دیوان خاقانی شروانی

دیوان خاقانی شروانی
پدیدآوران	خاقانی، بدیل بن علی (نویسنده) کزازی، جلال الدین (مصحح)
ناشر	نشر مرکز
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	1375ش.
چاپ	اول
شابک	‎964-305-238-9
موضوع	شعر فارسي - قرن 6ق. خاقاني، بديل بن علي، 520 - 595ق. ديوان - واژه نامه‏‌ها
زبان	فارسی
تعداد جلد	2
کد کنگره	‏‎‏1375 / 4878 ‏PIR‎‏

دیوان خاقانی شروانی مجموعه اشعار قصیده‌سرای بزرگ افضل‌الدین بدیل بن علی خاقانی شروانی متخلص به خاقانی (درگذشته 595ق) است. این اثر با مقدمه و ویرایش میرجلال الدین کزازی در دو جلد منتشر شده است. جلد اول کتاب مشتمل بر چکامه‌ها و ترکیب‌بندها و جلد دوم مشتمل بر غزلها، قطعه‌ها، چارانه‌ها و سروده‌های عربی است.

خاقانی شاعر قصیده‌سرا و مداح است، ولی نه به‌مفهوم معمولی آن. او ناظم نیست بلکه شاعر واقعی با شخصیت معنوی ممتاز و یکی از پرنبوغ‌ترین سرایندگان است. اشعار او در ظاهر در کمال بغرنجی و پیچیدگی است. اشکال اشعارش زائیده اندیشه دانشمندی است که از خواننده همپایگی علمی می‌طلبد. این سبک در قصاید وی نیز مانند اشعاری که مبین شور و حال و احساسات اوست مانند مراثی در مرگ فرزند و زوجه و یا قصیده در کشته‌شدن دانشمندی در ترکتازی غزان، در قصیده پرحال ایوان مدائن و اشعاری که در آنها در تنهایی و از بیوفایی روزگار و زندان نالیده دیده می‌شود. توصیف‌های او از طبیعت مخصوصاً از طلوع و غروب آفتاب باشکوه قفقاز زادگاه شاعر کم‌نظیر است.‏. دیوان خاقانی سرشار است از نکات خاص مسیحیت که با افکار و عبارات ویژه اسلام بهم می‌آمیزد. در دیوان او حتی متون و... مسیحیت نیز نقل گردیده است.‏.

میرجلال الدین کزازی دیوان را بر پایه دو متن ویراسته دکتر سجادی و عبدالرسولی ویرایش مجدد کرده است.‏.

منابع مقاله

1. دیباچه و متن کتاب.
2. یان ریپکا؛ «خاقانی شروانی»، زبان و ادب فارسی، بهار 1342، شماره 65، ص 101 تا 111.