كشكول السيد محسن‌ الأمين العاملي: تفاوت میان نسخه‌ها

'''كشكول السيد محسن الأمين العاملي'''، تألیف آیت‌الله سید محسن امین عاملی (متوفی 1371ق)، مشتمل بر مطالب مذهبی و تاریخی، نوادر و حکایات خواندنی و آموزنده‌ای است که از منابع مختلف گردآوری شده است.  

یکی از روایاتی که نویسنده در فضیلت کتابت متذکر شده، این روایت از امام صادق(ع) است: «هنگامی ‌که قیامت بر پا شود، خداوند متعال همه مردم را در خاکی واحد جمع خواهد کرد، سپس ترازوهایی [برای محاسبه] قرار می‌دهد؛ در این هنگام مرکّب قلم علما و خون شهدا با هم وزن می‌شود، پس مرکب علما بر خون شهدا ترجیح داده می‌شود»<ref>ر.ک: همان، ص8</ref>‏.  

در فضیلت علم، علاوه بر آیات فراوان در قرآن کریم، روایات فراوان نیز به‌ دست ما رسیده که به تعبیر نویسنده «كثير لا يحصی» است. نویسنده به‌ترتیب روایاتی را از حضرت نبی مکرم اسلام(ص) و فاطمه زهرا(س) و ائمه معصومین(ع) تا امام حسن عسکری(ع)، در فضیلت علم متذکر شده است. ذکر فضیلت علم از زبان انبیای سابق و به نقل از تورات و انجیل، اشعاری در فضیلت علم، فضیلت قلم در قرآن و روایات و احادیثی در ذم عالم بی‌عمل، از دیگر مطالب مقدمه کتاب است<ref>ر.ک: همان، ص47-12</ref>‏.  

باب اول در فوائد متفرقه است. در ابتدای این باب در ضمن فوایدی، تفسیر و اعراب بعضی از آیات شریف قرآن کریم و مباحث مرتبت با آن مطرح شده است. در فایده اول اطلاعاتی چون تعداد سور، آیات، کلمات و حروف قرآن و اسامی و تعداد انبیای ذکرشده در قرآن، ذکر شده است. در دوازده فایده دیگر نیز آیاتی از قرآن کریم از سور مختلف شرح و تفسیر شده است.

مأمون درباره برخی از آیات قرآن کریم از امام رضا(ع) پرسش‌هایی داشته که در ادامه فواید به آنها اشاره شده است؛ از جمله اینکه: مگر حضرت موسی نمی‌دانست که امکان رؤیت خداوند وجود ندارد؟ پس چرا گفت: '''رب أرني أنظر إليك''' (اعراف: 143)‏ و یا منظور از انتساب گناه به رسول‌الله(ص) در آیه '''ما تقدم من ذنبك و ما تأخر''' (فتح: 2) چیست؟<ref>ر.ک: متن کتاب، ص83-84</ref>‏.  

باب دوم در اجوبه مسائل است که در پنج فصل مطرح شده است. فصل اول شامل مسائلی است که از شیخ مفید در «المسائل العكبرية» پرسیده شده و فصل دوم سؤالاتی است که از علامه کرکی پرسش شده است. فصل سوم، سؤالاتی است که سید محسن امین به آنها پاسخ داده است. این پرسش و پاسخ‌ها جداگانه در کتاب «المسائل الدمشقية» منتشر شده است که بخشی از آن در این باب ارائه گردیده است.  

باب سوم در تهذیب نفس است. در این باب مجموعه حکمت‌های کوتاهی به نقل از کتاب «نثر اللئالي» به‌ترتیب حروف الفبا ارائه شده است.  

پس از آن حکمت‌هایی از باب پایانی نهج البلاغه نقل شده است؛ در حکمت 22 چنین می‌خوانیم: دوا و درمان قلب پنج چیز است: قرآئت قرآن با تدبر، تهی کردن اندرون [از طعام]، شب‌زنده‌داری، تضرع و گریه در سحرگاهان و هم‌نشینی با صالحان<ref>ر.ک: همان، ص350</ref>‏.

باب چهارم شامل احتجاجات و قضاوت‌های عجیب امیرالمؤمنین(ع) است<ref>ر.ک: همان، ص431-403</ref>‏.  

در باب پنجم، ابتدا به نوادر امراء، شعراء، اطباء، زهاد، فقها و مدعیان فقاهت و مانند آن اشاره شده است.

در جواب‌های ساکت‌کننده نیز پاسخ عقیل بن ابی‌طالب به معاویه<ref>ر.ک: همان، ص530</ref>، جواب علی بن حسین(ع) به عبیدالله بن زیاد<ref>ر.ک: همان، ص541</ref>‏ و... ذکر شده است.  

در ادامه از کتاب دیگری به قلم اختیار بن غیاث‌الدین حسینی نام برده شده که چون اسمی نداشته، سید امین آن را «نشر الطيب في ما يلزم للكاتب والخطيب» نامیده است. تألیف آن در سال 897ق، به اتمام رسیده است<ref>ر.ک: همان، ص560</ref>‏.

«عنوان المعارف وذكر الخلائف»T اثری از اسماعیل بن عباد است که در آن از رسول‌الله(ص) و موضوعات مختلف در رابطه با آن حضرت یاد شده است<ref>ر.ک: همان، ص575</ref>‏.  

سید امین از این کتب، مطالب مختلفی را در قالب آیات، اشعار، امثال و حکم و مانند آن نقل کرده است.

سید محسن امین، نگارش بخش اعظم کتاب کشکول را در سال 1349ق، در شهر نبطیه جبل عامل به اتمام رسانده و در همان سال در دمشق کتاب را کامل کرده است<ref>ر.ک: همان، ص847</ref>‏.

<references/>

[[]]

[[]]

[[]]