ابن تیمیة لیس شیخ‌الإسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

ابن تیمیه لیس شیخ الاسلام
ابن تیمیه لیس شیخ الاسلام
پدیدآوران	مسکه، محمد بن احمد (نويسنده) مسکه، بشیر بن احمد (مقدمه نويس) بن سید، احمد بازید ( مقدمه نويس)
سال نشر	1441ق - 2020م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ ‏۲۱ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۰۹

ابن تيمية ليس شيخ‌الإسلام، اثری از محمد بن احمد مسکه بن عتیق یعقوبی برکی اشعری مالکی (ولادت 1356ق)، از پیروان طریقه مریدیه، در نقد ابن تیمیه است.

نوشتار حاضر پیرامون ابن تیمیه به نگارش درآمده است. نگارنده بر آن بوده تا از رهگذر واکاوی شخصیت ابن تیمیه و بررسی عقایدش با تکیه بر آثار برجای‌مانده از او، متصف شدن وی را به‌عنوان شیخ‌الاسلام مورد نقد و انکار قرار دهد. ازآنجاکه نویسنده به رد عقاید انحرافی ابن تیمیه در دیگر آثارش پرداخته، در این اثر متعرض این امر نشده است^[۱].

مطالب کتاب در یک مقدمه، پانزده فصل و یک خاتمه تنظیم شده است. نویسنده پیش از پرداختن به مباحث اصلی کتاب در مقدمه‌ای کوتاه پاره‌ای از سخنان علمای معاصر و برخی از همفکران ابن تیمیه، نظیر: حافظ ذهبی، تقی‌الدین سبکی، ابن حجر عسقلانی و برخی دیگر از عالمان سنی را درباره او و انحرافاتش آورده است^[۲].

در ادامه در فصل اول تحت عنوان «روش ابن تیمیه در فریب‌کاری و به گمراهی کشیدن»، به مباحث مختلفی از جمله گریز و ظفره رفتن ابن تیمیه در بیان برخی مسائل به‌منظور فرار از بازخواست توسط علمای اهل سنت به‌همراه ذکر نمونه‌ مسائلی در این راستا پرداخته شده است^[۳].

فصل دوم، به ستم روا داشتن ابن تیمیه بر مخالفان و تحریف سخنان آنها اختصاص یافته است. نکوهش اشاعره توسط ابن تیمیه و دیدگاه وی راجع به عالمان این مذهب کلامی مانند ابوالحسن اشعری، ابوحامد غزالی و فخرالدین رازی و... از مباحث این فصل است^[۴].

فصل سوم، عدم امانت علمی ابن تیمیه را مورد توجه قرار داده و به تحریفات وی از سخنان برخی از عالمان در موضوعات مختلف و تلاش او برای تضعیف برخی احادیث و باورها به‌همراه نمونه‌هایی در موضوع عدم رعایت امانت او در نقل، اشاره شده است^[۵].

در فصل چهارم، به خصوصیات اخلاقی ابن تیمیه و غرور، خودپسندی و تکبر او اشاره شده است^[۶].

فصل پنجم، به تلاش ابن تیمیه در چشم‌پوشی از جایگاه و منزلت پیامبر(ص) اختصاص یافته است. تحریم، توسل، بغض حضرت علی(ع)، اثبات عدم عصمت پیامبر(ص) و... از مباحث این فصل است^[۷].

در فصل ششم، به بغض ابن تیمیه نسبت به حضرت علی(ع) و تعصب او نسبت به یزید اشاره شده و دیدگاه او نسبت به فضایل حضرت علی(ع) و خلافت ایشان و همچنین نسبت به امام حسن و امام حسین(ع) و... ذکر شده است^[۸].

فصل هفتم تا دهم، به باورهای ابن تیمیه در خصوص قدم عالم و بازخورد آن میان علمای اهل سنت^[۹]، اعتقاد به تجسیم^[۱۰]، قیام حوادث به خداوند^[۱۱]، فنای جهنم و نظر علما راجع به معتقد به آن اختصاص یافته است^[۱۲].

در فصل یازدهم از تأثیرپذیری ابن تیمیه از فلاسفه و دیگر گمراهان در باورهایی نظیر قدم عالم و... سخن رفته است^[۱۳].

تحریم زیارت و توسل توسط ابن تیمیه و رد برخی علما بر او، مطالب فصل داوزدهم را تشکیل داده^[۱۴] و در فصل سیزدهم اعتقاد او به عدم عصمت انبیا ذکر شده است^[۱۵]. در فصل چهاردهم به سب برخی افراد نظیر ابن عربی، شاذلی، ابن فارض توسط او اشاره شده است^[۱۶]. فصل پانزدهم و پایانی کتاب به مسائلی که ابن تیمیه در آن خرق اجماع کرده، اختصاص یافته است^[۱۷].

نویسنده در خاتمه اثر، به حرمت پراکندن آثار ابن تیمیه میان عموم مردم اشاره کرده است. او ملقب کردن ابن تیمیه را به شیخ‌الاسلام ترویج بدعت دانسته و در ادامه به پرهیز از برخی شاگردان و پیروان وی نظیر ابن قیم و برخی از آثار محتوی باورهای انحرافی گوشزد نموده است^[۱۸].

به جهت اهمیت این کتاب، عالمان متعددی از اهل سنت بر آن تقریظ زده و آن را به جهت ویژگی‌هایی که از آن برخوردار است، مورد ستایش قرار داده‌‌اند و در ضمن آن به برخی از ویژگی‌های آن اشاره نموده‌اند^[۱۹]. از جمله ویژگی‌های این اثر با توجه به حجم کم آن بیان عقاید اهل سنت از منظر عالمانی مانند غزالی و عز بن عبدالسلام، همچنین مشتمل بودن آن بر بحث ارزشمندی در عصمت انبیا همراه با سبک و روشی متمایز در توضیح مطالب و بیان روش‌های فریب‌کارنه ابن تیمیه در سخن و... است^[۲۰].

پانویس

↑ ر.ک: مقدمه مؤلف، ص19-21
↑ ر.ک: همان، ص21-24
↑ ر.ک: متن کتاب، ص55-56
↑ ر.ک: همان، ص79-80
↑ ر.ک: همان، ص91-92
↑ ر.ک: همان، ص107-108
↑ ر.ک: همان، ص117-118
↑ ر.ک: همان، ص133-134
↑ ر.ک: همان، ص169-170
↑ ر.ک: همان، ص177-178
↑ ر.ک: همان، ص199-200
↑ ر.ک: همان، ص219- 220
↑ ر.ک: همان، ص227-228
↑ ر.ک: همان، ص235-236
↑ ر.ک: همان، ص241-242
↑ ر.ک: همان، ص255-256
↑ ر.ک: همان، ص263-264
↑ ر.ک: همان، ص273-275
↑ ر.ک: همان، ص279-337
↑ ر.ک: همان، ص333-334

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

وابسته‌ها

[1] ر.ک: مقدمه مؤلف، ص19-21

[2] ر.ک: همان، ص21-24

[3] ر.ک: متن کتاب، ص55-56

[4] ر.ک: همان، ص79-80

[5] ر.ک: همان، ص91-92

[6] ر.ک: همان، ص107-108

[7] ر.ک: همان، ص117-118

[8] ر.ک: همان، ص133-134

[9] ر.ک: همان، ص169-170

[10] ر.ک: همان، ص177-178

[11] ر.ک: همان، ص199-200

[12] ر.ک: همان، ص219- 220

[13] ر.ک: همان، ص227-228

[14] ر.ک: همان، ص235-236

[15] ر.ک: همان، ص241-242

[16] ر.ک: همان، ص255-256

[17] ر.ک: همان، ص263-264

[18] ر.ک: همان، ص273-275

[19] ر.ک: همان، ص279-337

[20] ر.ک: همان، ص333-334

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

@@ خط ۳۲: / خط ۳۲: @@
 مطالب کتاب در یک مقدمه، پانزده فصل و یک خاتمه تنظیم شده است. نویسنده پیش از پرداختن به مباحث اصلی کتاب در مقدمه‌ای کوتاه پاره‌ای از سخنان علمای معاصر و برخی از همفکران ابن تیمیه، نظیر: حافظ ذهبی، تقی‌الدین سبکی، ابن حجر عسقلانی و برخی دیگر از عالمان سنی را درباره او و انحرافاتش آورده است<ref >ر.ک: همان، ص21-24</ref>.
-در ادامه در فصل اول تحت عنوان «روش ابن تیمیه در فریب‌کاری و به گمراهی کشیدن»، به مباحث مختلفی از جمله گریز و ظفره رفتن ابن تیمیه در بیان برخی مسائل به‌منظور فرار از بازخواست توسط علمای اهل سنت به‌همراه ذکر نمونه‌ مسائلی در این راستا پرداخته شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص55-56</ref>. فصل دوم، به ستم روا داشتن ابن تیمیه بر مخالفان و تحریف سخنان آنها اختصاص یافته است. نکوهش اشاعره توسط ابن تیمیه و دیدگاه وی راجع به عالمان این مذهب کلامی مانند ابوالحسن اشعری، ابوحامد غزالی و فخرالدین رازی و... از مباحث این فصل است<ref>ر.ک: همان، ص79-80</ref>. فصل سوم، عدم امانت علمی ابن تیمیه را مورد توجه قرار داده و به تحریفات وی از سخنان برخی از عالمان در موضوعات مختلف و تلاش او برای تضعیف برخی احادیث و باورها به‌همراه نمونه‌هایی در موضوع عدم رعایت امانت او در نقل، اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص91-92</ref>. در فصل چهارم، به خصوصیات اخلاقی ابن تیمیه و غرور، خودپسندی و تکبر او اشاره شده است<ref >ر.ک: همان، ص107-108</ref>. فصل پنجم، به تلاش ابن تیمیه در چشم‌پوشی از جایگاه و منزلت پیامبر(ص) اختصاص یافته است. تحریم، توسل، بغض حضرت علی(ع)، اثبات عدم عصمت پیامبر(ص) و... از مباحث این فصل است<ref>ر.ک: همان، ص117-118</ref>. در فصل ششم، به بغض ابن تیمیه نسبت به حضرت علی(ع) و تعصب او نسبت به یزید اشاره شده و دیدگاه او نسبت به فضایل حضرت علی(ع) و خلافت ایشان و همچنین نسبت به امام حسن و امام حسین(ع) و... ذکر شده است<ref >ر.ک: همان، ص133-134</ref>. فصل هفتم تا دهم، به باورهای ابن تیمیه در خصوص قدم عالم و بازخورد آن میان علمای اهل سنت<ref>ر.ک: همان، ص169-170</ref>، اعتقاد به تجسیم<ref>ر.ک: همان، ص177-178</ref>، قیام حوادث به خداوند<ref >ر.ک: همان، ص199-200</ref>، فنای جهنم و نظر علما راجع به معتقد به آن اختصاص یافته است<ref>ر.ک: همان، ص219- 220</ref>. در فصل یازدهم از تأثیرپذیری ابن تیمیه از فلاسفه و دیگر گمراهان در باورهایی نظیر قدم عالم و... سخن رفته است<ref>ر.ک: همان، ص227-228</ref>. تحریم زیارت و توسل توسط ابن تیمیه و رد برخی علما بر او، مطالب فصل داوزدهم را تشکیل داده<ref>ر.ک: همان، ص235-236</ref> و در فصل سیزدهم اعتقاد او به عدم عصمت انبیا ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص241-242</ref>. در فصل چهاردهم به سب برخی افراد نظیر ابن عربی، شاذلی، ابن فارض توسط او اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص255-256</ref>. فصل پانزدهم و پایانی کتاب به مسائلی که ابن تیمیه در آن خرق اجماع کرده، اختصاص یافته است<ref>ر.ک: همان، ص263-264</ref>.
+در ادامه در فصل اول تحت عنوان «روش ابن تیمیه در فریب‌کاری و به گمراهی کشیدن»، به مباحث مختلفی از جمله گریز و ظفره رفتن ابن تیمیه در بیان برخی مسائل به‌منظور فرار از بازخواست توسط علمای اهل سنت به‌همراه ذکر نمونه‌ مسائلی در این راستا پرداخته شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص55-56</ref>.
+فصل دوم، به ستم روا داشتن ابن تیمیه بر مخالفان و تحریف سخنان آنها اختصاص یافته است. نکوهش اشاعره توسط ابن تیمیه و دیدگاه وی راجع به عالمان این مذهب کلامی مانند ابوالحسن اشعری، ابوحامد غزالی و فخرالدین رازی و... از مباحث این فصل است<ref>ر.ک: همان، ص79-80</ref>.
+فصل سوم، عدم امانت علمی ابن تیمیه را مورد توجه قرار داده و به تحریفات وی از سخنان برخی از عالمان در موضوعات مختلف و تلاش او برای تضعیف برخی احادیث و باورها به‌همراه نمونه‌هایی در موضوع عدم رعایت امانت او در نقل، اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص91-92</ref>.
+در فصل چهارم، به خصوصیات اخلاقی ابن تیمیه و غرور، خودپسندی و تکبر او اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص107-108</ref>.
+فصل پنجم، به تلاش ابن تیمیه در چشم‌پوشی از جایگاه و منزلت پیامبر(ص) اختصاص یافته است. تحریم، توسل، بغض حضرت علی(ع)، اثبات عدم عصمت پیامبر(ص) و... از مباحث این فصل است<ref>ر.ک: همان، ص117-118</ref>.
+در فصل ششم، به بغض ابن تیمیه نسبت به حضرت علی(ع) و تعصب او نسبت به یزید اشاره شده و دیدگاه او نسبت به فضایل حضرت علی(ع) و خلافت ایشان و همچنین نسبت به امام حسن و امام حسین(ع) و... ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص133-134</ref>.
+فصل هفتم تا دهم، به باورهای ابن تیمیه در خصوص قدم عالم و بازخورد آن میان علمای اهل سنت<ref>ر.ک: همان، ص169-170</ref>، اعتقاد به تجسیم<ref>ر.ک: همان، ص177-178</ref>، قیام حوادث به خداوند<ref>ر.ک: همان، ص199-200</ref>، فنای جهنم و نظر علما راجع به معتقد به آن اختصاص یافته است<ref>ر.ک: همان، ص219- 220</ref>.
+در فصل یازدهم از تأثیرپذیری ابن تیمیه از فلاسفه و دیگر گمراهان در باورهایی نظیر قدم عالم و... سخن رفته است<ref>ر.ک: همان، ص227-228</ref>.
+تحریم زیارت و توسل توسط ابن تیمیه و رد برخی علما بر او، مطالب فصل داوزدهم را تشکیل داده<ref>ر.ک: همان، ص235-236</ref> و در فصل سیزدهم اعتقاد او به عدم عصمت انبیا ذکر شده است<ref>ر.ک: همان، ص241-242</ref>. در فصل چهاردهم به سب برخی افراد نظیر ابن عربی، شاذلی، ابن فارض توسط او اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص255-256</ref>. فصل پانزدهم و پایانی کتاب به مسائلی که ابن تیمیه در آن خرق اجماع کرده، اختصاص یافته است<ref>ر.ک: همان، ص263-264</ref>.
 نویسنده در خاتمه اثر، به حرمت پراکندن آثار ابن تیمیه میان عموم مردم اشاره کرده است. او ملقب کردن ابن تیمیه را به شیخ‌الاسلام ترویج بدعت دانسته و در ادامه به پرهیز از برخی شاگردان و پیروان وی نظیر ابن قیم و برخی از آثار محتوی باورهای انحرافی گوشزد نموده است<ref>ر.ک: همان، ص273-275</ref>.