۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
==تفسیر القاضی عبدالجبار المسمی التفسیر الکبیر او المحیط== | ==تفسیر القاضی عبدالجبار المسمی التفسیر الکبیر او المحیط== | ||
تفسیر قاضی عبدالجبار ظاهرا صد جلد داشته و با نام تفسیر «المحیط» و «کبیر» معروف | تفسیر قاضی عبدالجبار ظاهرا صد جلد داشته و با نام تفسیر «المحیط» و «کبیر» معروف بوده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص7</ref> | ||
=== منابع قاضی عبدالجبار در تفسیرش === | === منابع قاضی عبدالجبار در تفسیرش === | ||
قاضی عبدالجبار در تفسیرش علاوه بر تفاسیر پیشینیانی مانند ابن عباس و حسن بصری و مجاهد، به منابع متقدمین معتزله مانند [[تفسير أبي‌بكر الأصم]] (متوفای 225ق)، و نیز [[تفسیر أبي‌القاسم الکعبي البلخي]](متوفای 319ق) ارجاع داده است، البته نقل | قاضی عبدالجبار در تفسیرش علاوه بر تفاسیر پیشینیانی مانند ابن عباس و حسن بصری و مجاهد، به منابع متقدمین معتزله مانند [[تفسير أبي‌بكر الأصم]] (متوفای 225ق)، و نیز [[تفسیر أبي‌القاسم الکعبي البلخي]](متوفای 319ق) ارجاع داده است، البته نقل قولهای قاضی به معنای موافقت کامل ایشان با همه نظرات آنها نیست، گاه نظرات او با آنها موافق و گاه مخالف با نظرات آنها است. | ||
=== انتقادات قاضی در تفسیرش === | === انتقادات قاضی در تفسیرش === | ||
قاضی در تفسیرش انتقادات فراوانی را متوجه مفسران معتزله | قاضی در تفسیرش انتقادات فراوانی را متوجه مفسران معتزله متقدم مانند ابی‌بکر اصم و ابی‌علی جبائی نموده است. | ||
البته بیشترین انتقادات را قاضی به ابومسلم محمد بن بحر اصفهانی معتزلی نموده و در تفسیر خود در موارد زیادی سخنان او را | البته بیشترین انتقادات را قاضی به ابومسلم محمد بن بحر اصفهانی معتزلی نموده و در تفسیر خود در موارد زیادی سخنان او را نقد، و در مواردی هم با نظرات او موافقت کرده است. همچنین از [[بصری، حسن|حسن بصری]] و [[شافعی، محمد بن ادریس|امام شافعی]] نیز نقل و قولها و انتقاداتی وارد کرده است. | ||
در مورد فرق و مذاهب، قاضی | در مورد فرق و مذاهب، قاضی عبدالجبار، قائلین به جبرگرایی را به چالش کشیده و از جبائی نقل کرده که معاویه اول کسی بوده که قائل به جبر شده، برای اینکه بتواند رفتارهای بعدی خود را توجیه کند. همچنین قاضی عبدالجبار معتقدان به مرجئه و مشبهه و مجسمه و نصارا را نکوهش نموده است و در رد نصارا کتابی نگاشته است. | ||
قاضی قرائت ابوهریره را نیز به چالش کشیده و آنها را از اخبار آحاد دانسته که نمی‌توان بر اساس آن حکم کرد. | |||
=== قاضی و قرائات === | === قاضی و قرائات === | ||
قاضی تنها قرائات مشهوره را اجازه می‌دهد و در بین این | قاضی تنها قرائات مشهوره را اجازه می‌دهد و در بین این قرائات، قرائت حمزه و کسائی را مقدم می‌شمرد. | ||
=== قاضی و نظم === | === قاضی و نظم === | ||
برای فهم درست آیات قرآنی، توجه به نظم و نقش سیاق و ایجاد تناسب و ارتباط میان پاره‌ها و بخش‌های مختلف آیات قرآنی راهگشا است، به ویژه در آیاتی که ظاهر آنها دلالت بر جبر دارد، تنها با نگریستن به سیاق، می‌توان معنای جبر را از این گونه آیات زدود. | برای فهم درست آیات قرآنی، توجه به نظم و نقش سیاق و ایجاد تناسب و ارتباط میان پاره‌ها و بخش‌های مختلف آیات قرآنی راهگشا است، به ویژه در آیاتی که ظاهر آنها دلالت بر جبر دارد، تنها با نگریستن به سیاق، می‌توان معنای جبر را از این گونه آیات زدود. | ||
=== قاضی و اسباب نزول === | === قاضی و اسباب نزول === | ||
یکی از مباحث مهم در فهم نصوص قرآنی اسباب نزول است. قاضی عبدالجبار معتزلی با استفاده از ادله عقلی، بدون اشاره به روایات نبوی ظهر و بطن، سعی می‌کند وجود باطنی را که ظاهر بر آن دلالت نمی‌کند منکر شود. | یکی از مباحث مهم در فهم نصوص قرآنی اسباب نزول است. قاضی عبدالجبار معتزلی با استفاده از ادله عقلی، بدون اشاره به روایات نبوی ظهر و بطن، سعی می‌کند وجود باطنی را که ظاهر بر آن دلالت نمی‌کند منکر شود. بر این اساس بسیاری از اسباب نزولی که روایات علمای تابعین و قدمای سلف بیان کرده بودند، کنار گذاشته شد. | ||
==فرائد القرآن و ادلته== | ==فرائد القرآن و ادلته== | ||