|
|
| خط ۵۳: |
خط ۵۳: |
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
| [[رده:کتابشناسی]]
| |
| [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
| |
| [[رده:قرآن و علوم قرآنی]]
| |
| [[رده:علوم قرآنی]]{{جعبه اطلاعات کتاب
| |
| | تصویر =NUR22513J1.jpg
| |
| | عنوان = أسباب النزول
| |
| | عنوان‌های دیگر = الناسخ و المنسوخ
| |
| | پدیدآورندگان
| |
| | پدیدآوران =
| |
| [[واحدی، علی بن احمد]] (نويسنده)
| |
| [[ابن سلامه، هبه الله بن سلامه ]] (نويسنده)
| |
| |زبان
| |
| | زبان = عربی
| |
| | کد کنگره = /و2الف5 1300ب 70/2 BP
| |
| | موضوع =قرآن - شان نزول - قرآن - ناسخ و منسوخ
| |
| |ناشر
| |
| | ناشر = عالم الکتب
| |
| | مکان نشر = لبنان - بیروت
| |
| | سال نشر = 13سده
| |
| | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE22513AUTOMATIONCODE
| |
| | چاپ = 1
| |
| | شابک = -
| |
| | تعداد جلد = 1
| |
| | کتابخانۀ دیجیتال نور = 22513
| |
| | کتابخوان همراه نور = 22513
| |
| | کد پدیدآور = 1526
| |
| | پس از =
| |
| | پیش از =
| |
| }}
| |
|
| |
| '''اسباب النزول'''، نوشته ابوالحسن علی بن احمد واحدی نیشابوری(متوفای 398-468ق) از مهم‌ترین منابع اهل سنت در اسباب نزول است<ref>ر.ک: علوی مهر، حسین، ص233</ref>
| |
|
| |
| واحدی با نگرانی از وضعیت علمی زمانه‌اش و کسانی که بی‌محابا و از سر نادانی در مباحث قرآنی ورود می‌کنند و از پیش خود در باره شأن نزول آیه‌های قرآنی نظر می‌دهند، دست به تألیف اسباب النزول زده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، بخش اول، ص9</ref>
| |
|
| |
| واحدی نیشابوری، اسباب النزول را به شیوۀ روایی از آیه «بسم الله الرّحمن الرّحیم» در سوره حمد تا سوره‌های پایانی قرآن پی گرفته و ذیل هر آیه سبب و شأن نزول آن را از راویان مختلف نقل نموده است؛ همچنین آیاتی را که در شأن حضرت امام علی (ع) نازل شده، آورده است.<ref>ر.ک: شهیدی صالحی، عبدالحسین ، ص125</ref>
| |
|
| |
| البته اسباب النزول واحدی شامل تمام آیات قرآن نیست و تنها شأن نزول آیاتی را که توانسته جمع‌آوری کند و یا برای او روایتی نقل شده بوده است را آورده است. از مجموع سوره‌های قرآن، راجع به ۸۲ سوره، ۸۸۳ مورد سبب نزول نقل کرده است و دربردارنده اکثر روایات از پیامبر (ص) و دیدگاه‌های صحابه و تابعین است. <ref>ر.ک: کتابشناسی اسباب النزول واحدی، سایت ویکی نور</ref>
| |
| مؤلف روایت‌ها را با درج سندهایشان در اثرش آورده است. این نسخه بدون تحقیق و پاورقی چاپ شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، بخش اول، ص70</ref>
| |
|
| |
| این کتاب قبلا با عنوان أسباب نزول القرآن با تحقیق زغلول، کمال بسیونی و نشر دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علي بيضون به تفصیل کتابشناسی شده است.
| |
|
| |
|
| |
| ==الناسخ و المنسوخ==
| |
| این اثر، نوشته ابوالقاسم هبةالله بن سلامه ابو [بن] نصر بن علي البغدادي المقري(متوفای 410ق) از مفسران و اکابر قراء شیعه است. او از کودکی نابینا بوده است. گفته شده که او 95 تفسیر را از حفظ املا می‌کرده است.<ref>ر.ک: ابن سلامه، ص9</ref>ازاین‌رو اثر حاضر نیز به سبب تکرار املاهای وی بر کاتبان، دچار اختلاف عبارت‌ها در نسخه‌های موجود شده است.<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>
| |
|
| |
| هبةالله گفته‌ها و آرای پیشینیان را در این اثر گردآورده و کژی‌های دیگران را تصحیح کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص5</ref> او بر این باور است که برخی از مفسران امر و نهی و یا اباحه و حظر الهی را درهم کرده‌اند و خود را به هلاکت افکنده‌اند.<ref>ر.ک: متن کتاب، بخش دوم، ص4</ref>
| |
|
| |
| هبةالله بحث خود را در باره موضوع نسخ آغاز کرده، سپس با درج سوره‌هاى بدون ناسخ و منسوخ، داراى منسوخ و داراى ناسخ و منسوخ، اختلاف مفسران را نسبت به وقوع نسخ در آيه‌های قرآن بررسی می‌کند. او بحثی نیز در بيانات الهى در ردّ نظر كافران و منافقان به دليل مخالفتشان با نسخ انجام داده،<ref>ر.ک: همان، ص8-5</ref>سپس نمونه‌هاىِ گوناگونی از آیه‌های منسوخ را در قرآن و شريعت می‌آورد.<ref>ر.ک: همان، ص56-8</ref>این نسخه بدون تحقیق و پاورقی چاپ شده است.
| |
|
| |
| ==پانویس ==
| |
| <references/>
| |
| ==منابع مقاله==
| |
| # متن کتاب، بخش اول
| |
| # متن کتاب، بخش دوم
| |
| # ابن سلامه، هبةالله، «الناسخ و المنسوخ»، تحقیق: زهیر شاویش و محمد کنعان، المکتب الإسلامی، بیروت، چاپ اول، 1404ه.
| |
| # علوی مهر، حسین، آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران، مرکز جهانی علوم اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۳۸۴ ش.
| |
| # شهیدی صالحی، عبدالحسین، تفسیر و تفاسیر شیعه، حدیث امروز، قزوین، چاپ اول، ۱۳۸۱ ش.
| |
| # کتابشناسی اسباب النزول واحدی، https://fa.wikinoor.ir/wiki/
| |
|
| |
| ==وابسته‌ها==
| |
| {{وابسته‌ها}}
| |
|
| |
|
| [[رده:کتابشناسی]] | | [[رده:کتابشناسی]] |
| خط ۱۲۰: |
خط ۵۸: |
| [[رده:قرآن و علوم قرآنی]] | | [[رده:قرآن و علوم قرآنی]] |
| [[رده:علوم قرآنی]] | | [[رده:علوم قرآنی]] |
| [[رده:نزول]]
| |
|
| |
| [[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
| |
| [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ بهمن 1401 توسط سید حمید رضا حسینی هاشمی]]
| |
| [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ بهمن 1401 توسط فریدون سبحانی]]
| |
أسباب النزول، تأليف ابوالحسن على بن احمد واحدى نيشابورى (متوفى 468ق)، مشهورترين اثرى است كه اختصاصاً در موضوع اسباب نزول آيات قرآنى فراهم آمده است و «عليرضا ذكاوتى قراگزلو» آن ر ابه‌صورت كامل ترجمه كرده است.
اسباب نزول يا شناخت مناسبت‌ها و علل نزول آيات قرآنى، مجموعه اطلاعاتى است كه ما را در دانستن مكان و زمان و حوادثى كه منجر به فرود آمدن آيه يا تشريع حكمى گرديده، يارى مى‌نمايد. بديهى است كه اگر برخى شأن نزول‌ها را ندانيم چه‌بسا در فهم آيه‌اى دچار انحراف شویم. با مطالعه این كتاب در فضاى زنده و حقيقى مكه و مدينه عصر پيغمبر(ص) قرار مى‌گیريم و شرايط عينى نزول آيات را درمى‌يابيم. در موارد معدودى كه میان شيعه و سنى در شأن نزول آيات اختلاف هست، مترجم در پاورقى اختصاراً توضيح داده و يا برای تفصيل بيشتر به منبعى آسان‌ياب ارجاع نموده است.
مترجم علاوه بر ترجمه كتاب، به حذف اسانيد كتاب نيز اقدام كرده است؛ چنان‌كه خود مى‌گوید: «مشهورترين اثرى كه اختصاصا در موضوع اسباب النزول فراهم شده تأليف ابوالحسن على بن احمد واحدى است كه ترجمه آن در همین كتاب از نظر خوانندگان مى‌گذرد و طبق آنچه حاجى خليفه در «كشف الظنون» نوشته، برهان‌الدين ابراهیم بن عمر جعبرى (متوفى 732ق) نيز با حذف اسانيد، آن را مختصر ساخته بوده است و این كارى است كه ما نيز برای رعايت حال خواننده فارسی‌زبان كرده‌ايم».[۱]
وى مى‌افزايد: «سلسله سند روايت را تلخيص كرديم؛ يعنى فقط نفر اول و نفر آخر را مى‌آوریم. ملاحظه مى‌شود كه روات مستقيم واحدى غالباً ً از شاغلان مناصب و مقامات شرعى و علمى بوده‌اند با عناوین استاد، فقيه، مقرى، حافظ، كاتب، نحوى... و يا پيشه‌ورانى چون صفار، بياع، فحّام، حارث، سرّاج، عطار، صيدلانى... بوده‌اند. واحدى گاه قيد مى‌كند كه «راوى برای من روايت كرد و شفاهاً اجازه روايت داد» و گاه مى‌نویسد: «اجازه كتبى داد» و گاه از كتابى نقل مى‌كند. در موارد زيادى روايات خود را با صحيحين و نيز صحيح ابوعبداللّه حاكم نيشابورى كه مقصود «المستدرك» حاكم است و يا با سيره محمد بن اسحاق تطبيق مى‌نمايد».[۲]
در این ترجمه شماره آيات بر اساس «معجم المفهرس» محمد فؤاد عبدالباقى ذكر شده و آن مقدار از آيه نقل و ترجمه شده كه با شأن نزول ذكرشده مربوط و مناسب است.[۳]
چون اسباب نزول‌ها گاهى طبق مذاق اهل سنت و با شأن نزولى كه شيعه روايت مى‌كند متفاوت است، در موارد لزوم نظر شيعه را ذكر و به منبع مناسب و در دسترسى اشاره نموده است تا اگر خواننده جویاى تفصيل بيشتر بود ملاحظه و مطالعه كند.
فهرست مطالب در ابتداى اثر و نمايه الفاظ در انتهاى آن آمده است.
پانویس
- ↑ پيشگفتار، ص9
- ↑ همان، ص10
- ↑ همان، ص10
منابع مقاله
مقدمه مترجم و متن كتاب.
