فقیهی رشتی، عبدالحسین: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    (صفحه‌ای تازه حاوی «<div class="wikiInfo"> بندانگشتی|فقیهی رشتی، عبدالحسین {| class="wikitable about...» ایجاد کرد)
     
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۱۲: خط ۱۲:
    |-
    |-
    |متولد  
    |متولد  
    | data-type="authorbirthDate" |  
    | data-type="authorbirthDate" | 1321ق
    |-
    |-
    |محل تولد
    |محل تولد
    خط ۱۸: خط ۱۸:
    |-
    |-
    |رحلت  
    |رحلت  
    | data-type="authorDeathDate" 
    |  
    |-
    |-
    |اساتید
    |اساتید
    | data-type="authorTeachers" |
    | data-type="authorTeachers" |


    |-
    |-
    |برخی آثار
    |برخی آثار
    | data-type="authorWritings" |
    | data-type="authorWritings" |


    |- class="articleCode"
    |- class="articleCode"
    خط ۳۵: خط ۳۳:
    </div>
    </div>


    '''عبدالحسین فقیهی رشتی''' فقیه، اصولی، ادیب، از خواص اصحاب و محرم اسرار آیت الله بروجردي
    '''عبدالحسین فقیهی رشتی''' (۱۳۲۱ – ۱۴۱۰ق)، فقیه، اصولی، ادیب، از خواص اصحاب و محرم اسرار [[بروجردی، سید حسین|آیت‌الله بروجردی]]


    == ولادت ==
    == ولادت ==


    عبدالحسين فقيهي رشتي در سال 1321ق در بيت فضيلت و مرجعيت، در نجف اشرف ديده به جهان گشود.اما پدر و نياكان او لنگرودی بودند، پدرش آیت الله شعبان گيلاني ديوشَلي رشتي نجفي، يكي از بزرگان عصر و مراجع تقليد وقت بود. جد بزرگوارش آیت‌الله عبدالوهاب ديوشلي، اهل خراسان بود كه به گيلان مهاجرت كرده و در اين ديار ساكن شده بود.
    عبدالحسین فقیهی رشتی در سال 1321ق در بیت فضیلت و مرجعیت، در نجف اشرف دیده به جهان گشود.اما پدر و نیاکان او لنگرودی بودند، پدرش آیت الله شعبان گیلانی دیوشَلی رشتی نجفی، یکی از بزرگان عصر و مراجع تقلید وقت بود. جد بزرگوارش آیت‌الله عبدالوهاب دیوشلی، اهل خراسان بود که به گیلان مهاجرت کرده و در این دیار ساکن شده بود.


    ==تحصیلات==
    ==تحصیلات==


    تحصيلات ابتدايي و فراگيري قرآن را در شهر نجف پشت سر نهاد و دروس مقدماتي و سطوح عالي حوزه را نزد استادان برجسته آن حوزه به اتمام رسانيد. البته طي اين مراحل توأم بود با تربيت ديني و اخلاقي و تهذيب نفس؛ آن بزرگوار براي نيل به كمالات علمی‌‌ و معنوي، از دروس استادان بزرگي چون حضرات آيات: شيخ محمدحسين اصفهاني، معروف به «كمپاني» (متوفی 1360 ق)، سید ابوالحسن اصفهانی (متوفی 1365 ق)، شيخ محمدعلي ايرواني، آیت‌الله شيخ محمدعلي جمالي خراساني، مؤلف تقريرات الاصول و پدر بزرگوارش بهره‌ها گرفت و نيز تفسير را از علامه محمدجواد بلاغي (م 1352 ق) و اخلاق و عرفان را از شيخ مرتضي طالقاني آموخت و از استادان مذكور، اجازات اجتهاد دريافت داشت.
    تحصیلات ابتدایی و فراگیری قرآن را در شهر نجف پشت سر نهاد و دروس مقدماتی و سطوح عالی حوزه را نزد استادان برجسته آن حوزه به اتمام رسانید. البته طی این مراحل توأم بود با تربیت دینی و اخلاقی و تهذیب نفس؛ آن بزرگوار برای نیل به کمالات علمی‌‌ و معنوی، از دروس استادان بزرگی چون حضرات آیات: شیخ محمدحسین اصفهانی، معروف به «کمپانی» (متوفی 1360 ق)، سید ابوالحسن اصفهانی (متوفی 1365 ق)، شیخ محمدعلی ایروانی، آیت‌الله شیخ محمدعلی جمالی خراسانی، مؤلف تقریرات الاصول و پدر بزرگوارش بهره‌ها گرفت و نیز تفسیر را از علامه محمدجواد بلاغی (م 1352 ق) و اخلاق و عرفان را از شیخ مرتضی طالقانی آموخت و از استادان مذکور، اجازات اجتهاد دریافت داشت.


    ايشان علاوه بر تحصيل و فراگيري علم و معرفت، به دليل داشتن حافظه قوي، استعداد سرشار و بياني رسا و شيرين توانست سطوح مختلف را تدريس و در حوزه‌هاي علميه نجف و قم شاگردان برجسته فراواني را تربيت كند كه هر كدام، از مشعلداران هدايت جامعه گرديدند؛ به ويژه او تسلط عجيبي به اصول فقه و كتاب كفايه داشت.
    ایشان علاوه بر تحصیل و فراگیری علم و معرفت، به دلیل داشتن حافظه قوی، استعداد سرشار و بیانی رسا و شیرین توانست سطوح مختلف را تدریس و در حوزه‌های علمیه نجف و قم شاگردان برجسته فراوانی را تربیت کند که هر کدام، از مشعلداران هدایت جامعه گردیدند؛ به ویژه او تسلط عجیبی به اصول فقه و کتاب کفایه داشت.




    == شاگردان ایرانی  در نجف ==  
    == شاگردان ایرانی  در نجف ==  
    # عالم رباني، سيد عبدالكريم كشميري؛ وي علاوه بر كفايه، اسفار را نيز در نزد او آموخت.
    # عالم ربانی، سید عبدالکریم کشمیری؛ وی علاوه بر کفایه، اسفار را نیز در نزد او آموخت.
    # محقق نامور، حاج سيد عبدالعزيز طباطبايي يزدي؛
    # محقق نامور، حاج سید عبدالعزیز طباطبایی یزدی؛
    # حاج سيد حسين طباطبايي بحرالعلوم؛[۱۳]
    # حاج سید حسین طباطبایی بحرالعلوم؛[۱۳]
    # شهيد محراب، حاج ميرزا محمدعلي قاضي طباطبايي؛
    # شهید محراب، حاج میرزا محمدعلی قاضی طباطبایی؛
    # شيخ ابوالقاسم حجتي رشتي؛
    # شیخ ابوالقاسم حجتی رشتی؛
    # شيخ مهدي مهدوي لاهيجاني؛
    # شیخ مهدی مهدوی لاهیجانی؛
    # شيخ محمد سعيدي لاهيجاني؛
    # شیخ محمد سعیدی لاهیجانی؛
    # شيخ محمدصادق تهراني قمي؛
    # شیخ محمدصادق تهرانی قمی؛
    # ميرزا محمدعلي اديب تهراني.
    # میرزا محمدعلی ادیب تهرانی.


    == شاگردان گیلانی ==
    == شاگردان گیلانی ==
    #شيخ محمدصادق احسان‌بخش، نماينده امام و رهبري در گيلان و امام جمعه رشت
    #شیخ محمدصادق احسان‌بخش، نماینده امام و رهبری در گیلان و امام جمعه رشت
    #عليرضا ممجد لنگرودي (درس كفايه و خارج)؛
    #علیرضا ممجد لنگرودی (درس کفایه و خارج)؛
    #حاج سيدعلي حسيني نجفي اشكوري؛
    #حاج سیدعلی حسینی نجفی اشکوری؛
    #حاج شيخ محمد واصف(لاهیجانی)*
    #حاج شیخ محمد واصف(لاهیجانی)*


    == هجرت به قم ==
    == هجرت به قم ==
    آیت الله فقيهي رشتي براي زيارت امام رضا علیه‌السلام و نيز ديدن اقوام و صله ارحام به ايران مهاجرت نمود و بعد از چند ماه توقف در شمال (لنگرود) براي عزيمت به نجف اشرف، به سال 1351 ق. واردحوزه علميه قم شد. وي در اين سفر، وقتي تلاش و جديت طلاب اين حوزه تازه تأسيس را مشاهده كرد، از مهاجرت به نجف منصرف و همان جا ماندگار شد و به سبب توانايي علمی ‌‌خويش، تدريس سطوح مختلف را شروع كرد.
    آیت الله فقیهی رشتی برای زیارت امام رضا علیه‌السلام و نیز دیدن اقوام و صله ارحام به ایران مهاجرت نمود و بعد از چند ماه توقف در شمال (لنگرود) برای عزیمت به نجف اشرف، به سال 1351 ق. واردحوزه علمیه قم شد. وی در این سفر، وقتی تلاش و جدیت طلاب این حوزه تازه تأسیس را مشاهده کرد، از مهاجرت به نجف منصرف و همان جا ماندگار شد و به سبب توانایی علمی ‌‌خویش، تدریس سطوح مختلف را شروع کرد.


    و خود او نيز با آن كه فضلاي بي‌شماري از محضرش استاده می‌‌كردند، از درس آیت الله حائري يزدي بهره می‌‌برد. استادان بزرگي همانند حضرات آيات: حجت، خوانساري و صدر با توجه به شناخت قبلي كه از وي داشتند، وجودش را مغتنم دانسته و براي ساماندهي حوزه از او بهره‌مند می‌‌شدند.
    و خود او نیز با آن که فضلای بی‌شماری از محضرش استاده می‌‌کردند، از درس آیت الله حائری یزدی بهره می‌‌برد. استادان بزرگی همانند حضرات آیات: حجت، خوانساری و صدر با توجه به شناخت قبلی که از وی داشتند، وجودش را مغتنم دانسته و برای ساماندهی حوزه از او بهره‌مند می‌‌شدند.


    == مشاورعالی آیت الله بروجردي ==
    == مشاورعالی آیت الله بروجردی ==
    آیت الله فقيهي رشتي با فقيه ژرف‌انديش، آیت الله بروجردي سابقه آشنايي و رفاقت داشت و به خوبي واقف بود كه وجود معظم‌له می‌‌تواند توان علمی ‌‌فراواني به حوزه قم ببخشد. بدين جهت، پس از ورود آن آيت حق به قم، ايشان نيز مانند بسياري از بزرگان - همانند امام راحل - براي تجليل از مقام علمی ‌‌زعيم عالي قدر حوزه آیت الله بروجردي، در درس وي حضور می‌‌يافت.
    آیت الله فقیهی رشتی با فقیه ژرف‌اندیش، آیت الله بروجردی سابقه آشنایی و رفاقت داشت و به خوبی واقف بود که وجود معظم‌له می‌‌تواند توان علمی ‌‌فراوانی به حوزه قم ببخشد. بدین جهت، پس از ورود آن آیت حق به قم، ایشان نیز مانند بسیاری از بزرگان - همانند امام راحل - برای تجلیل از مقام علمی ‌‌زعیم عالی قدر حوزه آیت الله بروجردی، در درس وی حضور می‌‌یافت.


    آن بزرگوار هم به ايشان علاقه ويژه‌اي داشت و ايشان را به عنوان يكي از مشاوران و نزديكان در امر ساماندهي حوزه و ساير امور ديني برگزيد، كه نمونه‌هايي از مسئوليت‌هاي او را در ذيل می‌‌آوريم:
    آن بزرگوار هم به ایشان علاقه ویژه‌ای داشت و ایشان را به عنوان یکی از مشاوران و نزدیکان در امر ساماندهی حوزه و سایر امور دینی برگزید، که نمونه‌هایی از مسئولیت‌های او را در ذیل می‌‌آوریم:


    == نماینده آیت‌الله بروجردی در حج ==
    == نماینده آیت‌الله بروجردی در حج ==


    آیت الله فقيهي از بدو ورود آیت الله بروجردي تا آخر عمر آن بزرگوار - و بعد از ايشان از طرف ساير مراجع - به عنوان نماينده ايشان براي رسيدگي به امور حجاج در موسم حج، خدمات فراواني را انجام داد.
    آیت الله فقیهی از بدو ورود آیت الله بروجردی تا آخر عمر آن بزرگوار - و بعد از ایشان از طرف سایر مراجع - به عنوان نماینده ایشان برای رسیدگی به امور حجاج در موسم حج، خدمات فراوانی را انجام داد.


    شيعيان عربستان همواره در طول تاريخ، مظلوميت مضاعفي داشته‌اند؛ خصوصاً اِعمال مقررات دشوار از سوي دولت سعودي و علماي وهابي، مشكلات طاقت‌فرسايي براي آنان در پي داشته است. مرحوم فقيهي، از سوي آیت الله بروجردي موظف به رسيدگي به امور سادات و شيعيان آنجا بود. او در امور مادي و معنوي سادات «نُخاوله» سعي بليغي مبذول می‌‌داشت و براي رفع مشكلات آنان، بارها با دولت سعودي به گفتگو و مذاكره پرداخت و از اين راه توانست از فشار دولت سعودي بر آنان بكاهد.
    شیعیان عربستان همواره در طول تاریخ، مظلومیت مضاعفی داشته‌اند؛ خصوصاً اِعمال مقررات دشوار از سوی دولت سعودی و علمای وهابی، مشکلات طاقت‌فرسایی برای آنان در پی داشته است. مرحوم فقیهی، از سوی آیت الله بروجردی موظف به رسیدگی به امور سادات و شیعیان آنجا بود. او در امور مادی و معنوی سادات «نُخاوله» سعی بلیغی مبذول می‌‌داشت و برای رفع مشکلات آنان، بارها با دولت سعودی به گفتگو و مذاکره پرداخت و از این راه توانست از فشار دولت سعودی بر آنان بکاهد.


    == عضو «هيئت حاكمه» حوزه علمیه قم ==
    == عضو «هیئت حاکمه» حوزه علمیه قم ==


    آیت الله العظمی ‌‌بروجردي به حفظ كيان حوزه علميه قم علاقه زيادي داشتند و مكرر می‌‌فرمود: «حوزه قم همانند شهري است كه دروازه ندارد؛ حوزه بر روي اشخاص مختلف باز است. افراد صالح و ناصالح از هم ممتاز نمی‌‌شوند. اي كاش نظمی‌‌بود و برنامه‌اي!».
    آیت الله العظمی ‌‌بروجردی به حفظ کیان حوزه علمیه قم علاقه زیادی داشتند و مکرر می‌‌فرمود: «حوزه قم همانند شهری است که دروازه ندارد؛ حوزه بر روی اشخاص مختلف باز است. افراد صالح و ناصالح از هم ممتاز نمی‌‌شوند. ای کاش نظمی‌‌بود و برنامه‌ای!».


    او براي تحقق اين آرزو، هيئتي مركب از چند نفر از آيات حوزه را مأمور كرد تا ديدگاه‌هاي اصلاحي خود را بعد از مشورت ارائه دهند. اين هيئت كه اصطلاحاً «هيئت حاكمه» ناميده می‌‌شد. اين هيئت اختيار داشت كه مصالح حوزه را بسنجيد و بر اين اساس عمل كنند. آیت الله فقيهي رشتي يكي از اعضاي اين هيئت بود. اعضاي ديگر آن عبارت بودند از: مرحوم امام خمينی، حاج شيخ مرتضي حائري، حاج سيد احمد زنجاني، حاج سيد ابوطالب مدرسي، مرحوم فاضل لنكراني، حاج سيد زين‌العابدين كاشاني، محقق داماد، شيخ ابوالقاسم اصفهاني، سيد مرتضي مبرقعي، حاج مصطفي صادقي، قاضي تبريزي، ميرزا محمود روحاني، حاج ريحان‌الله گلپايگاني و سلطاني طباطبايي و...
    او برای تحقق این آرزو، هیئتی مرکب از چند نفر از آیات حوزه را مأمور کرد تا دیدگاه‌های اصلاحی خود را بعد از مشورت ارائه دهند. این هیئت که اصطلاحاً «هیئت حاکمه» نامیده می‌‌شد. این هیئت اختیار داشت که مصالح حوزه را بسنجید و بر این اساس عمل کنند. آیت الله فقیهی رشتی یکی از اعضای این هیئت بود. اعضای دیگر آن عبارت بودند از: مرحوم امام خمینی، حاج شیخ مرتضی حائری، حاج سید احمد زنجانی، حاج سید ابوطالب مدرسی، مرحوم فاضل لنکرانی، حاج سید زین‌العابدین کاشانی، محقق داماد، شیخ ابوالقاسم اصفهانی، سید مرتضی مبرقعی، حاج مصطفی صادقی، قاضی تبریزی، میرزا محمود روحانی، حاج ریحان‌الله گلپایگانی و سلطانی طباطبایی و...


    جلسات، هر شب در مدرسه حاج ملا صادق برگزار می‌‌شد. يكي از برنامه‌هاي آنان، امتحانات در حوزه بود؛ مسائلي مانند اين كه درس‌هايي امتحان گرفته شود؛ چگونه تعيين رتبه گردد و... از آن هيئت تعدادي براي گرفتن امتحان انتخاب شدند كه عبارت بودند از حضرات آيات: فقيهي رشتي، فاضل، حائري، قاضي، ابوالقاسم نحوي، صاحب الداري، سلطاني طباطبايي، مبرقعي و ابوالقاسم اصفهاني.
    جلسات، هر شب در مدرسه حاج ملا صادق برگزار می‌‌شد. یکی از برنامه‌های آنان، امتحانات در حوزه بود؛ مسائلی مانند این که درس‌هایی امتحان گرفته شود؛ چگونه تعیین رتبه گردد و... از آن هیئت تعدادی برای گرفتن امتحان انتخاب شدند که عبارت بودند از حضرات آیات: فقیهی رشتی، فاضل، حائری، قاضی، ابوالقاسم نحوی، صاحب الداری، سلطانی طباطبایی، مبرقعی و ابوالقاسم اصفهانی.


    == نوع آوری درحوزه ==
    == نوع آوری درحوزه ==
       
       
    آیت الله فقيهي به خوبي می‌‌دانست كه راه و رمز پيشرفت و ترويج اسلام ارتباط با همگان است؛ خصوصاً با مسلمانان و غيرمسلمانان خارج از كشور است، از اين رو بود كه او آموزش زبان انگليسي راي طلاب ضروري می‌‌دانست و معتقد بود كه با هر قوم و ملتي بايد با زبان خود آنان سخن گفت. او به آن دسته از طلاب فاضل، همانند مرحوم محقق لاهيجي، كه به زبان بيگانگان مسلط بودند و به راحتي تكلم می‌‌كردند، ارزش فوق‌العاده‌اي قائل می‌‌شد.
    آیت الله فقیهی به خوبی می‌‌دانست که راه و رمز پیشرفت و ترویج اسلام ارتباط با همگان است؛ خصوصاً با مسلمانان و غیرمسلمانان خارج از کشور است، از این رو بود که او آموزش زبان انگلیسی رای طلاب ضروری می‌‌دانست و معتقد بود که با هر قوم و ملتی باید با زبان خود آنان سخن گفت. او به آن دسته از طلاب فاضل، همانند مرحوم محقق لاهیجی، که به زبان بیگانگان مسلط بودند و به راحتی تکلم می‌‌کردند، ارزش فوق‌العاده‌ای قائل می‌‌شد.


    با چنين نگرشي بود كه به عنوان مشاوري امين، اهميت و ضرورت اين موضوع را به آیت الله بروجردي يادآور شد كه البته با موافقت معظم‌له مواجه شد. معظم‌له ايشان و دو نفر ديگر از آقايان را تعيين كردند تا با مقررات و شرايطي، زمينه اين كار را فراهم سازند. طرح و برنامه كار با جديت تمام آماده شد و حتي استادان زبان انگليسي را معين كردند، اما متأسفانه اين طرح، با مخالفت اطرافيان آیت الله بروجردي به اجرا درنيامد.
    با چنین نگرشی بود که به عنوان مشاوری امین، اهمیت و ضرورت این موضوع را به آیت الله بروجردی یادآور شد که البته با موافقت معظم‌له مواجه شد. معظم‌له ایشان و دو نفر دیگر از آقایان را تعیین کردند تا با مقررات و شرایطی، زمینه این کار را فراهم سازند. طرح و برنامه کار با جدیت تمام آماده شد و حتی استادان زبان انگلیسی را معین کردند، اما متأسفانه این طرح، با مخالفت اطرافیان آیت الله بروجردی به اجرا درنیامد.


    گويا فردي به آقا گفته بود: «اگر مردم بفهمند كه با پول آنان زبان خارجي تدريس می‌‌شود، عقيده‌شان به اسلام و شما سست می‌‌شود»؛ از اين رو، زعيم عالي قدر آیت الله بروجردي به رغم ميلي باطني، مانع از اجراي برنامه شدند. آیت الله فقيهي از اين كه برخي افراد متحجر و مقدس مآب ديدگاه‌هاي غلط خود را به آقا القا می‌‌نمودند، به شدت اظهار ناراحتي می‌‌كرد.
    گویا فردی به آقا گفته بود: «اگر مردم بفهمند که با پول آنان زبان خارجی تدریس می‌‌شود، عقیده‌شان به اسلام و شما سست می‌‌شود»؛ از این رو، زعیم عالی قدر آیت الله بروجردی به رغم میلی باطنی، مانع از اجرای برنامه شدند. آیت الله فقیهی از این که برخی افراد متحجر و مقدس مآب دیدگاه‌های غلط خود را به آقا القا می‌‌نمودند، به شدت اظهار ناراحتی می‌‌کرد.


    آیت الله فقيهي رشتي، اهل محاسبه و مراقبه بود و همواره اذكاري را بر لب داشت. او مرتب دوستان خود را به اقامه نماز اول وقت توصيه می‌‌فرمود و خود، به نماز اول وقت اهميت فوق‌العاده‌اي می‌‌داد.
    آیت الله فقیهی رشتی، اهل محاسبه و مراقبه بود و همواره اذکاری را بر لب داشت. او مرتب دوستان خود را به اقامه نماز اول وقت توصیه می‌‌فرمود و خود، به نماز اول وقت اهمیت فوق‌العاده‌ای می‌‌داد.


    ضمناً ايشان در هنر خوش‌نويسي هم دستي داشت. او تمام اوراق و تقريرات و مكاتبات خود را با خط نستعليق بسيار زيبا می‌‌نگاشته كه مايه اعجاب است. از اوراق به جاي مانده برمی‌‌آيد كه در آن جمع «هيئت حاكمه»، مطالب را وي تقرير می‌‌كرده و پس از امضاي اعضا به رؤيت آیت الله بروجردي می‌‌رسيده است.
    ضمناً ایشان در هنر خوش‌نویسی هم دستی داشت. او تمام اوراق و تقریرات و مکاتبات خود را با خط نستعلیق بسیار زیبا می‌‌نگاشته که مایه اعجاب است. از اوراق به جای مانده برمی‌‌آید که در آن جمع «هیئت حاکمه»، مطالب را وی تقریر می‌‌کرده و پس از امضای اعضا به رؤیت آیت الله بروجردی می‌‌رسیده است.


    وی از مقام افتا دوري می‌‌جست و به هيچ عنوان راضي نمی‌‌شد كه ارادتمندانش او را در ميان جامعه مطرح سازند.
    وی از مقام افتا دوری می‌‌جست و به هیچ عنوان راضی نمی‌‌شد که ارادتمندانش او را در میان جامعه مطرح سازند.


    == مجالست باامام خمینی ==
    == مجالست باامام خمینی ==


    آیت الله فقيهي رشتي در جلسات درس آیت الله حائري يزدي با حضرت امام راحل آشنا شد و بعدها اين آشنايي تبديل به ارتباط عميق دوستانه گرديد. اين علاقه زايدالوصف دوسويه كه تا آخر عمر شريف آن دو ادامه داشت، به گونه‌اي بود كه حضرت امام در قم به منزل آیت الله فقيهي می‌‌رفت و از نزديك به تفقد می‌‌پرداخت. در اوراقي كه از مرحوم آیت الله فقيهي باقي مانده، عكس‌ها و نامه‌هايي با دستخط آن دو بزرگوار به مناسبت‌هاي مختلف و نيز كتب اهدايي از طرف حضرت امام به ايشان ديده می‌‌شود كه حضرت امام در صفحات اول كتاب مطالبي را به يادگار نوشته است.
    آیت الله فقیهی رشتی در جلسات درس آیت الله حائری یزدی با حضرت امام راحل آشنا شد و بعدها این آشنایی تبدیل به ارتباط عمیق دوستانه گردید. این علاقه زایدالوصف دوسویه که تا آخر عمر شریف آن دو ادامه داشت، به گونه‌ای بود که حضرت امام در قم به منزل آیت الله فقیهی می‌‌رفت و از نزدیک به تفقد می‌‌پرداخت. در اوراقی که از مرحوم آیت الله فقیهی باقی مانده، عکس‌ها و نامه‌هایی با دستخط آن دو بزرگوار به مناسبت‌های مختلف و نیز کتب اهدایی از طرف حضرت امام به ایشان دیده می‌‌شود که حضرت امام در صفحات اول کتاب مطالبی را به یادگار نوشته است.


    == فرزندنش متخصص قلب ==
    == فرزندنش متخصص قلب ==


    آیت الله فقيهي رشتي داراي سه فرزند (يك پسر و دو دختر) بود. تنها پسرش دكتر احمد فقيهي، متخصص قلب از آلمان بود كه متأسفانه در عنفوان جواني تصادف كرد و با نماز حضرت آیت الله بروجردي، در يكي از حجره‌هاي صحن بزرگ دفن شد.
    آیت الله فقیهی رشتی دارای سه فرزند (یک پسر و دو دختر) بود. تنها پسرش دکتر احمد فقیهی، متخصص قلب از آلمان بود که متأسفانه در عنفوان جوانی تصادف کرد و با نماز حضرت آیت الله بروجردی، در یکی از حجره‌های صحن بزرگ دفن شد.


    == رحلت ==
    == رحلت ==


    آیت‌الله حاج شيخ عبدالحسين فقيهي رشتي بعد از عمري تلاش و خدمت، سرانجام در 91 سالگي، (27 آبان سال 1368 ش) دار فاني را وداع گفت و در جوار رحمت ايزدي آرامش يافت. پيكر پاك اين عالم رباني با شركت مراجع، بزرگان، شخصيت‌هاي كشوري و اصناف مختلف با عظمت و شكوه خاصي تشييع و با نماز آیت الله حاج سيد محمد وحيدي در يكي از حجره‌هاي صحن بزرگ به خاك سپرده شد. پس از رحلت او، مجالس بزرگداشت فراواني در قم و گيلان منعقد گرديد.
    آیت‌الله حاج شیخ عبدالحسین فقیهی رشتی بعد از عمری تلاش و خدمت، سرانجام در 91 سالگی، (27 آبان سال 1368 ش) دار فانی را وداع گفت و در جوار رحمت ایزدی آرامش یافت. پیکر پاک این عالم ربانی با شرکت مراجع، بزرگان، شخصیت‌های کشوری و اصناف مختلف با عظمت و شکوه خاصی تشییع و با نماز آیت الله حاج سید محمد وحیدی در یکی از حجره‌های صحن بزرگ به خاک سپرده شد. پس از رحلت او، مجالس بزرگداشت فراوانی در قم و گیلان منعقد گردید.


    == آثار ==
    == آثار ==


    ايشان تأليفات و تقريرات فراواني به جاي گذاشته كه ظاهراًهنوزبچاپ نرسيده است؛ از آن ميان می‌‌توان اشاره داشت به: حاشيه بر كفايةالاصول، حاشيه بر رسائل، حاشيه بر مكاسب.
    ایشان تألیفات و تقریرات فراوانی به جای گذاشته که ظاهراًهنوزبچاپ نرسیده است؛ از آن میان می‌‌توان اشاره داشت به: حاشیه بر کفایةالاصول، حاشیه بر رسائل، حاشیه بر مکاسب.


    ==وابسته‌ها==
    ==وابسته‌ها==

    نسخهٔ ‏۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۳:۲۷

    پرونده:NURD00111.jpg
    فقیهی رشتی، عبدالحسین
    نام
    نام‌های دیگر
    نام پدر
    متولد 1321ق
    محل تولد
    رحلت
    اساتید
    برخی آثار
    کد مؤلف AUTHORCODE00863AUTHORCODE

    عبدالحسین فقیهی رشتی (۱۳۲۱ – ۱۴۱۰ق)، فقیه، اصولی، ادیب، از خواص اصحاب و محرم اسرار آیت‌الله بروجردی

    ولادت

    عبدالحسین فقیهی رشتی در سال 1321ق در بیت فضیلت و مرجعیت، در نجف اشرف دیده به جهان گشود.اما پدر و نیاکان او لنگرودی بودند، پدرش آیت الله شعبان گیلانی دیوشَلی رشتی نجفی، یکی از بزرگان عصر و مراجع تقلید وقت بود. جد بزرگوارش آیت‌الله عبدالوهاب دیوشلی، اهل خراسان بود که به گیلان مهاجرت کرده و در این دیار ساکن شده بود.

    تحصیلات

    تحصیلات ابتدایی و فراگیری قرآن را در شهر نجف پشت سر نهاد و دروس مقدماتی و سطوح عالی حوزه را نزد استادان برجسته آن حوزه به اتمام رسانید. البته طی این مراحل توأم بود با تربیت دینی و اخلاقی و تهذیب نفس؛ آن بزرگوار برای نیل به کمالات علمی‌‌ و معنوی، از دروس استادان بزرگی چون حضرات آیات: شیخ محمدحسین اصفهانی، معروف به «کمپانی» (متوفی 1360 ق)، سید ابوالحسن اصفهانی (متوفی 1365 ق)، شیخ محمدعلی ایروانی، آیت‌الله شیخ محمدعلی جمالی خراسانی، مؤلف تقریرات الاصول و پدر بزرگوارش بهره‌ها گرفت و نیز تفسیر را از علامه محمدجواد بلاغی (م 1352 ق) و اخلاق و عرفان را از شیخ مرتضی طالقانی آموخت و از استادان مذکور، اجازات اجتهاد دریافت داشت.

    ایشان علاوه بر تحصیل و فراگیری علم و معرفت، به دلیل داشتن حافظه قوی، استعداد سرشار و بیانی رسا و شیرین توانست سطوح مختلف را تدریس و در حوزه‌های علمیه نجف و قم شاگردان برجسته فراوانی را تربیت کند که هر کدام، از مشعلداران هدایت جامعه گردیدند؛ به ویژه او تسلط عجیبی به اصول فقه و کتاب کفایه داشت.


    شاگردان ایرانی در نجف

    1. عالم ربانی، سید عبدالکریم کشمیری؛ وی علاوه بر کفایه، اسفار را نیز در نزد او آموخت.
    2. محقق نامور، حاج سید عبدالعزیز طباطبایی یزدی؛
    3. حاج سید حسین طباطبایی بحرالعلوم؛[۱۳]
    4. شهید محراب، حاج میرزا محمدعلی قاضی طباطبایی؛
    5. شیخ ابوالقاسم حجتی رشتی؛
    6. شیخ مهدی مهدوی لاهیجانی؛
    7. شیخ محمد سعیدی لاهیجانی؛
    8. شیخ محمدصادق تهرانی قمی؛
    9. میرزا محمدعلی ادیب تهرانی.

    شاگردان گیلانی

    1. شیخ محمدصادق احسان‌بخش، نماینده امام و رهبری در گیلان و امام جمعه رشت
    2. علیرضا ممجد لنگرودی (درس کفایه و خارج)؛
    3. حاج سیدعلی حسینی نجفی اشکوری؛
    4. حاج شیخ محمد واصف(لاهیجانی)*

    هجرت به قم

    آیت الله فقیهی رشتی برای زیارت امام رضا علیه‌السلام و نیز دیدن اقوام و صله ارحام به ایران مهاجرت نمود و بعد از چند ماه توقف در شمال (لنگرود) برای عزیمت به نجف اشرف، به سال 1351 ق. واردحوزه علمیه قم شد. وی در این سفر، وقتی تلاش و جدیت طلاب این حوزه تازه تأسیس را مشاهده کرد، از مهاجرت به نجف منصرف و همان جا ماندگار شد و به سبب توانایی علمی ‌‌خویش، تدریس سطوح مختلف را شروع کرد.

    و خود او نیز با آن که فضلای بی‌شماری از محضرش استاده می‌‌کردند، از درس آیت الله حائری یزدی بهره می‌‌برد. استادان بزرگی همانند حضرات آیات: حجت، خوانساری و صدر با توجه به شناخت قبلی که از وی داشتند، وجودش را مغتنم دانسته و برای ساماندهی حوزه از او بهره‌مند می‌‌شدند.

    مشاورعالی آیت الله بروجردی

    آیت الله فقیهی رشتی با فقیه ژرف‌اندیش، آیت الله بروجردی سابقه آشنایی و رفاقت داشت و به خوبی واقف بود که وجود معظم‌له می‌‌تواند توان علمی ‌‌فراوانی به حوزه قم ببخشد. بدین جهت، پس از ورود آن آیت حق به قم، ایشان نیز مانند بسیاری از بزرگان - همانند امام راحل - برای تجلیل از مقام علمی ‌‌زعیم عالی قدر حوزه آیت الله بروجردی، در درس وی حضور می‌‌یافت.

    آن بزرگوار هم به ایشان علاقه ویژه‌ای داشت و ایشان را به عنوان یکی از مشاوران و نزدیکان در امر ساماندهی حوزه و سایر امور دینی برگزید، که نمونه‌هایی از مسئولیت‌های او را در ذیل می‌‌آوریم:

    نماینده آیت‌الله بروجردی در حج

    آیت الله فقیهی از بدو ورود آیت الله بروجردی تا آخر عمر آن بزرگوار - و بعد از ایشان از طرف سایر مراجع - به عنوان نماینده ایشان برای رسیدگی به امور حجاج در موسم حج، خدمات فراوانی را انجام داد.

    شیعیان عربستان همواره در طول تاریخ، مظلومیت مضاعفی داشته‌اند؛ خصوصاً اِعمال مقررات دشوار از سوی دولت سعودی و علمای وهابی، مشکلات طاقت‌فرسایی برای آنان در پی داشته است. مرحوم فقیهی، از سوی آیت الله بروجردی موظف به رسیدگی به امور سادات و شیعیان آنجا بود. او در امور مادی و معنوی سادات «نُخاوله» سعی بلیغی مبذول می‌‌داشت و برای رفع مشکلات آنان، بارها با دولت سعودی به گفتگو و مذاکره پرداخت و از این راه توانست از فشار دولت سعودی بر آنان بکاهد.

    عضو «هیئت حاکمه» حوزه علمیه قم

    آیت الله العظمی ‌‌بروجردی به حفظ کیان حوزه علمیه قم علاقه زیادی داشتند و مکرر می‌‌فرمود: «حوزه قم همانند شهری است که دروازه ندارد؛ حوزه بر روی اشخاص مختلف باز است. افراد صالح و ناصالح از هم ممتاز نمی‌‌شوند. ای کاش نظمی‌‌بود و برنامه‌ای!».

    او برای تحقق این آرزو، هیئتی مرکب از چند نفر از آیات حوزه را مأمور کرد تا دیدگاه‌های اصلاحی خود را بعد از مشورت ارائه دهند. این هیئت که اصطلاحاً «هیئت حاکمه» نامیده می‌‌شد. این هیئت اختیار داشت که مصالح حوزه را بسنجید و بر این اساس عمل کنند. آیت الله فقیهی رشتی یکی از اعضای این هیئت بود. اعضای دیگر آن عبارت بودند از: مرحوم امام خمینی، حاج شیخ مرتضی حائری، حاج سید احمد زنجانی، حاج سید ابوطالب مدرسی، مرحوم فاضل لنکرانی، حاج سید زین‌العابدین کاشانی، محقق داماد، شیخ ابوالقاسم اصفهانی، سید مرتضی مبرقعی، حاج مصطفی صادقی، قاضی تبریزی، میرزا محمود روحانی، حاج ریحان‌الله گلپایگانی و سلطانی طباطبایی و...

    جلسات، هر شب در مدرسه حاج ملا صادق برگزار می‌‌شد. یکی از برنامه‌های آنان، امتحانات در حوزه بود؛ مسائلی مانند این که درس‌هایی امتحان گرفته شود؛ چگونه تعیین رتبه گردد و... از آن هیئت تعدادی برای گرفتن امتحان انتخاب شدند که عبارت بودند از حضرات آیات: فقیهی رشتی، فاضل، حائری، قاضی، ابوالقاسم نحوی، صاحب الداری، سلطانی طباطبایی، مبرقعی و ابوالقاسم اصفهانی.

    نوع آوری درحوزه

    آیت الله فقیهی به خوبی می‌‌دانست که راه و رمز پیشرفت و ترویج اسلام ارتباط با همگان است؛ خصوصاً با مسلمانان و غیرمسلمانان خارج از کشور است، از این رو بود که او آموزش زبان انگلیسی رای طلاب ضروری می‌‌دانست و معتقد بود که با هر قوم و ملتی باید با زبان خود آنان سخن گفت. او به آن دسته از طلاب فاضل، همانند مرحوم محقق لاهیجی، که به زبان بیگانگان مسلط بودند و به راحتی تکلم می‌‌کردند، ارزش فوق‌العاده‌ای قائل می‌‌شد.

    با چنین نگرشی بود که به عنوان مشاوری امین، اهمیت و ضرورت این موضوع را به آیت الله بروجردی یادآور شد که البته با موافقت معظم‌له مواجه شد. معظم‌له ایشان و دو نفر دیگر از آقایان را تعیین کردند تا با مقررات و شرایطی، زمینه این کار را فراهم سازند. طرح و برنامه کار با جدیت تمام آماده شد و حتی استادان زبان انگلیسی را معین کردند، اما متأسفانه این طرح، با مخالفت اطرافیان آیت الله بروجردی به اجرا درنیامد.

    گویا فردی به آقا گفته بود: «اگر مردم بفهمند که با پول آنان زبان خارجی تدریس می‌‌شود، عقیده‌شان به اسلام و شما سست می‌‌شود»؛ از این رو، زعیم عالی قدر آیت الله بروجردی به رغم میلی باطنی، مانع از اجرای برنامه شدند. آیت الله فقیهی از این که برخی افراد متحجر و مقدس مآب دیدگاه‌های غلط خود را به آقا القا می‌‌نمودند، به شدت اظهار ناراحتی می‌‌کرد.

    آیت الله فقیهی رشتی، اهل محاسبه و مراقبه بود و همواره اذکاری را بر لب داشت. او مرتب دوستان خود را به اقامه نماز اول وقت توصیه می‌‌فرمود و خود، به نماز اول وقت اهمیت فوق‌العاده‌ای می‌‌داد.

    ضمناً ایشان در هنر خوش‌نویسی هم دستی داشت. او تمام اوراق و تقریرات و مکاتبات خود را با خط نستعلیق بسیار زیبا می‌‌نگاشته که مایه اعجاب است. از اوراق به جای مانده برمی‌‌آید که در آن جمع «هیئت حاکمه»، مطالب را وی تقریر می‌‌کرده و پس از امضای اعضا به رؤیت آیت الله بروجردی می‌‌رسیده است.

    وی از مقام افتا دوری می‌‌جست و به هیچ عنوان راضی نمی‌‌شد که ارادتمندانش او را در میان جامعه مطرح سازند.

    مجالست باامام خمینی

    آیت الله فقیهی رشتی در جلسات درس آیت الله حائری یزدی با حضرت امام راحل آشنا شد و بعدها این آشنایی تبدیل به ارتباط عمیق دوستانه گردید. این علاقه زایدالوصف دوسویه که تا آخر عمر شریف آن دو ادامه داشت، به گونه‌ای بود که حضرت امام در قم به منزل آیت الله فقیهی می‌‌رفت و از نزدیک به تفقد می‌‌پرداخت. در اوراقی که از مرحوم آیت الله فقیهی باقی مانده، عکس‌ها و نامه‌هایی با دستخط آن دو بزرگوار به مناسبت‌های مختلف و نیز کتب اهدایی از طرف حضرت امام به ایشان دیده می‌‌شود که حضرت امام در صفحات اول کتاب مطالبی را به یادگار نوشته است.

    فرزندنش متخصص قلب

    آیت الله فقیهی رشتی دارای سه فرزند (یک پسر و دو دختر) بود. تنها پسرش دکتر احمد فقیهی، متخصص قلب از آلمان بود که متأسفانه در عنفوان جوانی تصادف کرد و با نماز حضرت آیت الله بروجردی، در یکی از حجره‌های صحن بزرگ دفن شد.

    رحلت

    آیت‌الله حاج شیخ عبدالحسین فقیهی رشتی بعد از عمری تلاش و خدمت، سرانجام در 91 سالگی، (27 آبان سال 1368 ش) دار فانی را وداع گفت و در جوار رحمت ایزدی آرامش یافت. پیکر پاک این عالم ربانی با شرکت مراجع، بزرگان، شخصیت‌های کشوری و اصناف مختلف با عظمت و شکوه خاصی تشییع و با نماز آیت الله حاج سید محمد وحیدی در یکی از حجره‌های صحن بزرگ به خاک سپرده شد. پس از رحلت او، مجالس بزرگداشت فراوانی در قم و گیلان منعقد گردید.

    آثار

    ایشان تألیفات و تقریرات فراوانی به جای گذاشته که ظاهراًهنوزبچاپ نرسیده است؛ از آن میان می‌‌توان اشاره داشت به: حاشیه بر کفایةالاصول، حاشیه بر رسائل، حاشیه بر مکاسب.

    وابسته‌ها