أحسن الحديث في أحكام الوصايا و المواريث: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '↵↵' به ' ') |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
مؤسسه کاشف الغطاء العامة | مؤسسه کاشف الغطاء العامة | ||
| مکان نشر =نجف اشرف - عراق | | مکان نشر =نجف اشرف - عراق | ||
| سال نشر = 1341 ق | | سال نشر = 1341 ق | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00707AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00707AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۱: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''أحسن الحدیث فی أحکام الوصایا و المواریث''' اثر آیت‌الله [[شيخ احمد بن على الكاشف الغطاء|شیخ احمد بن على الکاشف الغطاء]]، درباره دو فرع فقهى مهم (ارث و وصایا) تدوین و با قلم شیوا و روان نگارش یافته است. | '''أحسن الحدیث فی أحکام الوصایا و المواریث''' اثر آیت‌الله [[شيخ احمد بن على الكاشف الغطاء|شیخ احمد بن على الکاشف الغطاء]]، درباره دو فرع فقهى مهم (ارث و وصایا) تدوین و با قلم شیوا و روان نگارش یافته است. | ||
==انگیزه تألیف== | ==انگیزه تألیف== | ||
طبق آنچه که در مقدمه کتاب آمده است، مؤلف، کتاب را در جواب مخاطبى که درباره ارث، سؤال داشته، نگاشته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?viewType=html ر.ک: مقدمه، ص1]</ref>. | طبق آنچه که در مقدمه کتاب آمده است، مؤلف، کتاب را در جواب مخاطبى که درباره ارث، سؤال داشته، نگاشته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?viewType=html ر.ک: مقدمه، ص1]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
روش کتاب، استدلالى است و در آن از منابع عقلى و نقلى بهره گرفته شده که در قالب یک مقدمه<ref>ر.ک: همان، ص1</ref>، پنج مقصد، و چندین مسئله و یک افزوده (خاتمه) تدوین شده است. | روش کتاب، استدلالى است و در آن از منابع عقلى و نقلى بهره گرفته شده که در قالب یک مقدمه<ref>ر.ک: همان، ص1</ref>، پنج مقصد، و چندین مسئله و یک افزوده (خاتمه) تدوین شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه، ضمن عنوان فایده، به مقدمات لازم برای بحث و فحص اساسى از مسئله ارث نظیر: ما ترک میت چه حق باشد و چه مال (در صورتى که مشروط نباشد) به وارث مى‌رسد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?viewType=html ر.ک: همان، ص1]</ref>، باید خمس و زکات و دیه‌هاى میت از ترکه پیش از تقسیم و واگذارى به وارثین آن پرداخت گردد و موجبات ارث و موانع سه گانه آن (بنده بودن، کفر و قتل عمد) مى‌پردازد. | در مقدمه، ضمن عنوان فایده، به مقدمات لازم برای بحث و فحص اساسى از مسئله ارث نظیر: ما ترک میت چه حق باشد و چه مال (در صورتى که مشروط نباشد) به وارث مى‌رسد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?viewType=html ر.ک: همان، ص1]</ref>، باید خمس و زکات و دیه‌هاى میت از ترکه پیش از تقسیم و واگذارى به وارثین آن پرداخت گردد و موجبات ارث و موانع سه گانه آن (بنده بودن، کفر و قتل عمد) مى‌پردازد. | ||
در مقصد اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=14&viewType=html ر.ک: همان، ص14]</ref>، مرتبه اول از وراث نسبى (پدر، مادر و فرزندان) بررسى شده است. اگر از وارث میت فقط یک نفر از دسته اول باشد خواه پدر باشد و خواه مادر، یا یک پسر و یک دختر، همه ارث به او مى‌رسد. فرزندان مانع ارث آبا نمى‌شوند و آبا مانع ارث فرزندان نمى‌گردند. | در مقصد اول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=14&viewType=html ر.ک: همان، ص14]</ref>، مرتبه اول از وراث نسبى (پدر، مادر و فرزندان) بررسى شده است. اگر از وارث میت فقط یک نفر از دسته اول باشد خواه پدر باشد و خواه مادر، یا یک پسر و یک دختر، همه ارث به او مى‌رسد. فرزندان مانع ارث آبا نمى‌شوند و آبا مانع ارث فرزندان نمى‌گردند. | ||
در ادامه به سهام شش‌گان و کسانى که این سهام به آنها تعلق مى‌گیرد و نیز مسئله بحث انگیز عول و تعصیب، پرداخته شده است. | در ادامه به سهام شش‌گان و کسانى که این سهام به آنها تعلق مى‌گیرد و نیز مسئله بحث انگیز عول و تعصیب، پرداخته شده است. | ||
مقصد دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=23&viewType=html ر.ک: همان، ص23]</ref> عهده‌دار تبیین میراث مرتبه دوم (پدر بزرگ، مادر بزرگ، خواهران و برادران) است و اینکه با وجود یکى از وراث طبقه اول، طبقه دوم از ارث محروم مى‌گردند. | مقصد دوم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=23&viewType=html ر.ک: همان، ص23]</ref> عهده‌دار تبیین میراث مرتبه دوم (پدر بزرگ، مادر بزرگ، خواهران و برادران) است و اینکه با وجود یکى از وراث طبقه اول، طبقه دوم از ارث محروم مى‌گردند. | ||
درباره اقسام کلاله و احکام هر یک؛ اقسام، احکام و اجتماع پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها در مسئله ارث، و اینکه اگر برادر و خواهر نباشند، فرزندان آنها وارث عمو یا خاله خواهند بود و نیز بررسى فروض و طبقه دوم. | درباره اقسام کلاله و احکام هر یک؛ اقسام، احکام و اجتماع پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها در مسئله ارث، و اینکه اگر برادر و خواهر نباشند، فرزندان آنها وارث عمو یا خاله خواهند بود و نیز بررسى فروض و طبقه دوم. | ||
مقصد سوم <ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=43&viewType=html ر.ک: همان، ص43]</ref>عهده‌دار تبیین فروض، شقوق و احکام میراث طبقه سوم وراث (عمو، عمه، دایى و خاله) است. | مقصد سوم <ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=43&viewType=html ر.ک: همان، ص43]</ref>عهده‌دار تبیین فروض، شقوق و احکام میراث طبقه سوم وراث (عمو، عمه، دایى و خاله) است. | ||
در صورت فرض نبود افراد طبقه اول و دوم، اگر یک عمه یا عمو یا دایى و خاله داشته باشد و بقیه نباشد همه ارث به او مى‌رسد. و اینکه اگر عموها و عمه‌ها و خاله‌ها نباشند، ارث به اولاد آنها خواهد رسید و.... | در صورت فرض نبود افراد طبقه اول و دوم، اگر یک عمه یا عمو یا دایى و خاله داشته باشد و بقیه نباشد همه ارث به او مى‌رسد. و اینکه اگر عموها و عمه‌ها و خاله‌ها نباشند، ارث به اولاد آنها خواهد رسید و.... | ||
مقصد چهارم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=58&viewType=html ر.ک: همان، ص58]</ref>، مسایل، فروض، شقوق و احکام میراث شوهر از همسر خود بررسى شده است. | مقصد چهارم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=58&viewType=html ر.ک: همان، ص58]</ref>، مسایل، فروض، شقوق و احکام میراث شوهر از همسر خود بررسى شده است. | ||
اگر زن دایمى، بمیرد و فرزند نداشته باشد، نصف همه مال او را شوهر و بقیه را دیگر وارثان مى‌برند و اگر از آن شوهر و یا شوهر سابق خود فرزند داشته باشد، یک چهارم آن را شوهر و بقیه را دیگر وارثان مى‌برند. | اگر زن دایمى، بمیرد و فرزند نداشته باشد، نصف همه مال او را شوهر و بقیه را دیگر وارثان مى‌برند و اگر از آن شوهر و یا شوهر سابق خود فرزند داشته باشد، یک چهارم آن را شوهر و بقیه را دیگر وارثان مى‌برند. | ||
اگر زن بمیرد و جز شوهر هیچ وارثى نداشته باشد، همه مال او به شوهر مى‌رسد. | اگر زن بمیرد و جز شوهر هیچ وارثى نداشته باشد، همه مال او به شوهر مى‌رسد. | ||
در مقصد پنجم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=59&viewType=html ر.ک: همان، ص59]</ref>، ولا و اقسام آن بررسى شده است. در ابتداى کتاب، مؤلف این نکته را یادآور شده که اسباب و موجبات ارث سه چیز است: خویشاوندى نسبى، خویشاوندى سببى و ولا. | در مقصد پنجم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=59&viewType=html ر.ک: همان، ص59]</ref>، ولا و اقسام آن بررسى شده است. در ابتداى کتاب، مؤلف این نکته را یادآور شده که اسباب و موجبات ارث سه چیز است: خویشاوندى نسبى، خویشاوندى سببى و ولا. | ||
کسى که بر دیگرى یک نحوه ولایت دارد در صورت نبود خویشاوندان نسبى از او ارث مى‌برد. | کسى که بر دیگرى یک نحوه ولایت دارد در صورت نبود خویشاوندان نسبى از او ارث مى‌برد. | ||
ولا سه نوع است: | ولا سه نوع است: | ||
#ولاء عتق؛ که به واسطه آن مولى از بنده خود که او را آزاد کرده است ارث مى‌برد به شرط آن که بنده، خویشاوند نسبى نداشته باشد. | #ولاء عتق؛ که به واسطه آن مولى از بنده خود که او را آزاد کرده است ارث مى‌برد به شرط آن که بنده، خویشاوند نسبى نداشته باشد. | ||
#ولاء ضمان جریره یعنى اینکه انسان با کسى قرار مى‌گذارد که در زندگى کمک و عهده‌دار پرداخت دیه‌هایى که بر عهده او مى‌آید باشد و در عوض از او ارث ببرد. | #ولاء ضمان جریره یعنى اینکه انسان با کسى قرار مى‌گذارد که در زندگى کمک و عهده‌دار پرداخت دیه‌هایى که بر عهده او مى‌آید باشد و در عوض از او ارث ببرد. | ||
#امامت: که به واسطه آن امام مسلمین از کسى که هیچ وارث ندارد ارث مى‌برد. | #امامت: که به واسطه آن امام مسلمین از کسى که هیچ وارث ندارد ارث مى‌برد. | ||
خاتمه کتاب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=60&viewType=html ر.ک: همان، ص60]</ref> به مسایلى از ارث و وصایا اختصاص یافته است. | خاتمه کتاب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/707?pageNumber=60&viewType=html ر.ک: همان، ص60]</ref> به مسایلى از ارث و وصایا اختصاص یافته است. | ||
در ابتدا به یک سرى مسائل متفرقه ارث از قبیل: اگر کسى از دو راه با میت خویشاوندى داشته باشد از هر دو راه از او ارث مى‌برد؛ بنا بر این اگر زن و شوهر با یک‌دیگر خویشاوندى داشته باشند علاوه بر ارث زن و شوهرى، از جهت خویشاوندى نیز ارث مى‌برند. ارث دیه جنین و وارث آن، مسائل دو جنسیتى‌ها و ارث آنها. | در ابتدا به یک سرى مسائل متفرقه ارث از قبیل: اگر کسى از دو راه با میت خویشاوندى داشته باشد از هر دو راه از او ارث مى‌برد؛ بنا بر این اگر زن و شوهر با یک‌دیگر خویشاوندى داشته باشند علاوه بر ارث زن و شوهرى، از جهت خویشاوندى نیز ارث مى‌برند. ارث دیه جنین و وارث آن، مسائل دو جنسیتى‌ها و ارث آنها. | ||
و در پایان مسائل مختصرى درباره وصیت میت گفته شده است از قبیل اینکه وصیت به مقدار یک سوم دارایى میت صحیح است و نسبت به زاید بر آن وقتى درست است که وارثان میت آن را اجازه داده باشند. از مال میت ابتدا کفن او و بعد بدهى‌هاى او- خواه مردمی‌باشد یا مانند زکات و خمس الهى باشد برداشته مى‌شود و بعد از یک سوم باقى مانده وصیت‌هاى او انجام مى‌شود و سپس دو سوم باقى مانده به وارثان مى‌رسد و.... | و در پایان مسائل مختصرى درباره وصیت میت گفته شده است از قبیل اینکه وصیت به مقدار یک سوم دارایى میت صحیح است و نسبت به زاید بر آن وقتى درست است که وارثان میت آن را اجازه داده باشند. از مال میت ابتدا کفن او و بعد بدهى‌هاى او- خواه مردمی‌باشد یا مانند زکات و خمس الهى باشد برداشته مى‌شود و بعد از یک سوم باقى مانده وصیت‌هاى او انجام مى‌شود و سپس دو سوم باقى مانده به وارثان مى‌رسد و.... | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب | مقدمه و متن کتاب | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:بهمن (1400)]] | [[رده:بهمن (1400)]] | ||
نسخهٔ ۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۲۷
| احسن الحدیث فی احکام الوصایا و المواریث | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کاشف‌الغطاء، احمد (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسه کاشف الغطاء العامة |
| مکان نشر | نجف اشرف - عراق |
| سال نشر | 1341 ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
أحسن الحدیث فی أحکام الوصایا و المواریث اثر آیت‌الله شیخ احمد بن على الکاشف الغطاء، درباره دو فرع فقهى مهم (ارث و وصایا) تدوین و با قلم شیوا و روان نگارش یافته است.
انگیزه تألیف
طبق آنچه که در مقدمه کتاب آمده است، مؤلف، کتاب را در جواب مخاطبى که درباره ارث، سؤال داشته، نگاشته است[۱].
ساختار
روش کتاب، استدلالى است و در آن از منابع عقلى و نقلى بهره گرفته شده که در قالب یک مقدمه[۲]، پنج مقصد، و چندین مسئله و یک افزوده (خاتمه) تدوین شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن عنوان فایده، به مقدمات لازم برای بحث و فحص اساسى از مسئله ارث نظیر: ما ترک میت چه حق باشد و چه مال (در صورتى که مشروط نباشد) به وارث مى‌رسد[۳]، باید خمس و زکات و دیه‌هاى میت از ترکه پیش از تقسیم و واگذارى به وارثین آن پرداخت گردد و موجبات ارث و موانع سه گانه آن (بنده بودن، کفر و قتل عمد) مى‌پردازد. در مقصد اول[۴]، مرتبه اول از وراث نسبى (پدر، مادر و فرزندان) بررسى شده است. اگر از وارث میت فقط یک نفر از دسته اول باشد خواه پدر باشد و خواه مادر، یا یک پسر و یک دختر، همه ارث به او مى‌رسد. فرزندان مانع ارث آبا نمى‌شوند و آبا مانع ارث فرزندان نمى‌گردند. در ادامه به سهام شش‌گان و کسانى که این سهام به آنها تعلق مى‌گیرد و نیز مسئله بحث انگیز عول و تعصیب، پرداخته شده است. مقصد دوم[۵] عهده‌دار تبیین میراث مرتبه دوم (پدر بزرگ، مادر بزرگ، خواهران و برادران) است و اینکه با وجود یکى از وراث طبقه اول، طبقه دوم از ارث محروم مى‌گردند. درباره اقسام کلاله و احکام هر یک؛ اقسام، احکام و اجتماع پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها در مسئله ارث، و اینکه اگر برادر و خواهر نباشند، فرزندان آنها وارث عمو یا خاله خواهند بود و نیز بررسى فروض و طبقه دوم. مقصد سوم [۶]عهده‌دار تبیین فروض، شقوق و احکام میراث طبقه سوم وراث (عمو، عمه، دایى و خاله) است. در صورت فرض نبود افراد طبقه اول و دوم، اگر یک عمه یا عمو یا دایى و خاله داشته باشد و بقیه نباشد همه ارث به او مى‌رسد. و اینکه اگر عموها و عمه‌ها و خاله‌ها نباشند، ارث به اولاد آنها خواهد رسید و.... مقصد چهارم[۷]، مسایل، فروض، شقوق و احکام میراث شوهر از همسر خود بررسى شده است. اگر زن دایمى، بمیرد و فرزند نداشته باشد، نصف همه مال او را شوهر و بقیه را دیگر وارثان مى‌برند و اگر از آن شوهر و یا شوهر سابق خود فرزند داشته باشد، یک چهارم آن را شوهر و بقیه را دیگر وارثان مى‌برند. اگر زن بمیرد و جز شوهر هیچ وارثى نداشته باشد، همه مال او به شوهر مى‌رسد. در مقصد پنجم[۸]، ولا و اقسام آن بررسى شده است. در ابتداى کتاب، مؤلف این نکته را یادآور شده که اسباب و موجبات ارث سه چیز است: خویشاوندى نسبى، خویشاوندى سببى و ولا. کسى که بر دیگرى یک نحوه ولایت دارد در صورت نبود خویشاوندان نسبى از او ارث مى‌برد. ولا سه نوع است:
- ولاء عتق؛ که به واسطه آن مولى از بنده خود که او را آزاد کرده است ارث مى‌برد به شرط آن که بنده، خویشاوند نسبى نداشته باشد.
- ولاء ضمان جریره یعنى اینکه انسان با کسى قرار مى‌گذارد که در زندگى کمک و عهده‌دار پرداخت دیه‌هایى که بر عهده او مى‌آید باشد و در عوض از او ارث ببرد.
- امامت: که به واسطه آن امام مسلمین از کسى که هیچ وارث ندارد ارث مى‌برد.
خاتمه کتاب[۹] به مسایلى از ارث و وصایا اختصاص یافته است. در ابتدا به یک سرى مسائل متفرقه ارث از قبیل: اگر کسى از دو راه با میت خویشاوندى داشته باشد از هر دو راه از او ارث مى‌برد؛ بنا بر این اگر زن و شوهر با یک‌دیگر خویشاوندى داشته باشند علاوه بر ارث زن و شوهرى، از جهت خویشاوندى نیز ارث مى‌برند. ارث دیه جنین و وارث آن، مسائل دو جنسیتى‌ها و ارث آنها. و در پایان مسائل مختصرى درباره وصیت میت گفته شده است از قبیل اینکه وصیت به مقدار یک سوم دارایى میت صحیح است و نسبت به زاید بر آن وقتى درست است که وارثان میت آن را اجازه داده باشند. از مال میت ابتدا کفن او و بعد بدهى‌هاى او- خواه مردمی‌باشد یا مانند زکات و خمس الهى باشد برداشته مى‌شود و بعد از یک سوم باقى مانده وصیت‌هاى او انجام مى‌شود و سپس دو سوم باقى مانده به وارثان مى‌رسد و....
پانويس
- ↑ ر.ک: مقدمه، ص1
- ↑ ر.ک: همان، ص1
- ↑ ر.ک: همان، ص1
- ↑ ر.ک: همان، ص14
- ↑ ر.ک: همان، ص23
- ↑ ر.ک: همان، ص43
- ↑ ر.ک: همان، ص58
- ↑ ر.ک: همان، ص59
- ↑ ر.ک: همان، ص60
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب