الفریدة (و هي الألفیة النحویة للجلال السیوطي)

الفریدة (و هي الألفیة النحویة للجلال السیوطي)
پدیدآوران	سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده)
ناشر	مطبعة الترقي
مکان نشر	مصر
سال نشر	1332ق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الفريدة (و هي الألفية النحوية للجلال السيوطي) ، نوشته جلال‌الدین سیوطی (911-849ق) است. این فریده دربردارنده هزار بیت شعر است که 600 بیت آن خلاصه‌شده الفیه ابن مالک است که سیوطی نیز 400 بیت دیگر از سروده‌های خود بدان افزوده است که به گفته او این افزوده‌ها، قاعده‌ها و نکته‌هایی هستند که محصلان دانش عربی از دانستنشان بی‌نیاز نیستند.

گفته می‌شود که شهرت الفیه سیوطی کم از الفیه ابن مالک ندارد. هر دو در کتابشان از اقوال قدیمیان نحوی بهره گرفته‌اند. تعداد این نحویان در نزد هر دو نویسنده به دوازده نفر می‌رسد. یکی از نکته‌های تمایز دو الفیه در این است که ابن مالک شاهد مثال‌هایی را از آنچه که نحویان از گفته‌های عرب نقل کرده‌اند در الفیه‌اش آورده است، اما سیوطی بدون این‌گونه تمثیل‌ها به تطبیق قاعده‌های نحوی در الفیه‌اش پرداخته است.

سیوطی در بخش افزوده‌ها نگاه ویژه‌ای به مبحث‌های مفاعیل، منادا و متممات جمله داشته است. وی در این افزوده‌ها دیدگاهش را در مسئله‌های اختلافی میان بصریان و کوفیان مطرح می‌کند؛ او در نه مسئله با بصریان همراه است و در یک مورد نیز با هر دو رویکرد نحوی مخالفت می‌کند و موضع میانه‌ای را پیش می‌گیرد. وی در این افزوده‌ها از کتاب‌های الفیه و الكافية الشافية ابن مالک و کتاب التسهيل بهره گرفته است. نام اخفش و سیبویه نیز در ابیات او دیده می‌شود.

منابع مقاله

1. صفحه آغازین کتاب.
2. سلیمان حموده، طاهر، «جلال‌الدین السيوطي عصره و حياته و آثاره و جهوده في الدرس اللغوي».
3. شعیب بن عبدالسلام، «ميزات ألفيتي ابن مالك و السيوطي: دراسة مقارنة».