۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ابن ابیاصبع مصری، عبدالعظیم بن عبدالواحد (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳۱ اکتبر ۲۰۱۶، ساعت ۰۸:۱۸
، ۳۱ اکتبر ۲۰۱۶جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب'
جز (جایگزینی متن - 'ذهبى' به 'ذهبى') |
جز (جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب') |
||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
327/1؛عباسى،588)بدان سبب باشد كه ابن شعّار(ه م)تذكره | 327/1؛عباسى،588)بدان سبب باشد كه ابن شعّار(ه م)تذكره | ||
نويس معاصر وى،در | نويس معاصر وى،در کتاب عقود الجمان فى شعراء هذا الزمان نام او | ||
را در رديف شعراى آن زمان آورده است(عباس،363/2)و گرنه | را در رديف شعراى آن زمان آورده است(عباس،363/2)و گرنه | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
دسته بندى كرد(بديع،4)،آنگاه به نقادى دقيق آنها همت گماشت،تا | دسته بندى كرد(بديع،4)،آنگاه به نقادى دقيق آنها همت گماشت،تا | ||
آنجا كه به تعبير خود او،كمتر | آنجا كه به تعبير خود او،كمتر کتابى از تير رس نقد موشكافانۀ او در | ||
امان ماند(همان،13).وى انواع صناعات بديعى را در آثار گذشتگان | امان ماند(همان،13).وى انواع صناعات بديعى را در آثار گذشتگان | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۳۶: | ||
نسخههاى خطى گوناگون منعكس شده است.به هر حال نسخۀ چاپى | نسخههاى خطى گوناگون منعكس شده است.به هر حال نسخۀ چاپى | ||
اين | اين کتاب كه نام كامل آن تحرير التحبير است،شامل 125 باب است. | ||
تحرير التحبير كه قلقشندى آن را به اختصار التحبير ذكر كرده | تحرير التحبير كه قلقشندى آن را به اختصار التحبير ذكر كرده | ||
است(469/1)،نخستين | است(469/1)،نخستين کتاب مفصل و مبسوطى بود كه در علم بديع | ||
نوشته مىشد.اين | نوشته مىشد.اين کتاب در دورانهاى بعد سخت مورد توجه ادبا قرار | ||
گرفت و از جمله مآخذ اصلى دائرة المعارفهاى بزرگ ادبى مانند صبح | گرفت و از جمله مآخذ اصلى دائرة المعارفهاى بزرگ ادبى مانند صبح | ||
| خط ۱۵۴: | خط ۱۵۴: | ||
مىآيد. | مىآيد. | ||
ابن ابى اصبع پس از فراغت از تأليف تحرير به نوشتن | ابن ابى اصبع پس از فراغت از تأليف تحرير به نوشتن کتاب | ||
ديگرى زير عنوان البرهان فى اعجاز القرآن كه گاه به نام بيان البرهان | ديگرى زير عنوان البرهان فى اعجاز القرآن كه گاه به نام بيان البرهان | ||
| خط ۱۶۲: | خط ۱۶۲: | ||
30/4)و به عنوان بخش پايانى آن،ابواب بديع ويژۀ قرآن كريم را از | 30/4)و به عنوان بخش پايانى آن،ابواب بديع ويژۀ قرآن كريم را از | ||
کتاب تحرير التحبير جدا ساخت و با افزودن مطالبى،عنوان مستقل | |||
بديع القرآن را بر آن نهاد.در اين | بديع القرآن را بر آن نهاد.در اين کتاب 22 باب از ابواب تحرير نيامده، | ||
ولى 7 باب كه در تحرير از آنها سخنى نرفته بود،افزوده شده است | ولى 7 باب كه در تحرير از آنها سخنى نرفته بود،افزوده شده است | ||
(شرف،مقدمۀ تحرير،59-61).از | (شرف،مقدمۀ تحرير،59-61).از کتاب البرهان في اعجاز القرآن | ||
ظاهرا تنها يك نسخه خطى باقى است(آربرى،4255)،اما نسخ خطى | ظاهرا تنها يك نسخه خطى باقى است(آربرى،4255)،اما نسخ خطى | ||
بديع القرآن بسيار است.اين | بديع القرآن بسيار است.اين کتاب چند بار چاپ شده(قاهره،دار | ||
نهضته مصر)و به فارسى نيز ترجمه گرديده است(مشهد،1368 ش). | نهضته مصر)و به فارسى نيز ترجمه گرديده است(مشهد،1368 ش). | ||
| خط ۱۸۸: | خط ۱۸۸: | ||
جم).ابن ابى اصبع براى نخستين بار به تأليف جداگانه در باب فواتح | جم).ابن ابى اصبع براى نخستين بار به تأليف جداگانه در باب فواتح | ||
سور قرآن مجيد نيز دست زد و | سور قرآن مجيد نيز دست زد و کتابش را الخواطر السوانح فى كشف | ||
سرائر الفواتح نام نهاد(بديع،64،254).سيوطى در | سرائر الفواتح نام نهاد(بديع،64،254).سيوطى در کتاب اتقان،نوع | ||
شصتم از علوم قرآنى،يعنى فواتح سور را عمدتا به نقل خلاصهاى از | شصتم از علوم قرآنى،يعنى فواتح سور را عمدتا به نقل خلاصهاى از | ||
اين | اين کتاب اختصاص داده است(361/3-363). | ||
ديوان ابن ابى اصبع به نام صحاح المدائح به اشعار وى در مدح | ديوان ابن ابى اصبع به نام صحاح المدائح به اشعار وى در مدح | ||
| خط ۲۰۲: | خط ۲۰۲: | ||
بيت(ع)اختصاص دارد.از تعبيرات خود وى(بديع،290،291) | بيت(ع)اختصاص دارد.از تعبيرات خود وى(بديع،290،291) | ||
دربارۀ اين | دربارۀ اين کتاب مىتوان دريافت كه مؤلّف در نحوۀ تدوين و نامگذارى | ||
اين | اين کتاب نكات دقيقى را در نظر داشته است.از اين کتاب يك نسخۀ | ||
عكسى در دار الكتب المصريّه به شمارۀ 4931 ادب موجود است. | عكسى در دار الكتب المصريّه به شمارۀ 4931 ادب موجود است. | ||
| خط ۲۱۰: | خط ۲۱۰: | ||
ديگر آثار ابن ابى اصبع عبارتند از:درر الامثال كه وى در آنجا كه | ديگر آثار ابن ابى اصبع عبارتند از:درر الامثال كه وى در آنجا كه | ||
چگونگى گردآورى و تدوين اين | چگونگى گردآورى و تدوين اين کتاب را توضيح مىدهد،از آن به | ||
عنوان | عنوان کتاب كبير ياد مىكند(نك:تحرير،219؛بديع،87 و 88)؛ | ||
الكافلة بتأويل تلك عشرة كاملة(بديع،254)كه زركشى(د 794 ق/ | الكافلة بتأويل تلك عشرة كاملة(بديع،254)كه زركشى(د 794 ق/ | ||
1392 م)نسخهاى از اين رساله را در اختيار داشته و در | 1392 م)نسخهاى از اين رساله را در اختيار داشته و در کتاب خود، | ||
البرهان،قسمتى از آن را نقل كرده است(481/2،482)؛الشافية فى | البرهان،قسمتى از آن را نقل كرده است(481/2،482)؛الشافية فى | ||
| خط ۲۲۲: | خط ۲۲۲: | ||
علم القافية؛الميزان فى الترجيح بين كلام قدامة و خصومه،ابن | علم القافية؛الميزان فى الترجيح بين كلام قدامة و خصومه،ابن | ||
ابى اصبع اين دو | ابى اصبع اين دو کتاب را در اثبات شعر نبودن قرآن مجيد تأليف كرده و | ||
کتاب اخير ظاهرا ناتمام مانده است(نك:بديع،166).توصيههاى ابن | |||
ابى اصبع به كاتبان و شاعران نيز كه به صورت خاتمۀ«باب التهذيب و | ابى اصبع به كاتبان و شاعران نيز كه به صورت خاتمۀ«باب التهذيب و | ||
التأديب»در | التأديب»در کتاب تحرير التحبير آمده است(صص 412-424)و | ||
قسمتى از آن در صبح الاعشى(قلقشندى،326/2،327)و مختصرى | قسمتى از آن در صبح الاعشى(قلقشندى،326/2،327)و مختصرى | ||
| خط ۲۵۰: | خط ۲۵۰: | ||
327/2). | 327/2). | ||
کتابها و رسالههاى ياد شده تنها يادگارهاى بر جاى مانده از ابن ابى | |||
اصبح است،و روايت درستى حاكى از اينكه وى شاگرد يا شاگردانى | اصبح است،و روايت درستى حاكى از اينكه وى شاگرد يا شاگردانى | ||
| خط ۲۶۲: | خط ۲۶۲: | ||
معروف مصرى زكىّ الدين عبد العظيم منذرى(د 656 ق1258/ م)، | معروف مصرى زكىّ الدين عبد العظيم منذرى(د 656 ق1258/ م)، | ||
[[ذهبى]] در | [[ذهبى]] در کتاب المشتبه(30/1)آورده است كه دمياطى(شرف الدين | ||
عبد المؤمن بن خلف،د 705 ق1305/ م،صاحب | عبد المؤمن بن خلف،د 705 ق1305/ م،صاحب کتاب معجم | ||
الشيوخ)از ابن ابى اصبع روايت كرده است.البته اين اشتباه در فوات | الشيوخ)از ابن ابى اصبع روايت كرده است.البته اين اشتباه در فوات | ||
| خط ۲۷۲: | خط ۲۷۲: | ||
363/2-367؛ابن عماد،265/5-268).نيز بر اثر تشابه اسمى وى با | 363/2-367؛ابن عماد،265/5-268).نيز بر اثر تشابه اسمى وى با | ||
شيخ عبد العظيم مصرى(زنده در 1309 ق1892/ م) | شيخ عبد العظيم مصرى(زنده در 1309 ق1892/ م)کتاب الكواكب | ||
الدّرية فى نظم القواعد الدينيّة وى را كه در زمان حيات خود او در | الدّرية فى نظم القواعد الدينيّة وى را كه در زمان حيات خود او در | ||
| خط ۳۱۰: | خط ۳۱۰: | ||
روشن مصر آن زمان،وى را شيعى به حساب آورد. | روشن مصر آن زمان،وى را شيعى به حساب آورد. | ||
بر اساس شرح حال مختصرى كه بر يكى از نسخههاى | بر اساس شرح حال مختصرى كه بر يكى از نسخههاى کتاب بديع | ||
القرآن آمده است،بعضى احتمال دادهاند كه نسب ابن ابى اصبع به | القرآن آمده است،بعضى احتمال دادهاند كه نسب ابن ابى اصبع به | ||