همدانی (ابهام زدایی)

همدانی ممکن است به هر یک از افراد زیر اشاره داشته باشد:

• رضا بن محمدهادى همدانى نجفى (۱۲۸۳- ۱۳۷۵ش)، معروف به محقق همدانی، عارف، فقیه، مرجع تقلید، از شاگردان میرزای شیرازی

• محمد بن عبدالملک همدانى (463-521ش)،  معروف به ابن همدانی، نویسنده، مورخ شافعی، قرون پنجم و ششم هجری

• ملا عبدالصمد آخوند همدانى (متوفای 1216ق)، فقيه، متكلم، عارف و شاعر، متخلص به صمد، معروفترین اثر ایشان بحر المعارف در تصوف و عرفان است، و در حمله وهابیها به کربلا در 18 ذيحجه سال 1216ق (روز عید غدیر) به شهادت رسید.

• ابویعقوب یوسف بن ایوب بن یوسف بن حسین بوزنجردى همدانى (متوفای 535ق)، پیر بنیان‌گذاران طریقت نقشبندى است

• احمد رحمانى همدانى (1314-1383ش)، از افاضل گویندگان و نویسندگان معاصر تهران

• بدرالدین محمد یامی همدانی (زنده‌ در 702ق‌/1303م‌)، مورخ، از بزرگان‌ یمن‌، از تبار بنی‌حاتم‌، از امیران یمن در دوران حکومت ملک مظفر، یوسف (متوفی 694ق)، از حاکمان رسولی یمن در قرن هفتم قمری. وی از همدانیان آن منطقه بود. از او یک اثر مکتوب در بیان تاریخ سلاطین ایوبی و دو تن از سلاطین رسولی با عنوان «السمط الغالي الثمن في أخبار الملوك من الغز باليمن»، به‌جای مانده است.

• محمد بهارى (1265- 1325ق)، فقیه، مجتهد، عارف، از عالمان قرن چهاردهم هجری، از شاگردان وارسته ملا حسینقلی همدانی

• شيخ محمدباقر بهارى (۱۲۷۵ یا ۱۲۷۷ ـ ۱۳۳۳یا 1322ق)، مجتهد متنفذ و از رهبران مشروطه‌خواه همدان و از شاگردان میرزا محمد حسن شیرازی، حبیب‌الله رشتی، محمد کاظم خراسانی

• حسین نورى همدانى(1304ش -همدان)، از مراجع تقلید شیعه و فقهاى حوزه علمیه قم، برادر میرزا حسن نوری همدانی

• میرزا حسن نوری همدانی (1302-‌25 اسفند 1369ش)، برادر حضرت آیت‌الله حسین نوری همدانی، از فضلا و منبریان همدانی بوده که خطی زیبا داشته و به استنساخ برخی از آثار ‌آیت‌الله بروجردی و ملاصدرا پرداخته است.

• على بن شهاب‌الدين همدانى (۷۱۴-۷۸۶ق)، معروف به شاه همدان و ملقب به امیر کبیر، عارف، عالم، شاعر ایرانی قرن هشتم و از مبلغان عمده اسلام در کشمیر هند و از بزرگان سلسله کبرویه

• سيد ابوالحسن موسوى همدانى (1308-1386ش)، نویسنده، محقق، امام جمعه‌‌ همدان‌ و نماینده‌‌ امام‌ در استان‌، همکاری‌ با دیوان‌ عدالت‌ اداری، ‌رئیس حوزه علمیه همدان، نمایندگی مردم همدان در دومین مجلس حبرگان رهبری و…

• سيد محمدحسینى همدانى نجفى (1282-1375ش)، معروف به آقا نجفی همدانی، فقیه، عالم، عارف، مفسر

• سید حسین همدانی درودآبادی (1280-1344ق)، فقیه، عالم، اخلاقی، از شاگردان میرزا بزرگ شیرازی، ميرزا حبيب‌اللّه رشتى، ملا حسينقلى همدانى

• رضا بن محمدهادى همدانى نجفى (۱۲۸۳- ۱۳۷۵ش)، معروف به محقق همدانی، عارف، فقیه، مرجع تقلید، از شاگردان میرزای شیرازی

• عبدالله بن محمد، عين القضات همدانى (492-525ق)، فقيه، حكيم و عارف، مكنى به ابوالفضائل، معروف به قاضى همدانى،  از بزرگان مشایخ صوفیه و از دانشمندان اوایل قرن ششم هجری است که پیرو مذهب شافعی بود.

• محمدجعفر ریاض همدانی (1232-1268ق) یا میرزا جعفر همدانی، مشهور به ریاض و بدیع‌الزمان ثانی، خطاط، شاعر و نویسندهٔ قرن سیزدهم هجری، استاد اعظم ادبیات بوده و در انشاء رسائل و انواع فضائل مقامات پیموده و بر منوال بدیع‌الزمان و حمیدالدین مقالات پرداخته

• یوسف بن محمد مهروانی همدانی (380-468ق)، زاهد، عابد، صادق، حافظ، محدث، سنی‌مذهب، همدانی، بغدادی و صاحب کتاب «الفوائد المنتخبة الصحاح و الغرائب».

• سيد محمدباقر موسوى همدانى (1304-1379ق)، فقیه، مجتهد، محقق، استاد حوزه، مترجم تفسیر المیزان، از شاگردان مرحوم علامه طباطبایی 

• میرآقا مفتون همدانی (1268-1334ش)، یا سید میر آقا کبریایی، متخلص به مفتون همدانی، از شاعران قرن چهاردهم، در انواع شعر تسلط داشت؛ غزل و قصیده و مسمط را خوب می‌گفت ولی بیشتر کار او در‎ شعر قصیده‌سرائی بود. دیوان اشعار مفتون با مقدمه استاد سعید نفیسی منتشر شده است.

• حسین معصومی همدانی (متولد 1327ش)، مدرس ادبیات فارسی، تاریخ ریاضیات، تاریخ علم و فلسفه علم و نیز عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی.

• عزت‌الله مولایی‌نیا همدانی (متولد 1333ش)، محقق در مباحث علوم قرآن و حدیث، تاریخ اسلام، زبان و ادبیات عربی و معارف دینی، عضو هیئت علمی سابق دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری دانشگاه علوم قضایی تهران و عضو هیئت علمی فعلی دانشگاه قم، گروه علوم قرآن و حدیث