نذیر احمد

نذیر احمد

نذیر احمد (1915-2008م)، نویسنده، محقق، استاد و پژوهشگر زبان فارسی و حافظ‌شناس.

ولادت

وی در 3 ژانویه 1915 در روستایی در اُتراپرادش هند متولد شد.

تحصیلات

دوره‌ تحصیلات دبیرستانی را در سال ۱۹۳۴ به پایان برد. سپس در «دانشگاه لکهنو» در رشته‌ زبان و ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت و در ۱۹۳۹م لیسانس گرفت. سپس در همان دانشگاه ادامه‌ تحصیل داد و در ۱۹۴۵ با ارائه‌ رساله خود تحت عنوان «احوال و آثار ظهوری تَرشیزی» با راهنمایی پروفسور حسن رضوی به درجه دکتری در ادبیات نایل آمد و در سال 1950 به‌عنوان استادیار، در دانشگاه لکهنو به کار مشغول شد. در سال 1950 با گذراندن رساله‌ای تحت عنوان «شعرای فارسی‌زبان عصر عادل شاه»، به مدرک فوق دکتری در ادبیات فارسی دست‌ یافت و در بین سال‌های 56-1955 برای تکمیل مطالعات خود، به ایران سفر نمود و از محضر استادانی چون سعید نفیسی، بدیع‌الزمان فروزانفر، ذبیح‌الله صفا، پرویز ناتل خانلری و محمد معین بهره‌ها برد. وی پس از بازگشت به هند، به استخدام دانشگاه علیگر درآمد و سال‌ها ریاست بخش زبان فارسی و دانشکده ادبیات را برعهده داشت و سرانجام در سال 1977 بازنشسته شد.

وی از بنیان‌گذاران انجمن استادان زبان فارسی هند است که خود نیز سال‌ها ریاست آن را برعهده داشت و تحقیقات گسترده‌ای را در زمینه ادبیات فارسی، تاریخ ادبیات و فرهنگ و تمدن ایران، تصحیح متون، فرهنگ‌نویسی، دستور زبان، زبان‌شناسی، نسخه‌شناسی، نقاشی، موسیقی، تصوف و عرفان به انجام رسانده است.

وفات

او سرانجام در سن 93 سالگی در روز یک‌شبه 19 اکتبر 2008 در علیگر درگذشت.

آثار

1. تذکره‌ علمای بلخ (اردو)؛
2. تصحیح «دیوان سراجی» (فارسی)؛
3. تصحیح «غزلیات حافظ» (فارسی)؛
4. تصحیح «فرهنگ زفان گویا» (فارسی)؛
5. تصحیح «لسان‌الشعراء» (اردو)؛
6. تصحیح «مکاتیب سنایی» (فارسی)؛
7. تصحیح «فرهنگ قواس» (فارسی).

منابع مقاله

1. صفایی، اکرم، مراسم بزرگداشت پروفسور دکتر نذیر احمد، ‌تهران، ‌اردیبهشت 82، مجله کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، مهر 1382، ‌شماره 72 (‎1 صفحه - ‌از 114 تا 114).
2. Afzal Usmani. Prof. Nazir Ahmad: Legendary Persian Scholar and Teacher. Aligarh Movement

http://aligarhmovement.com/aligarians/prof_nazir_ahmad

1. پایگاه مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب،

http://mirasmaktoob.ir/fa/news/10136

وابسته‌ها

مکاتیب سنائی

دیوان خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی

مکاتیب سنائی

فرهنگ لسان الشعراء

فرهنگ قواس