هاتف اصفهانی، احمد: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۳۵: خط ۳۵:
    </div>
    </div>


    '''سید احمد هاتف اصفهانی'''، طبیب، از شاعران بزرگ دوره افشاریه و زندیه، متخلص به هاتف، او عمر خود را در اصفهان و قم و کاشان گذراند. هاتف، تحصیلات علمی داشت؛ در شعر شاگرد مشتاق و در سایر علوم شاگرد میرزا محمدنصیر اصفهانی بود. هاتف در زبان عربی توانا بود و به این زبان اشعاری هم سرود. عمده شهرت او به‌خاطر ترجیع‌بند معروفش می‌باشد.
    '''سید احمد هاتف اصفهانی''' (متوفای 1198ق)، طبیب، از شاعران بزرگ دوره افشاریه و زندیه، متخلص به هاتف، او عمر خود را در اصفهان و قم و کاشان گذراند. هاتف، تحصیلات علمی داشت؛ در شعر شاگرد مشتاق و در سایر علوم شاگرد میرزا محمدنصیر اصفهانی بود. هاتف در زبان عربی توانا بود و به این زبان اشعاری هم سرود. عمده شهرت او به‌خاطر ترجیع‌بند معروفش می‌باشد.


    ==زادروز، زادگاه و تحصیل==
    ==زادروز، زادگاه و تحصیل==
    خط ۹۱: خط ۹۱:


    ==پانویس==
    ==پانویس==
    <references/>
    <references />


    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==

    نسخهٔ ‏۲۹ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۱:۰۲

    هاتف اصفهانی، احمد
    نام هاتف اصفهانی، احمد
    نام‌های دیگر سيّد احمد حسينى اردوبادى اصفهانى متخلّص به «هاتف»
    نام پدر
    متولد نیمه اول قرن دوازده
    محل تولد اصفهان، اصالتا از  اردوباد آذربایجان
    رحلت 1198ق
    اساتید میرزا محمدنصیر اصفهانی
    برخی آثار مجموعه رسائل عوارف المعارف

    دیوان هاتف اصفهانی

    کد مؤلف AUTHORCODE07062AUTHORCODE

    سید احمد هاتف اصفهانی (متوفای 1198ق)، طبیب، از شاعران بزرگ دوره افشاریه و زندیه، متخلص به هاتف، او عمر خود را در اصفهان و قم و کاشان گذراند. هاتف، تحصیلات علمی داشت؛ در شعر شاگرد مشتاق و در سایر علوم شاگرد میرزا محمدنصیر اصفهانی بود. هاتف در زبان عربی توانا بود و به این زبان اشعاری هم سرود. عمده شهرت او به‌خاطر ترجیع‌بند معروفش می‌باشد.

    زادروز، زادگاه و تحصیل

    تولد هاتف در نیمه اول قرن دوازده در اصفهان رخ داد. او در آن شهر به تحصیل ریاضی و حکمت و طب پرداخت[۱].

    اساتید

    گویا در فنون مزبور، از محضر میرزا محمدنصیر اصفهانی بهره برد. او در شعر مشتاق را به‌عنوان راهنما و استاد خود برگزید[۲].

    یاران همدرس

    سید احمد هاتف، در حلقه درس میرزا محمدنصیر و مشتاق، با صباحی و آذر و صهبا دوستی و رفاقت تمام پیدا کرد و این دوستی تا پایان عمر اینان ادامه داشت[۳].

    نسب، خانواده

    سید احمد هاتف از سادات حسینی و از یک خانواده نجیب اصفهانی بود[۴].

    «اصل خاندان او چنان‌که از تذکره نگارستان دارا و تذکره محمدشاهی برمی‌آید از اهل اردوباد آذربایجان بوده و در زمان پادشاهان صفوی از آن دیار به اصفهان هجرت کرده و در این شهر متوطن گردیده‌اند»[۵].

    از خاندان و اولاد هاتف، جز پسرش سید محمد سحاب (متوفی 1223) ذکری نشده است؛ وی در زمان پادشاهی فتحعلی شاه از شاعران نامدار بوده و بیش از 5000 بیت شعر از او باقی مانده است. گذشته از این دیوان، تذکره‌ای به نام رشحات به او نسبت داده‌اند که البته ناتمام مانده است[۶].

    شغل، شاعران هم‌دوره

    هاتف گذشته از تبحر در ادبیات و سایر علوم، طبیب بوده و از این راه کسب روزی می‌کرده است. اشتغالش به این کار و نارضایتی نسبی او از این امر را می‌توان در این شعر وی دید:

    خون دل من چکد ز ناله من گر به دست اندکی بیفشاری
    از شکایات من یکی این است که سپهرم ز واژگون‌کاری
    داده شغل «طبابت» و زین کار چاکران مراست بیزاری
    فلک انباز کرده ناچارم با فرومایگان با زاری
    که گمان داشت کز تنزل دهر کار عیسی کشد به بیطاری[۷]

    او با شاعران هم‌دوره خود؛ حاج لطف‎علی‌بیگ، متخلص به آذر و میرزا سلیمان کاشانی، متخلص به صباحی ارتباط صمیمی داشته و با آنها مشاعره می‌کرده است[۸].

    ویژگی‌های شعری

    سید احمد هاتف در غزل مهارت داشت و از سبک شعری سعدی و خواجه پیروی می‌نمود[۹].

    «غالب غزلیات او لطیف و حاوی مضامین عاشقانه و دلکش است و حق این است که بعضی از ابیات هاتف را به‌آسانی نمی‌توان از ابیات شیخ و خواجه مشخص کرد»[۱۰].

    هاتف، بذله‌گو بود، ولی اهل تملق نبود و نمود این کار در اشعارش بر زیبایی آن می‌افزود. اشعار او روان و سهل است و در برخی از قسمت‎ها، اشعار «گلشن راز» را به خاطر می‌آورد. او مطالب عرفانی را به لطافتی ذکر کرده است که مثل یک حکایت پرفایده خاطر را جلب می‌کند[۱۱].

    از میان شاعران آن زمان، «آذر» به استادی او اعتراف داشت، ولی سایر شعرا و ادیبانی که با شهرت او مقام خود را در خطر می‌دیدند، هجویاتی درباره او ساخته و در میان مردم منتشر کردند. چنان‌که بیت ذیل گواهی می‌دهد، در اصفهان کمتر کسی خریدار ابیات او بوده است:

    من به دیاری شدم جلوه‌ده یار خویش آینه دادم به «کور» نغمه سرودم به «کر»[۱۲]

    عمده شهرت هاتف به‌خاطر ترجیع‌بند عرفانی اوست[۱۳].

    وفات

    وفات هاتف اصفهانی، بنا به نوشته شمس‌الدین سامی بک ادیب و نویسنده مشهور ترک در سال 1198ق، در شهر قم اتفاق افتاده است[۱۴].

    صباحی، سال وفات او را به‌وسیله ماده تاریخ ضبط کرده است:

    به آئین دعا گفتا صباحی بهر تاریخش که یا رب منزل هاتف به گلزار جنان بادا[۱۵]

    پانویس

    1. ر.ک: اقبال، عباس، ص46
    2. ر.ک: همان
    3. ر.ک: همان
    4. ر.ک: مشیری، چنگیز، ص333
    5. اقبال، عباس، ص46
    6. ر.ک: مشیری، چنگیز، ص334
    7. ر.ک: همان، ص331
    8. ر.ک: همان
    9. ر.ک: همان، ص333
    10. اقبال، عباس، ص48
    11. ر.ک: مشیری، چنگیز، ص332
    12. ر.ک: همان، ص332-333
    13. ر.ک: همان، ص334
    14. ر.ک: همان، ص334
    15. ر.ک: همان، ص333

    منابع مقاله

    1. مشیری، چنگیز، «سید احمد هاتف اصفهانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، مجله: نامه فرهنگ، مهر 1331ش، شماره 7، از صفحه 331 تا 334.
    2. اقبال، عباس، «سید احمد هاتف اصفهانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، مجله: ارمغان، فروردین 1313ش، شماره 155، از صفحه 41 تا 51.

    وابسته‌ها