فرهنگ جغرافيایی ايران (خراسان)

فرهنگ جغرافيايي ايران (خراسان)
پدیدآوران	کارکنان وزارت جنگ انگلستان مستقر در هندوستان (نويسنده) خادميان، کاظم (مترجم)
ناشر	آستان قدس رضوی. بنياد پژوهشهای اسلامى
مکان نشر	ایران - مشهد مقدس
سال نشر	1380ش
چاپ	1
شابک	‎964-444-323-3
موضوع	ایران - فرهنگ جغرافیایی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1380 ‎‏/‎‏ف‎‏4 6 DSR
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

فرهنگ جغرافيايي ايران (خراسان)، کار گروهی از کارکنان وزارت جنگ انگلستان مستقر در هندوستان است که با ترجمه و تحقیق کاظم خادمیان و تنظیم جدول‌های این فرهنگ به دست غلامرضا ثاقب حسین پور چاپ شده است. این اثر، ترجمه نخستین جلد از مجموعه پنج جلدی GAZETTEER OF PERSIA است که اطلاعات جغرافیایی شاهرود، بسطام، دامغان، خراسان، گلستان، نیمه شرقی سمنان و منطقه‌های شرق استان‌های یزد، اصفهان، شمال کرمان و بخش‌هایی از این منطقه‌ها را عرضه کرده است و در سال (1910م - 1289ش) از سوی ستاد فرماندهی وزارت جنگ بریتانیا -مستقر در هندوستان- تهیه شده و با ذکر کلمۀ Confidential (کاملاً سری) منتشر گردیده و فقط در اختیار سفیران، کنسول‌ها و مقامات درجۀ اول سیاسی و نظامی قرار می‌گرفته است.

این جلد نخست، اطلاعات جغرافیایی ایالت‌های شاهرود، بسطام، دامغان، خراسان، گلستان، نیمه شرقی سمنان و منطقه‌های شرق استان‌های یزد، اصفهان، شمال کرمان و بخش‌هایی از این منطقه‌ها را عرضه کرده است.‏ سه جلد بعدی، مطابق تقسیم‌بندی نقشه ضمیمه –که در همان زمان تهیه شده است- به سایر نقاط ایران مربوط می‌شود.

محدودۀ مرزهای این سرزمین‌ها در این جلد بدین‌گونه است که در شمال به مرز ایران و روس، در شرق به مرز ایران و افغانستان، در جنوب و جنوب شرقی به خط مرزی افغانستان به سمت غرب از گزیک به بیرجند و جاده بیرجند-کرمان (جلد 4) و جاده کرمان-یزد(جلد 3)، در غرب به جاده یزد-دامغان و از آنجا به اشرف یا همان بهشهر (جلد 2) می‌رسد. البته، منطقه‌هایی از این جاده‌ها در این جلد حذف شده است اما در جلدهای دیگری که شمارۀ آن‌ها در پرانتزها نشان داده شده، آمده است.

جلد پنجم مجموعه‌ای فوق‌العاده سری و ویژه بوده که اطلاعات منطقه سیستان را شامل می‌شده و به صورت گزارش‌های سری نظامی تهیه و در آرشیوهای محرمانه وزارت جنگ بریتانیا بایگانی می‌شده است. در تدوین این فرهنگ بزرگ و استثنایی از سفرنامه‌های غربی و روسیه تزاری، گزارش‌های سری هیأت‌های سیاسی-نظامی بریتانیا و عوامل اطلاعاتی محلی و مدارک و اطلاعات رسمی دولتی ایران آن زمان بهره برده شده است که نشان‌دهندۀ اهمیت ایران و افغانستان در معادلات سیاسی-نظامی دو قدرت استعماری بریتانیا و روسیه در قرن‌های 19 و 20 میلادی –بویژه حفظ مستعمره‌های بریتانیا در شبه قاره هند- است.

مطالب مندرج در این مجموعه به ترتیب حروف الفبایی لاتین بوده که پس از ترجمه، به ترتیب فرهنگ الفبایی فارسی منظم گشته است.

منابع مقاله

1. آغاز کتاب
2. سخن مترجم