جغرافیای تاریخی (ابهام‌زدایی)

جغرافیای تاریخی عنوانی برای هر یک از این کتاب‌ها است:

• باستان‌شناسی و جغرافیای تاریخی قصص قرآن اثرى است از دكتر عبدالكريم بى‌آزار شيرازى كه در همين زمينه به نگارش درآمده و قصص قرآنى را از زاويه باستان‌شناسى و جغرافياى تاريخى مورد بررسى و پژوهش قرار داده است.اهميت شناخت جغرافياى تاريخى وقتى روشن مى‌شود كه بدانيم در گذشته به علت عدم شناخت جغرافياى تاريخى قرآن، مفسرين و مورخين اماكن گوناگونى را براى هريك از قصص قرآن ذكر كرده‌اند كه بعضى از آنها با آيات قرآن منطبق نيست و بايد محققین تاريخ، تحقيقات جغرافيايى بر روى آنها به عمل آورند.

• جغرافیای تاریخی هجرت امام رضا علیه‌السلام از مدینه تا مرو، اثر جليل عرفان‌منش، جغرافياى تاريخى، سياسى و اجتماعى شهرهایى است كه امام رضا علیه‌السلام به دستور مأمون از آنجا عبور كرده يا در آنجا توقف داشته است. مبدأ اين خط سير، مدينه و مقصد آن مرو بود. مسيرى كه مأمون تأكيد داشت حضرت رضا(ع) را از آن عبور دهد، يكى از راه‌هاى متداول آن زمان بشمار مى‌رفت و آن از مدينه به بصره و از طريق سوق الاهواز به فارس و سپس از راه كوير و بيابان ميان ايالت‌هاى فارس و خراسان مى‌گذشت و به مرو ختم مى‌شد.

• جغرافیای تاریخی کشورهای اسلامی، نوشته دكتر حسین قرچانلو، كتابى است به زبان فارسى كه به بررسى جغرافياى تاريخى كشورهاى اسلامى می‌پردازد.

• جغرافیای تاریخی بلخ و جیحون و مضافات بلخ تألیف الهامه مفتاح (1330 ه.ش) درباره آثار تاریخى بلخ و شاعران بلخى و رود جیحون مى‌باشد که به زبان فارسى و در یک جلد نوشته شده است.

• جغرافیای تاریخی فارس اثر پاول شوارتس، بخش كوچكى از جغرافياى مفصل تاريخى ايران (به استثناى خراسان و سيستان) است كه مؤلف در سال 1896م، به عنوان رساله ورود به دانشگاه، بر مبناى آثار جغرافى‌دانان عربى‌نويس، آغاز به تأليف آن كرده و آن را ضمن نه دفتر، در سال 1934م به پايان برده است. كتاب حاضر، ترجمه دو دفتر و نيم (211 صفحه) آغازين از مجموع نه دفتر (1482 صفحه) اثر مذكور است كه به خطه پارس مربوط مى‌شود.

• جغرافیای تاریخی سیراف تألیف محمدحسن سمسار، به زبان فارسى درباره جغرافياى تاريخى بندرى نزدیک بندر طاهرى در سواحل خليج فارس مى‌باشد. سيراف از جمله شهرهایى است كه در گذشته شهرت داشته و در سده‌هاى نخستين اسلامى همواره مورد توجه جغرافيانويسان بوده است. اين كتاب ما را در شناخت بهتر و بيشتر اين بندر كهن سال ايران توانا مى‌كند. در اين كتاب نویسنده كوشيده به بررسى جنبه‌هاى تازه‌اى از زندگى سيراف و سيرافيان بپردازد كه در گذشته كمتر به آن توجه شده است.

• مروری بر جغرافیای تاریخی آوه مهد تشیع در ایران تأليف دكتر محسن الويرى، يك تك‌نگارى در حوزه جغرافياى تاريخى يكى از شهرهاى ازميان‌رفته شيعه‌نشين به نام آوه (يا آبه) است. مؤلف در اين كتاب، سابقه درخشان تاريخى تشيع اين شهر را در مقايسه با سه شهر ديگر شيعى ايران؛ يعنى قم، كاشان و تفرش شرح مى‌دهد. كتاب با مقدمه مرحوم دكتر سيد نورالله كسايى در يك جلد منتشر شده است.

• مرو، بازسازی جغرافیای تاریخی یک شهر بر پایه نوشته‌های تاریخی و شواهد باستان شناسی، اثر دكتر سيد منصور سيد سجادى و به زبان فارسى است. اين كتاب دربازسازى جغرافياى تاريخى مرو و شهرهاى وابسته به آن از پيش از تاريخ تا زمان هجوم مغولان مى‌باشد كه بر اساس شواهد باستان شناسى و مدارک مكتوب تهيه شده است.