شرح منظومه: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۲۹: خط ۲۹:




    '''شرح منظومه'''، درس‌گفتارهای فلسفی [[مطهری، مرتضی|فیلسوف معاصر، مرتضی مطهری]] (فریمان 1298-1358ش. قم) برای دانشجویان دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران است. مباحث بر اساس نظم کتاب [[شرح المنظومة|شرح منظومه]] نوشته [[سبزواری، هادی| عارف و حکیم صدرایی، ملاهادی سبزواری]] (۱۲۱۲-۱۲۸۹ق)، بارها در طیّ سالهای 1339- 1347ش. تدریس شده است. <ref>[https://noorlib.ir/book/view/64551?pageNumber=5&viewType=pdf  مقدمه ناشر، ص5.]</ref>
    '''شرح منظومه'''، درس‌گفتارهای فلسفی [[مطهری، مرتضی|فیلسوف معاصر، مرتضی مطهری]] (فریمان 1298-1358ش. قم) برای دانشجویان دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران است. مباحث بر اساس نظم کتاب [[شرح المنظومة|شرح منظومه]] نوشته [[سبزواری، هادی| عارف و حکیم صدرایی، ملا هادی سبزواری]] (۱۲۱۲-۱۲۸۹ق)، بارها در طیّ سال‌های 1339-1347ش، تدریس شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64551?pageNumber=5&viewType=pdfر.ک: مقدمه ناشر، ص5]</ref>.


    == ساختار ==
    در این کتاب فقط مقصدهای اول، سوم و چهارم از مقاصد هفت‌گانه بخش حکمت شرح منظومه (امور عامه؛ جواهر و اعراض؛ الهیات بالمعنی الاخص؛ طبیعیات؛ نبوات و منامات؛ معاد اخلاق) مورد بحث واقع شده است.  
     
    در این کتاب فقط مقصدهای اول، سوم و چهارم از مقاصد هفتگانه بخش حکمت شرح منظومه (1-امور عامه، 2-جواهر و اعراض، 3-الاهیات بالمعنی الاخص، 4-طبیعیات، 5-نبوات و منامات، 6-معاد و 7-اخلاق) مورد بحث واقع شده است.  
       
       
    == مخاطبان ==
    نویسنده در کتاب دیگری به نام [[شرح مبسوط منظومه]]، همین مباحث را برای صاحب‌نظران و متخصصان به‌صورت مشروح‌تر و عمیق‌تر و با توجه به نظریه‌های فلسفی غربی و... تدریس کرده است.  
    مخاطبان اثر حاضر، علاقمندانی هستند که تازه با فلسفه اسلامی آشنا می‌شوند و [[مطهری، مرتضی|استاد مطهری]] در کتاب دیگری به نام [[شرح مبسوط منظومه]] همین مباحث را برای صاحب‌نظران و متخصصان به صورت مشروح‌تر و عمیق‌تر و با توجه به نظریه‌های فلسفی غربی و ... تدریس کرده است.  


    == نمونه: شرح استاد ==
    نمونه‌ای از متن و شرح استاد:
    توضیح '''يا واهِب العَقل لَكَ المَحامِد * إلى جَنابِك إنتَهى المَقاصِد''':
    متن:
    '''يا واهِب العَقل لَك المَحامِد
    إلى جَنابِك انتَهى المَقاصِد'''.


    اى بخشنده خرد، تمام سپاسها ويژه توست‏ * همه مقصدها و هدفها به سوى بارگاه تو منتهى می‌‏شود.
    ترجمه:
    اى بخشنده خرد، تمام سپاس‌ها ویژه توست‏؛ همه مقصدها و هدف‌ها به‌سوى بارگاه تو منتهى می‌‏شود.


    '''شرح:''' در اين بيت عالى و زيبا، هم از مبدأ سخن رفته است و هم از معاد؛ هم به اوّليت خداوند اشاره شده و هم به آخريّت او (هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ). آنجا كه می‌‏گويد: «همه سپاسها ويژه توست» منظور اين است كه: تو مبدأ كل هستى، هر خيرى و فيضى به سبب هر كس و هر چيز به كسى برسد از ناحيه توست، زيرا سر رشته همه اسباب و علل به دست توست و همه نظام از اراده تو برخاسته است، ازاين‏رو همه سپاسها ويژه توست؛ و آنجا كه می‌‏‏گويد: «همه مقصدها و هدفها به سوى بارگاه تو منتهى می‌‏‏شود» منظور اين است كه: همه اشياء هر چه را می‌‏‏جويند، در نهايت امر، تو را می‌‏جويند و به‏ هر سو می‌‏‏روند، به سوى تو می‌‏‏روند، از تو پديد آمده‏‌اند و به سوى تو بازمی‌‏‏گردند: إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ. چنانكه می‌‏‏دانيم لُبّ لُباب حكمت الهى شناختن مبدأ و معاد جهان است، همه مطالب و مسائل ديگر در اين فلسفه در حكم مقدمه اين دو مطلب و يا در حاشيه اين دو مطلب است. على هذا بيت اول منظومه اشاره است به لُبّ لُباب حكمت الهى.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64551?pageNumber=13&viewType=pdf  متن کتاب، ص13- 14.]</ref>
    شرح:
    در این بیت عالى و زیبا، هم از مبدأ سخن رفته است و هم از معاد؛ هم به اوّلیت خداوند اشاره شده و هم به آخریت او (هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ). آنجا که می‌‏گوید: «همه سپاس‌ها ویژه توست»، منظور این است که: تو مبدأ کل، هستى؛ هر خیرى و فیضى به سبب هر کس و هر چیز به کسى برسد از ناحیه توست؛ زیرا سررشته همه اسباب و علل به دست توست و همه نظام از اراده تو برخاسته است؛ ازاین‏رو همه سپاس‌ها ویژه توست و آنجا که می‌‏‏گوید: «همه مقصدها و هدف‌ها به‌سوى بارگاه تو منتهى می‌‏‏شود»، منظور این است که: همه اشیاء هر چه را می‌‏‏جویند، در نهایت امر، تو را می‌‏جویند و به‏ هر سو می‌‏‏روند، به‌سوى تو می‌‏‏روند؛ از تو پدید آمده‏‌اند و به‌سوى تو بازمی‌‏‏گردند؛ إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيهِ راجِعُونَ. چنان‌که می‌‏‏دانیم لُبّ لُباب حکمت الهى شناختن مبدأ و معاد جهان است. همه مطالب و مسائل دیگر در این فلسفه در حکم مقدمه این دو مطلب و یا در حاشیه این دو مطلب است. على‌هذا، بیت اول منظومه اشاره است به لُبّ لُباب حکمت الهى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64551?pageNumber=13&viewType=pdfر.ک: متن کتاب، ص13-14]</ref>.


    == استفاده از اشعار فارسی ==
    استفاده از اشعار فارسی:
    [[مطهری، مرتضی|مرتضی مطهری]] گاه برای تسهیل فهم مسائل دشوار فلسفی از اشعار فارسی نیز استفاده کرده است. به عنوان مثال در مبحث ذیل شعر '''يا مَن هُوَ اختَفى لِفَرطِ نُورِه * الظّاهِر الباطِن فِى ظُهُورِه‏'''، از این ابیات [[شبستری، محمود|شيخ محمود شبسترى]] بهره برده است:‏
    نویسنده گاه برای تسهیل فهم مسائل دشوار فلسفی از اشعار فارسی نیز استفاده کرده است؛ به‌عنوان مثال در مبحث ذیل شعر
    '''يا مَن هُوَ اختَفى لِفَرطِ نُورِه
    الظّاهِر الباطِن فِي ظُهُورِه‏'''،
    از این ابیات [[شبستری، محمود|شیخ محمود شبسترى]] بهره برده است:‏
    '''اگر خورشید بر یک حال بودى
    شعاع او به یک منوال بودى‏'''
    '''ندانستى کسى کاین پرتو اوست
    نبودى هیچ فرق از مغز تا پوست‏'''
    '''جهان، جمله فروغ نور حق دان
    حق اندر وى ز پیدایى است پنهان‏'''
    '''چو نور حق ندارد نقل و تحویل
    نیاید اندر او تغییر و تبدیل'''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64551?pageNumber=15&viewType=htmlر.ک: همان، ص15]</ref>.


    '''اگر خورشيد بر يك حال بودى            شعاع او به يك منوال بودى‏'''
    مثال دیگر: فاقد کمال نمی‌‏تواند مُعطى کمال باشد و به قول معروف:
    '''کهنه ابرى که بود ز آب تهى
    کى تواند که کند آب‌دهى‏'''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64551?pageNumber=339&viewType=pdfر.ک: همان، ص339]</ref>.


    '''ندانستى كسى كاين پرتو اوست            نبودى هيچ فرق از مغز تا پوست‏'''
    ==پانویس==
     
    <references/>
    '''جهان، جمله فروغ نور حق دان            حق اندر وى ز پيدايى است پنهان‏'''
     
    '''چو نور حق ندارد نقل و تحويل            نيايد اندر او تغيير و تبديل‏.'''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64551?pageNumber=15&viewType=html  متن کتاب، ص15.]</ref> 
     
    مثال دیگر: فاقد كمال نمی‌‏تواند مُعطى كمال باشد و به قول معروف:
     
    '''كهنه ابرى كه بود ز آب تهى * كى تواند كه كند آب‌دهى‏'''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/64551?pageNumber=339&viewType=pdf  متن کتاب، ص339.]
    </ref>


    ==پانویس ==
    <references/>
    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    مقدمه ناشر و متن کتاب.
    مقدمه ناشر و متن کتاب.
    خط ۸۹: خط ۹۰:
    [[رده:غرر الفوائد (شرح منظومه)]]
    [[رده:غرر الفوائد (شرح منظومه)]]
    [[رده:سبزواری محمدهادی بن مهدی، 1289-1212ق]]
    [[رده:سبزواری محمدهادی بن مهدی، 1289-1212ق]]
    [[رده:مقالات بازبینی نشده1]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده آبان 01]]
    [[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
    [[رده:مقالات بازبینی نشده2]]

    نسخهٔ ‏۱۴ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۴۹

    شرح منظومه
    شرح منظومه
    پدیدآورانمطهری، مرتضی (نويسنده)
    ناشرصدرا
    مکان نشرایران - تهران
    چاپ1
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf


    برای دیگر کاربردها، شرح منظومه سبزواری (ابهام زدایی) را ببینید.


    شرح منظومه، درس‌گفتارهای فلسفی فیلسوف معاصر، مرتضی مطهری (فریمان 1298-1358ش. قم) برای دانشجویان دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران است. مباحث بر اساس نظم کتاب شرح منظومه نوشته عارف و حکیم صدرایی، ملا هادی سبزواری (۱۲۱۲-۱۲۸۹ق)، بارها در طیّ سال‌های 1339-1347ش، تدریس شده است[۱].

    در این کتاب فقط مقصدهای اول، سوم و چهارم از مقاصد هفت‌گانه بخش حکمت شرح منظومه (امور عامه؛ جواهر و اعراض؛ الهیات بالمعنی الاخص؛ طبیعیات؛ نبوات و منامات؛ معاد اخلاق) مورد بحث واقع شده است.

    نویسنده در کتاب دیگری به نام شرح مبسوط منظومه، همین مباحث را برای صاحب‌نظران و متخصصان به‌صورت مشروح‌تر و عمیق‌تر و با توجه به نظریه‌های فلسفی غربی و... تدریس کرده است.

    نمونه‌ای از متن و شرح استاد: متن: يا واهِب العَقل لَك المَحامِد إلى جَنابِك انتَهى المَقاصِد.

    ترجمه: اى بخشنده خرد، تمام سپاس‌ها ویژه توست‏؛ همه مقصدها و هدف‌ها به‌سوى بارگاه تو منتهى می‌‏شود.

    شرح: در این بیت عالى و زیبا، هم از مبدأ سخن رفته است و هم از معاد؛ هم به اوّلیت خداوند اشاره شده و هم به آخریت او (هُوَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ). آنجا که می‌‏گوید: «همه سپاس‌ها ویژه توست»، منظور این است که: تو مبدأ کل، هستى؛ هر خیرى و فیضى به سبب هر کس و هر چیز به کسى برسد از ناحیه توست؛ زیرا سررشته همه اسباب و علل به دست توست و همه نظام از اراده تو برخاسته است؛ ازاین‏رو همه سپاس‌ها ویژه توست و آنجا که می‌‏‏گوید: «همه مقصدها و هدف‌ها به‌سوى بارگاه تو منتهى می‌‏‏شود»، منظور این است که: همه اشیاء هر چه را می‌‏‏جویند، در نهایت امر، تو را می‌‏جویند و به‏ هر سو می‌‏‏روند، به‌سوى تو می‌‏‏روند؛ از تو پدید آمده‏‌اند و به‌سوى تو بازمی‌‏‏گردند؛ إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيهِ راجِعُونَ. چنان‌که می‌‏‏دانیم لُبّ لُباب حکمت الهى شناختن مبدأ و معاد جهان است. همه مطالب و مسائل دیگر در این فلسفه در حکم مقدمه این دو مطلب و یا در حاشیه این دو مطلب است. على‌هذا، بیت اول منظومه اشاره است به لُبّ لُباب حکمت الهى[۲].

    استفاده از اشعار فارسی: نویسنده گاه برای تسهیل فهم مسائل دشوار فلسفی از اشعار فارسی نیز استفاده کرده است؛ به‌عنوان مثال در مبحث ذیل شعر يا مَن هُوَ اختَفى لِفَرطِ نُورِه الظّاهِر الباطِن فِي ظُهُورِه‏، از این ابیات شیخ محمود شبسترى بهره برده است:‏ اگر خورشید بر یک حال بودى شعاع او به یک منوال بودى‏ ندانستى کسى کاین پرتو اوست نبودى هیچ فرق از مغز تا پوست‏ جهان، جمله فروغ نور حق دان حق اندر وى ز پیدایى است پنهان‏ چو نور حق ندارد نقل و تحویل نیاید اندر او تغییر و تبدیل[۳].

    مثال دیگر: فاقد کمال نمی‌‏تواند مُعطى کمال باشد و به قول معروف: کهنه ابرى که بود ز آب تهى کى تواند که کند آب‌دهى‏[۴].

    پانویس

    1. ↑ مقدمه ناشر، ص5
    2. ↑ متن کتاب، ص13-14
    3. ↑ همان، ص15
    4. ↑ همان، ص339

    منابع مقاله

    مقدمه ناشر و متن کتاب.

    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=شرح_منظومه&oldid=613608»