اخلاق نمازگزاران

اخلاق نمازگزاران
پدیدآوران	عزیزی، عباس
ناشر	نبوغ
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1375ش
چاپ	چهارم
زبان	فارسی
تعداد جلد	1

اخلاق نمازگزاران، اثر عباس عزیزی، کتابی است که در آن فضایل اخلاقی و اوصاف برجسته نمازگزاران و رذایل اخلاقی که مانع قبول و کمال نماز است شرح و شماره شده است. تکیه نگارنده بر قرآن و روایات است. می‌مطالب را ساده و به دور از پیچیدگی‌‌‌های علمی آورده است.

ساختار

کتاب دارای یک مقدمه و چهار بخش چند فصلی است.

گزارش محتوا

بخش اول: جایگاه اخلاق: در این بخش به نکات زیر پرداخته شده است: اخلاق در پرتو نماز، خصوصیات اخلاقی نمازگزاران، فضایل و مکارم اخلاق، امام حسین(ع) و فضائل اخلاقی، عزت و کرامت نمازگزار، پایه اخلاق نمازگزار، خصوصیات نمازگزار حقیقی. پس از این موارد، یادآور می‌شود که از دید اسلام اخلاق از مقولات عبادی است و خود دارای مراتبی است.

بخش دوم: اوصاف برجسته نمازگزاران واقعی. در این بخش نخست از نکات منفی اخلاقی انسان که با نماز برطرف می‌شوند می‌گوید؛ یعنی انسان حریص و کم طاقت است چون خیر یدو رسد مانع رسیدن آن به دیگران می‌شود، برای شری که بدو می‌رسد بی تابی و جزع می‌کند.

سپس به صفات نه‌گانه نمازگزاران می‌پردازد و از مداومت بر نماز، انفاق مال در راه خدا، تصدیق روز جزا، ترس از عذاب قیامت، حفظ شهوت جنسی از محرمات، رعایت امانت، وفای به عهد، گواهی به حق و محافظت بر نماز می‌گوید و پاداش نمازگزاران را که به این صفات آراسته‌اند را می‌آورد.

پس از به تواضع در نماز می‌پردازد، تقوای نمازگزار را یاد می‌کند، از اخلاص نمازگزار می‌گوید و مراحل اخلاص را می‌آورد و چهره عبادت کنندگان را در روز قیامت از زبان قرآن ترسیم می‌کند. آنگاه از خشوع در پرتو نماز یاد می‌کند و به معنای خشوع و حضور قلب می‌پردازد، آثار خشوع در نماز را می‌آورد و به عوامل تحصیل خضوع و حضور قلب اشارت می‌کند و پس از این به صبر نمازگزار می‌رسد و اقسام صبر را گوشزد می‌کند.

نگارنده در ادامه به سلام نمازگزار و آداب پاسخ به سلام در هنگام نماز می‌پردازد، از سبقت در سلام و ثواب سلام و جواب آن می‌گوید. . .

بخش سوم: اخلاق نمازگزار در خانه، بازار و مسجد: نگارنده سرچشمه فضایل و رذایل اخلاقی را خانه می‌داند و از نیاز‌‌های معنوی خانه و ایجاد فضایل اخلاقی، و پاک نمودن روح افراد خانه از رذایل یاد می‌کند و از یکی از اعوامل این زدایش و پالایش نماز می‌گوید، بعد به شیوه آموزش نماز به فرزندان می‌پردازد و شیوه نمازگزاردن در خانه و علل بی توجهی فرزندان به نماز یاد می‌کند و اهمیت اخلاق نمازگزار در خانه را گوشزد می‌کند و یادآور می‌شود که بداخلاقی مانع کمال نماز است.

پس از این به نقش نماز و نمازگزار در کسب و تجارت اشاره می‌کند، اثر ذکر خدا در بازارا را می‌آورد. و در ادامه مطالبی در باره مسجد و نماز در مسجد بیان می‌کند.

بخش چهارم: گناهان و رذایل اخلاقی مانع کمال نماز. در این بخش از نکات زیر می‌گوید:

گناهان اخلاقی و بازدارندگی آنها از کمال نما، آنگاه از تأثیر سوء گناه بر روح نماز و نمازگزار یاد می‌کد و به خاموشی گناه به وسیله نماز و رهنمود‌‌های اخلاقی حضرت ادریس می‌پردازد. پس از این یادآور می‌شود که نماز محو کننده گناهان است و تأثیر خصول و حضور قلب در نماز را برای پاک کردن گناهان می‌آورد.

نگارنده در ادامه به تکبر به عنوان عامل سقوط شیطان اشاره می‌کند و می‌آورد که این صفت یکی از رذایل اخلاقی است که انسان را به هلاکت می‌رساند و سرچشمه اصلی کفر و انحراف و گناه است. پس از این راه مبارزه با کبر را یادآور می‌شود. دروغ مانع دیگر کمال نماز است که خود یکی از گناهان کبیره است و آن را کلید گناهان شمارده اند، نگارنده اندکی به دروغ و زیان‌‌های اخلاقی آن می‌پردازد.

عاملی دیگری که از کمال نماز پیش می‌گیرد نگاه است، حرمت نگاه به نامحر، تیر زهرآگین شیطان بودن نگاه به نامحرم. . .

دیگر نکات این بخش از کتاب، ریا، معنای آن، شرک بودن ریا، مذمت قرآن از ریا در نماز، ریا آفت نماز و عبادت، وسوسه ریا از سوی شیطان. . . غیبت، شراخواری و. . .

منابع مقاله

رفیعی، بهروز؛ اخلاق، عرفان و تصوف اسلامی: کتاب‌شناسی توصیفی و موضوعی، تهران، انتشارات بین‌المللی هدی، چاپ یکم، 1377ش.