بررسی لطایف عرفانی در نصوص عتیق اوستایی

بررسی لطایف عرفانی در نصوص عتیق اوستایی
پدیدآوران	عالی‌خانی، بابک (مؤلف)
ناشر	هرمس
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1379
چاپ	یکم
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BL 1515.5.Y3A4

بررسی لطایف عرفانی در نصوص عتیق اوستایی، تألیف بابک عالی‌خانی، عرفان زرتشتی را از نظر گذرانده و می‌کوشد تا پیوستگی سنت عرفانی را در ایران زمین و بلکه در مشرق زمین، نشان دهد.

مؤلف با روش تحلیلی و مقایسه‌ای این مهم را انجام داده و منظور از نصوص عتیق اوستایی، گاهان زرتشت و هفت‌ها و برخی اذکار زرتشتی بوده است. او به دلیل پیچیدگی سرودهای زرتشت، به مجموعه آموزه‌های عرفانی شرقی مشتمل بر سه عرفان محض و سه فلسفه متعالیه رجوع کرده که عبارت‌اند از «ودانته»، «طرق زروانی و مهری و مزدکی»، «مسلک تصوف شهود خراسانی»، «سانکهیه»، «زند آگاهی»، و «فلسفه اشراق».

کتاب مشتمل بر مقدمه و سه فصل و خاتمه است. مقدمه، شرح مبسوطی است در معرفی شیوه‌های تفسیری گاهان و نقد آن‌ها. البته نکته‌های دیگری درباره زوران، هفت‌ها و... آمده است. فصل اول، شامل تفکیکی است که نویسنده با اتکا به گاهان، میان دو اصطلاح اهوره‌مزدا و مزدا اهوره به لحاظ فضای آفاقی و انفسی آن نمایان ساخته است. در فصل دوم، اقانیم نور مورد توجه قرار گرفته و لطایفی درباره امشاسپندان آورده شده است. فصل سوم، به بررسی اندیشه زرتشت درباره وجود مختلف انسان اختصاص دارد و بسیاری از تعبیرهای نادرست را در این حوزه تصحیح می‌کند.

خاتمه کتاب، مشتمل بر سه بحث کوتاه اندیشه‌های شیخ اشراق، ارتباط میان اعتقاد به سوشیانس‌ها با امامان شیعه در بسط تشیع در ایران و مقایسه نظرگاه معنوی «وجودی»، «شهودی» حضرت ابراهیم و زرتشت است. در ضمیمه، ترجمه و شرح کوتاهی از دو دعای مشهور زرتشتی موسوم به اهونور و اشم وهو آمده است.

منابع مقاله

شرفایی، محسن؛ اکبری چناری، علی، کتاب‌شناسی توصیفی ادیان (دفتر چهارم: ادیان ایران باستان)، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، چاپ اول، 1396.