دیباجی، سید ابراهیم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
| data-type="authorWritings" | | | data-type="authorWritings" |[[بيان الحق بضمان الصدق (العلم الإلهي)]] | ||
[[القبسات]] | |||
[[چهارده رساله فارسی]] | |||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
نسخهٔ ۳۱ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۰۱
| نام | دیباجی، سید ابراهیم |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | حاج سید فتح‌الله دیباجی |
| متولد | 1315ش |
| محل تولد | فروشان سده (خمینی‌شهر) |
| رحلت | |
| اساتید | میرزا ابوالحسن شعرانی |
| برخی آثار | بيان الحق بضمان الصدق (العلم الإلهي) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE08066AUTHORCODE |
سید ابراهیم دیباجی (متولد 1315ش)، پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات عرب دانشگاه تهران. وی پس از تحصیل در حوزه علمیه در سال 1360ش، از دانشگاه بیروت دکترا گرفت. او آثار فراوانی را تألیف، تحقیق و تصحیح نموده که «الجديد في الصرف والنحو» از آن جمله است.
ولادت
دکتر سید ابراهیم دیباجی فرزند حاج سید فتح‌الله دیباجی در آذرماه 1315ش، در خانواده‌ای اهل علم و روحانی در فروشان سده (خمینی‌شهر کنونی) متولد شد. شجره سیادت او به محمد دیباج فرزند امام جعفر صادق(ع) می‌رسد.
تحصیلات
وی خواندن و نوشتن را در پنج، شش سالگی در مکتب‌خانه‌های زادگاه خود آموخت و در همان جا کتاب‌های انشا و ترسل، علم صرف عربی، نصاب فراهی، گلستان سعدی و برخی دیگر از کتاب‌های فارسی را آموزش دید و پس از آن دوره دبستان را به پایان رسانید و به حوزه علمیه اصفهان رفت.
وی در مدرسه جدّه بزرگ، حجره‌ای گرفت و به آموختن علوم دینی و معارف اسلامی و ادبی پرداخت؛ دوره علوم مقدماتی حوزه مانند: صرف و نحو، علوم بلاغی، منطق و اعتقادات را نزد حجت‌الاسلام شهید شیخ قنبرعلی فلاورجانی و حجت‌الاسلام شیخ حیدرعلی صلواتی سدهی و حجت‌الاسلام شیخ عبدالخالق اصفهانی آموزش دید و کتاب‌های معتبر دستور زبان عربی و علم منطق و بلاغت را نزد حجت‌الاسلام سید محمدباقر مصطفوی و حجت‌السلام سید احمد مقدس بیدآبادی و حاجی شیخ محمدعلی حبیب‌آبادی فراگرفت.
مقدمات علم فقه و کلام را نزد آیت‌الله حاج سید مصطفی مهدوی سدهی و آیت‌الله حاج شیخ رمضانعلی املایی سدهی آموخت. مقدمات علم اصول فقه را نیز نزد حجت‌الاسلام حاج سید محمد هاشمی و آیت‌الله حاج شیخ احمد فیاض سدهی خواند. روزهای آخر هفته، چهارشنبه، پنج‌شنبه و جمعه به آموختن علوم ریاضی از حساب و هندسه و جبر و مقابله پرداخت. پس از آموزش علوم دوره مقدماتی، دوره سطح را آغاز نمود و آثار معتبر فقهی و اصول فقه و منطق عالی و هیئت و نجوم را نزد آیت‌الله حاج شیخ عباسعلی ادیب و حجت‌الاسلام سید حسن مصطفوی و حاج سید حسن مدرس بیدآبادی و آیت‌الله حاج شیخ احمد فیّاض و آیت‌الله حاج شیخ محمدحسین اشنی خواند و دوره عالی و خارج را آغاز نمود. خارج فقه، اصول فقه و فلسفه، عرفان علمی و عملی را نزد آیات: حاج شیخ محمود مفید، حاج رحیم ارباب، حاج میرزا علی‌آقا شیرازی، شهاب‌آبادی، خوانساری، حاج میرزا ابوالحسن شعرانی، حاج شیخ محمدعلی حکیم، گلپایگانی و بسیاری دیگر از آیات عظام و حجج اسلام آموزش دید؛ به‌علاوه در این دوره، آموزه‌های خود را به طالبان علم و عرفان و طلبه‌های علوم دینی آموزش داد. با تبادل علمی پژوهشی، کتبی و شفاهی که میان او و آیت‌الله حاج میر سید علی بهبهانی رامهرمزی، آیت‌الله حاج شیخ آقابزرگ تهرانی در راستای نقد و بررسی کتاب‌های علوم و معارف عقلی و نقلی انجام گرفت، از آیت‌الله رامهرمزی به اخذ اجازه اجتهاد و درایت و از حاج شیخ آقابزرگ به اخذ اجازه روایتی نائل گردید.
وی در سال 1339ش، از حوزه‌های علمی و سنتی اصفهان و قم رهسپار حوزه‌های علمی و سنتی تهران و مراکز علمی آموزشی جدید و دانشگاهی شد و در تهران، به مدرسه سپهسالار قدیم رفت و در آنجا حجره گرفت و پس از استقرار، در امتحان تصدیق مدرسی شرکت نمود و با توفیق در امتحان، تصدیق مدرسی گرفت و در دبیرستان‌های اسلامی به تدریس پرداخت. او سپس بی‌درنگ در امتحان آزاد دبیرستان‌ها شرکت نمود و به دانش‌سرای مقدماتی راه یافت و پس از اتمام آن به اخذ دیپلم علمی و ادبی، طبیعی – ریاضی نائل گردید و با تصدیق مدرسی دوره مؤسسه وعظ تبلیغ اسلامی در امتحان دانشکده الهیات دانشگاه تهران پذیرفته شد و مقطع کارشناسی در رشته فلسفه (معقول) را به پایان آورد و در سال 1345ش، به اخذ لیسانس توفیق یافت. کارشناسی ارشد همین رشته را در سال 1350ش، به پایان رسانید و فوق لیسانس گرفت. وی مدتی در مراکز علمی به آموزش و پژوهش پرداخت و بر آن شد که از مراکز آموزشی و پژوهشی کشورهای عربی دیدن نماید؛ پس رهسپار کشورهای سوریه و لبنان گردید و پس از بررسی، دانشگاه قدّیس یوسف سن ژوزف بیروت را پسندید و در دوره دکتری آن ثبت نام نمود و در سال 1360ش، به اخذ دکترا با درجه «جيّد جدّا» توفیق یافت.
خدمات آموزشی و پژوهشی
دکتر دیباجی از سال 1342 تا 1345ش، در لغت‌نامه دهخدا بررسی فرم‌های مؤلفان را برعهده داشت و نیز از سال 1343 تا 1346ش، در بخش بررسی و تحقیق کتابخانه مجلس شورا به فهرست‌نگاری کتاب‌های خطی و پژوهش اشتغال یافت و در سال 1349ش، به کتابخانه دانشکده ادبیات دانشگاه تهران دعوت شد و به‌عنوان کارشناس کتاب‌های فارسی و عربی مشغول کار شد. در سال 1350ش، مربی گروه زبان و ادبیات عربی دانشکده شد و به‌ترتیب مراتب استادیاری و دانشیاری و استادی را پیمود. در سال 1387ش، بازنشسته شد. وی افزون بر آموزش و پژوهش در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، در دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران و نیز در دانشگاه‌های تربیت مدرس و تربیت معلم تدریس نموده است. وی هم‌اکنون در گروه زبان و ادبیات عربی دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی دانشگاه آزاد (واحد علوم و تحقیقات) آموزش و پژوهش می‌نماید[۱].
آثار
- فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مجلس شورای ملی سابق، شماره دهم بخش یکم، همکاری با عبدالحسین حائری، و عالمه اوحدی؛
- فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه خانقاه نعمت‌اللهی تهران (دو جلد)؛
- فهرست مقاله‌های موجود در مجله دانشکده ادبیات دانشگاه تهران (بخش اول)؛
- الجديد في الصرف والنحو؛
- بدایة البلاغة؛
- ابن سینا به روایت اشکوری و اردکانی؛
- تصحیح چهارده رساله فارسی عرفانی از صائن‌الدین ترکه اصفهانی با همکاری دکتر موسوی؛
- تصحیح «المناهج في المنطق» ابن ترکه؛
- مدخل منطق لوکری؛
- تصحیح بخش الهی «بيان الحق بضمان الصدق» لوکری؛
- تصحیح «القبسات» میرداماد با همکاری پروفسور ایزوتسو، پروفسور لندلت، دکتر موسوی بهبهانی و دکترمحقق؛
- سلسله مقالاتی در زمینه ادبیات و فلسفه در مجله‌های مختلف؛
- معجم المثنی؛
- فرهنگ تحلیلی منطق صوری؛
- موسوعة اصطلاحات العلوم والفنون؛
- فرهنگ تحلیلی معربات؛
- فرهنگ تحلیلی علوم بلاغی؛
- سهم معارف اسلامی در پدیداری سمانتیک و هرمنوتیک در جهان؛
- فرهنگ تحلیلی علوم دستوری عربی؛
- فرهنگ تحلیلی اصول فقه اسلامی؛
- فرهنگ فلسفی – منطقی؛
- دستور زبان تطبیقی عربی و فارسی؛
- مقایسه غزل‌های دیوان شمس با غزل‌های حافظ؛
- مولانا و حافظ؛
- آثار و افکار ابن عربی در عارفان پس از او؛
- سهم زبان فارسی در گسترش علوم بلاغی و آثاری دیگر[۲].
پانویس
منابع مقاله
- پایگاه خبری دانشنام، پایگاه دانشنامه‌ای به‌روز شهرستان خمینی‌شهر، دکتر سید ابراهیم دیباجی از کودکی تا بازنشستگی، به تاریخ 27/9/1399
- پایگاه خبری دانشنام، پایگاه دانشنامه‌ای به‌روز شهرستان خمینی‌شهر، دیباجی سید ابراهیم تألیفات
- مقالات سید ابراهیم دیباجی در پایگاه مجلات نورمگز