شرح کتاب الحدود في النحو

شرح کتاب الحدود في النحو
پدیدآوران	فاکهی، عبدالله بن احمد (نويسنده) دمیری ،متولی (محقق)
ناشر	مکتبة وهبة
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1414ق - 1993م
چاپ	2
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شرح كتاب الحدود في النحو، شرحی است به زبان عربی از عبدالله فاکهی (متوفی 972ق)، از نحویون مکی بر کتاب الحدود في النحو که آن‌هم اثر خود همین مؤلف است. تحقیق اثر را دکتر متولی رمضان احمد دمیری انجام داده و همو مقدمه‌ای مفصل بر کتاب نوشته است.

از این کتاب در کتاب‌های تراجم با نام‌های: شرح الحدود، شرح تعريف الحدود، شرح الحدود في النحو، كتاب شرح الحدود و شرح كتاب الحدود في النحو یاد شده است.

کتاب‌های ترجمه و شرح، معمولا به دو صورت به ترجمه یا شرح یک کتاب می‌پردازند: یا بخشی از متن مؤلف را جدا کرده و در زیر یا کنار آن به شرحش می‌پردازند و سپس بخش یا قطعه بعدی را و همین‌طور... یا به‌صورت مزجی و در میان کلمات نویسنده به شرح اثر می‌پردازند که در این صورت بین کلمات نویسنده و شارح به‌لحاظ دستوری، باید مناسبت برقرار باشد. فاکهی در این کتاب، طریقه دوم، یعنی شرح مزجی را برگزیده است. او خود در شرح خویش، درباره متن کتاب «الحدود» می‌نویسد: «ثم سنح لي أن أضع عليها شرحا ممتزجا بكلماتها» که نشان از این دارد که هم اصل کتاب الحدود و هم شرح آن از خود اوست و هم اینکه این شرح به‌صورت مزجی نوشته شده است.

مطالب این کتاب به ابواب و فصول تقسیم نشده، بلکه به‌صورت متوالی ارائه شده است.

فاکهی در این کتاب، صرفا به بیان حدود و شرح آنها و اخراج فصول و قیود موجود در حدود بسنده نکرده، بلکه به ذکر برخی تقسیمات و خلافات و احکام نیز پرداخته است. این کتاب در بیان شواهدش بر قرآن کریم و حدیث شریف و شعر و اقوال مأثوره، تکیه کرده است. درهرحال، شیوه فاکهی در نگارش این اثر بر ایجاز و ترکیز استوار است؛ به‌علاوه او در بسیاری از موارد، به معالجه منطقی اخذ می‌کند و برخی اصطلاحات منطقی مانند حد و رسم تام و ناقص و کلی و جزیی و... بر زبانش جاری می‌شود.

منابع مقاله

مقدمه محقق.