گزارش [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن ندیم]] در باب متقدمان نسابهها و كسانی كه در زمینۀ نسبشناسی تألیفاتی داشتهاند، شاید بتوان این كتاب را در نوع خود، نخستین تألیفی دانست كه انساب همۀ طوایف عرب را یكجا گردآورده است. | ||
همچنین به نظر میرسد كه منقولات ابونصر بخاری (سدۀ ۴ ق) از ابویقظان برگرفته از كتاب اخیر او باشد. | |||
گویا این كتاب در سدۀ ۷ ق / ۱۳ م موجود بوده، زیرا ابن خلكان ظاهراً آن را دیده و از آن بهره برده است؛ | همچنین به نظر میرسد كه منقولات [[بخاری، احمد بن محمد|ابونصر بخاری]] (سدۀ ۴ ق) از ابویقظان برگرفته از كتاب اخیر او باشد. | ||
گویا این كتاب در سدۀ ۷ ق / ۱۳ م موجود بوده، زیرا [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] ظاهراً آن را دیده و از آن بهره برده است؛ | |||
۵. النوادر؛ | ۵. النوادر؛ | ||
ابن ندیم نسخهای ازآن را به خط ابن سعدان دیده بوده است. با توجه به تنوع مطالبی كه ابن قتیبه از ابویقظان نقل میكند، چنین به نظر میرسد كه اطلاعات او مأخوذ از همین كتاب باشد. | [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن ندیم]] نسخهای ازآن را به خط ابن سعدان دیده بوده است. با توجه به تنوع مطالبی كه [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]] از ابویقظان نقل میكند، چنین به نظر میرسد كه اطلاعات او مأخوذ از همین كتاب باشد. | ||
<ref>كاظم بیكی، محمد علی، ج6، ص437</ref>. | <ref>كاظم بیكی، محمد علی، ج6، ص437</ref>. | ||
| | ||