صناعة الكتابة و تطورها في العصور الإسلامية: تفاوت میان نسخه‌ها

مباحث این کتاب در یک مقدمه و پنج باب ارائه شده است. در باب اول، تأسیس دیوان انشاء و تطورات آن در اعصار اسلامی از عهد رسول الله(ص) تا انتهای عصر عباسی بررسی شده است. بررسی کتابت و دیوان انشاء در مصر از عهد ولات تا انتهای عصر ایوبی و نیز بررسی این موضوع در اندلس و مغرب از دیگر مباحث این فصل کتاب است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص50-9</ref>‏  

«کاتب السر» که در باب دوم به آن پرداخته شده، یکی از القابی است که صاحب دیوان به آن شناخته می‌شد<ref>ر.ک: همان، ص56</ref>‏ و به تعبیر دیگر ناظر دواوین انشاء ممالک اسلامی بوده است.<ref>ر.ک: همان، ص65</ref>‏ چنين فردي‌ دست‌ خليفه‌ و مرکز اسـرار او بود‌. اين شغل تا زمـان عباسيان به نزديک‌تـرين يا مـحرم‌ترين افراد نـسبت بـه خليفـه‌ واگـذار‌ مي‌شد.<ref>ر.ک: سپهری، محمد؛ ص110-109</ref>‏  

در باب چهارم ویژگی‌های کاتب سر و کارمندان دیوان انشاء ذکر شده است. خالدی برای کاتب سر هشت وظیفه برشمرده که مشاهده نامیده‌های رسیده از ملوک شرق و غرب عالم و مراقب از کار چاپار از آن جمله است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص117</ref>‏

البته متولی کتابة السر شروطی واجب بوده که کفایت ادبی، امانت، صدق نصیحت و مشورت، رعایت آداب سخن گفتن در مجالس ملوک و پیشوایان از آن جمله است.<ref>ر.ک: همان، ص163</ref>‏  کتابت انشاء در عصر اول از دولت مملوکیه به درجه‌ای رسید که برای آن اصول و مصطلحات و نظمی مقرر شد؛ لذا مکاتبات و نامه‌ها با وجود اختلاف انواع، مطابق با قواعد و قالب‌های معینی نوشته می‌شد. هر کدام از جهت افتتاح یا ذکر القاب مخاطب نامه یا نوع دعایی که در صدر نامه یا پایان آن نوشته می‌شد، یا نوع نشان سلطانی اصطلاحات خاصی داشته است.<ref>ر.ک: همان، ص166</ref>‏  

[[رده:مقالات بازبینی نشده1]]