أوساط البلاغة العربية

أوساط البلاغة العربية
پدیدآوران	جوینی، مصطفی صاوی (نویسنده)
ناشر	دار المعرفة الجامعية
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا]
سال نشر	1999م.
چاپ	چاپ یکم
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏

أوساط البلاغة العربية عنوان کتابی است 1 جلدی به زبان عربی با موضوع ادبیات عرب (علم بلاغت) و تاریخ ادبیات عرب از مصطفی صاوی جوینی.

نویسنده در این اثر به دنبال تحقیق و تتبع در بلاغت عربی است؛ البته نه تتبع از لحاظ موضوعی یا زمانی. او معتقد است تتبع موضوعی و زمانی در این علم ما را از رصد بسیاری از عواملی که به آن‌ها علاقمندیم غافل می‌کند. به این جهت، او در این کتاب، عرصه محیطی و جغرافیایی بلاغت را برای تحقیق سزاوارتر می‌شمارد و می‌گوید: محیط با جمع میان میراث پیشینیان و استفاده جماعت حاضری که آن را به ارث برده و مواهبی که توسط استعدادهای نوابغ به آن‌ها افزوده شده، عامل مطمئنی در شکل دادن ذائقه یک جامعه است.

نویسنده در مقدمه کتاب می‌گوید: شاعران و نویسندگان با برگزاری محافل ادبی و گفتگوها و نوشته‌های خود نقش مهمی پیرامون گفتار بلاغی و صیغه‌ها و ابعاد تأثیری آن داشته‌اند. علم بلاغت در میان متکلمان پدید آمد و رشد کرد چرا که سلاحی از سلاح‌های وضوح تعبیر و قوت تأثیر بود. در میان فقها نیز اصولیون در علم بلاغت و علوم عربی ابزارهای خاصی برای استنباط حکم شرعی صحیح یافتند.

درکل، نویسنده به دنبال علم بلاغت در زمینه‌های لغوی (زبان) و نحو (دستور زبان) و صرف (ریخت‌شناسی کلمات) و تفسیر و کلام و ادبیات است. او در این راستا به لحاظ جغرافیایی به بیان تألیفات بلاغی به لحاظ جغرافیای محلی که علوم بلاغی در آن رشد کرده می‌پردازد. وی در مقدمه متذکر می‌شود که سال‌های آغاز تألیفات بلاغی در جاهای مختلف به هم نزدیک است؛ عراق در قرن چهارم، شرق دور در اوایل قرن پنجم، شام در حوالی قرن ششم، و مصر و اندلس از قرن چهارم. اما در شبه جزیره عربستان مطالعات بلاغی جز از قرن هشتم هجری به دست نیامده است. درهرحال در هر محیطی توجه به دانش بلاغت با معیارهای ذوقی که مورد قبول خلق و خوی هنری آن محیط بوده صورت پذیرفته است. نویسنده معتقد است: مطالعه عمیق تاریخی بلاغت، و رصد تحلیلی ذوقی ویژگی‌ها، زیبایی‌ها و مؤلفه‌های آن، تنها پس از پرکردن جاهای خالی فعالیت بلاغی در همه محیط‌های اسلامی به دست می‌آید و این کار ثمره تلاش نسل‌های متعدد خواهد بود نه کوشش یک نفر.

منبع مقاله

مقدمه کتاب.