جامع التحصيل في أحكام المراسيل

جامع التحصيل في أحكام المراسيل
پدیدآوران	علائی، خلیل بن کیکلدی (نويسنده) سلفی، حمدی عبد المجید (محقق)
ناشر	عالم الکتب ** مکتبة النهضة العربية
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا] ** لبنان - بیروت
سال نشر	1407ق - 1986م
چاپ	2
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ع۸ج۲ 111/6 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

جامع التحصيل في أحكام المراسيل، نوشته صلاح‌الدین ابوسعید بن خلیل بن کیکلدی علایی (694-761ق)، مشهور به حافظ علایی، محدث، فقیه و اصولی شافعی است. درباره این کتاب گفته می‌شود که آن، یکی از جامع‌ترین و نیکوترین آثاری است که درباره «حدیث مرسل» نوشته شده و حافظان بسیاری نیز به این نکته گواهی داده‌اند‏. جامع التحصيل با تحقیق و مقدمه «حمدی عبدالمجید سلفی» عرضه شده است.

سلفی پس از برشمردن ده اثر که در باب «مراسیل» نوشته شده‌اند، کتاب کیکلدی علایی را فراگیرترین اثری می‌داند که مباحث دیگران را پوشش داده است؛ کیلکدی مباحث خود را با شناساندن حدیث‌های مرسل، معضل، منقطع و گوناگونی تعاریف محدثان آغاز می‌کند. سپس، دیدگاه عالمان مثبت‌اندیش را در احتجاج به حدیث مرسل در کنار دیدگاه نافیان این نوع حدیث آورده و خود، رأیی را که برگزیده است بیان می‌کند. او با درج فرع‌ها و فایده‌هایی، به توصیف کسانی می‌پردازد که درباره آنها گفته می‌شود حدیث مرسل را جز از ثقه نقل نمی‌کنند. او برای این مطالب، مثال‌هایی را نیز افزوده است. کیکلدی سپس، سخن «ابن برهان» را درباره حدیث مرسل (که منحصر به اوست) با کلام امام‌الحرمین «جوینی» همراه می‌کند. او مُسند کسانی را که در کار حدیث مرسلند می‌آورد و درباره شیوه کار آنان داوری می‌کند. کیکلدی در ادامه، دامنه ارسال را به‌سوی حدیث معضل و منقطع می‌کشاند. او بحثی را درباره راویانی ارائه می‌کند که حدیثشان را از کسانی نقل می‌کنند که هیچ‌گاه آنان را ندیده‌اند و سخنی نیز در باب تدلیس و دو نوع «تدلیس سماع» و «تدلیس شیوخ» بیان کرده و برخی از مدلّسان و طبقات خمسه آنان را شرح می‌دهد. او دامن سخن را به الفاظ اداء می‌کشاند و از الفاظی مانند «عن»، «إن»، «قال فلان» و «ذكر فلان» که بار معنایی سماع را با خود دارند، گفتگو می‌کند. کیکلدی مرسله‌هایی را که ارسالشان پنهان است و راه‌هایی را که به شناختشان کمک می‌کند، به‌همراه مثال‌هایی برای آن‌ها می‌آورد. او در پایان، شرح حالی از راویانی که روایت‌هایشان محکوم به ارسال شده است، بیان می‌کند‏.

سلفی (محقق) در تهیه این کتاب، نسخه «مدرسه قادریه» را اصل گرفته و آن را با نسخه ظاهریه مقابله کرده است. نسخه ظاهریه، بااینکه خطاهای بسیار آشکار داشته است، اما محقق از پاورقی‌ها و تعلیقه‌های کاتب آن «محمد بن زریق» بهره‌ها برده است. او بخش تراجم را با تراجم «المراسيل» نوشته ابن ابی‌حاتم مقابله داده و کاستی‌های کتاب را پُر کرده است. وی در پایان، شرح حالی از راویانی که روایت‌هایشان محکوم به ارسال شده‌ است، آورده است‏.

منابع مقاله

مقدمه محقق.