معجم و تفسير لغوي لکلمات القرآن

معجم و تفسير لغوي لکلمات القرآن
پدیدآوران	جمل، حسن عز الدین (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	مخطوطه الجمل
ناشر	الهیئة المصریة العامة للکتاب
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	2003م - 2005م - 2007م - 2008م
چاپ	1
شابک	‎9960-35-399-0
موضوع	قرآن - اصطلاح‏ها و تعبیرها - قرآن - واژه‏نامه‏‌ها - عربی
زبان	عربی
تعداد جلد	5
کد کنگره	‎‏/‎‏ج‎‏8‎‏م‎‏6 86 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، المعجم (ابهام زدایی) را ببینید.

معجم و تفسير لغوي لكلمات القرآن، تألیف حسن عزالدین الجمل (معاصر)، فرهنگ الفاظ و واژگان قرآن کریم است که واژگان را به‌اختصار معنا کرده است.

اولین کسی که به فکر نوشتن معجم الفاظ قرآن کریم افتاد، مستشرق آلمانی «گوستاو فلوگل» بود. او کتابش را «نجوم الفرقان في أطراف القرآن» نامید و بهترین اثر در این زمینه در قرن نوزدهم میلادی بود. پس از آن «المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الكريم» نوشته محمد فؤاد عبدالباقی بهترین کتاب بی‌رقیب در این موضوع در قرن بیستم بوده است. کتاب حاضر «تفسير لغوي لكلمات القرآن» (تفسیر لغوی کلمات قرآن) است و هرکس می‌خواهد همه الفاظ قرآن کریم را استدراک کند، به «المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الكريم» محمد فؤاد عبدالباقی مراجعه کند‏.

این کتاب، مشتمل بر 1750 ماده لغوی است که در قرآن کریم ذکر شده است. الفاظ به‌ترتیب حروف الفبا ذکر شده و در حد توان، اصول الفاظ و معانی هر ماده نیز بررسی شده است. این معجم مقایسه‌ای بین «كلمات القرآن» شیخ حسنین محمد مخلوف و بین «مختصر تفسير الجمل» است‏.

مشخصه اصلی این فرهنگ، الفبایی (ابجدی) بودن آن است؛ یعنی حروف اوایل کلمات را مبنا قرار داده است، نه ماده یا ریشه را؛ مثلاً کلمه «اباریق» را در این فرهنگ باید در الف و با ملاحظه حرف‌های بعدی یعنی «ب»، «الف»، «ر» و به‌ترتیب حرف‌های دیگر جستجو کرد، نه در «برق»؛ همچنین «استبرق» را نیز در «ا»، «س»، «ت»... نه در «برق»‏. پس از ذکر معنای آیه، به آیات مرتبط با کلمه نیز اشاره شده است.

کتاب در 28 جلد تنظیم شده است. حرف «نون» در جلد 28 بیشترین حجم و حرف «ض» کمترین حجم را به خود اختصاص داده است‏.

منابع مقاله

1. مقدمه.
2. خرمشاهی، بهاءالدین، «فرهنگ کلمات قرآن کریم، معرفی و نقد»، نشر دانش، خرداد و تیر 1369، شماره 58، ص61 تا 64.