نوبختی، حسن بن موسی: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
#پايگاه مركز مطالعات تحليلى آراى فلاسفه، پنج‌شنبه اول ارديبهشت 1390ش. | #پايگاه مركز مطالعات تحليلى آراى فلاسفه، پنج‌شنبه اول ارديبهشت 1390ش. | ||
#[https://fa.wikishia.net/view/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%A8%D9%86_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C پایگاه ویکی شیعه] | #[https://fa.wikishia.net/view/%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D8%A8%D9%86_%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C پایگاه ویکی شیعه] | ||
{{الگو:فیلسوفان شیعه}} | |||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
نسخهٔ ۲۰ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۱۴
| نام | نوبختی، حسن بن موسی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | موسی |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 302 يا 310ق |
| اساتید | ابوسهل نوبختی |
| برخی آثار | فرق الشیعة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01849AUTHORCODE |
ابوالحسن حسن بن موسى نوبختى (متوفای 302 يا 310ق)، یکی از بزرگ‌ترين شخصيتهای شيعه در قرن سوم و چهارم هجرى، متکلم، فیلسوف، ادیب و آشنا به ملل و نحل
خاندان
جد او كه مؤسس خاندان نوبختيان بود، «نوبخت» نام داشت كه يك منجم زرتشتى ايرانى و از تبار گيوين گودرز بوده كه در زمان منصور دوانيقى به اسلام گراييده است.
اين خانواده شيعى، ده‌ها سال به اشاعه و ترويج دانش فلسفه، فقه، نجوم، طب و ادب اشتغال داشتند و از ميان اين خاندان، دانشمندان نامى، اخترشناسان زبردست و فقهاى برجسته‌اى برخاسته‌اند كه يكى از آنان «حسين بن روح نوبختى» نايب حضرت مهدى(عج) مى‌باشد. خاندان نوبخت تا اوايل قرن پنجم در آسمان علم كلام و حديث و ادب، شعر و نجوم درخشيدند.
وی از طرف مادر منتسب به خاندان نوبختی است که مناصب مهمی در دربار عباسیان داشته اند وی از امامیه بوده و ابوسهل اسماعیل بن علی بن اسحق بن ابوسهل بن نوبخت (۲۳۷-۳۱۱ قمری)، متکلم نامدار امامیه، دایی اوست.
در اینکه پدر وی از خاندان نوبختی بوده یا فرزند وی تنها به سبب انتساب مادر به نوبختی اشتهار یافته است، اطلاعی در دست نیست.
استادان و شاگردان
مهمترین استاد نوبختی، دایی او، ابوسهل نوبختی بوده است که از دانشمندان و متکلمان نامدار شیعی به شمار می‌رود.
نوبختی صاحب حلقه درسی مهمی در کلام و فلسفه گردید. جمعی از ناقلان کتابهای فلسفی، مانند ابوعثمان دمشقی، اسحاق بن حنین و ثابت بن قره، نزد او شاگردی کرده‌اند.
جایگاه
حسن بن موسى، از درخشان‌ترين چهره‌هاى اين خاندان و دانشمندى مبرز در فلسفه و كلام اماميه و از اركان ترقى فكرى و علمى آن عصر به شمار مى‌رفته است.
به گفته سيد بن طاووس، او عالم به دانش نجوم و در اين علم، امام و پيشوا بوده و كتاب «الرصد على بطلميوس» را به نگارش درآورده است.
وى در مباحث كلامى و فلسفى بر هم‌قطارانش برترى داشت. همواره عده‌اى از مترجمان كتب فلسفى، در نزد او گرد مى‌آمدند.
آثار
او داراى تصنيفات عديده‌اى در كلام و فلسفه بود، از آن جمله، كتاب «الآراء والديانات» بود كه به گفته شيخ طوسى اين كتاب ناقص ماند و او نتوانست آن را كامل كند.
به نوشته شيخ طوسى، وى از علما و متكلمين معروف شيعه است كه با مترجمان كتب فلسفه، مثل ابوعثمان دمشقى، اسحاق و ثابت، مراوداتى داشته است.
وى آثار متعددى در موضوع كلام و نقض و رد فلسفه و ديگر موضوعات نوشته است كه از جمله آنها، كتاب «توحيد و حدوث عالم» است. با توجه به تاريخ تألیف كتاب‌هايى كه در اين زمينه نوشته شده، اين اثر، ظاهرا اولين كتاب نوشته‌شده در اين زمينه است.
از كتاب‌هاى ديگر وى «فرق الشيعة» است كه در آن به‌تفصيل درباره اختلاف فرقه‌ها در اسلام بحث كرده است. وى در اين كتاب، ابتدا به فرقه‌هاى غير شيعى چون مرجئه، جهنيه، معتزله و اهل حديث اشاره كرده و سپس به بحث درباره فرقه‌هاى شيعى و علل پيدايش آنها پرداخته است. آخرين فرقه‌اى كه وى از آن نام مى‌برد، قائلان به امامت جعفر كذابند.
- توحيد كبير و توحيد صغير؛
- الجامع في الإمامة؛
- كتاب‌هايى در رد بر اصحاب تناسخ و غلات.
منابع مقاله
- پايگاه حوزه‌نت، نوشته: حسن حسين‌زاده شانه‌چى، پنج‌شنبه اول ارديبهشت 1390ش.
- پايگاه مركز مطالعات تحليلى آراى فلاسفه، پنج‌شنبه اول ارديبهشت 1390ش.
- پایگاه ویکی شیعه