رساله استفتائات (منتظری)

‏ رساله استفتائات
پدیدآوران	منتظری، حسینعلی (نويسنده)
ناشر	نشر سايه
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	1384ش
موضوع	فتواهای شیعه - قرن 14، فقه جعفری - رساله عملیه
زبان	فارسی
تعداد جلد	3
کد کنگره	‏ ‏‎‏BP‎‏ ‎‏183‎‏/‎‏9‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏ر‎‏5‎‏0*

رساله استفتائات، مطابق با فتاوای آیت‌الله حسینعلی منتظری (متوفی 1388ش)، کتابی است سه جلدی، حاوی پرسش‌ها و پاسخ‌های فقهی.

ساختار

در ابتدای هریک از جلدهای این اثر مقدمه‌ای از ناشر آمده، سپس در جلدهای اول و دوم چند مسئله اعتقادی نگاشته شده است.

مسائل فقهی هر سه جلد با مباحث بلوغ، اجتهاد و تقلید آغاز شده و با مسائل دیات در جلد اول و با مسائل مستحدثه در دو جلد دوم و سوم پایان یافته است.

گزارش محتوا

تعداد مسائل مطرح‌شده در این مجموعه چنین است:

1. در جلد اول: از ابتدا تا مسئله 1002؛
2. در جلد دوم: از مسئله 1003 تا 2600؛
3. در جلد سوم: از مسئله 2601 تا 4130.

ناشر درباره این اثر چنین گفته:

مجموعه‌اى که ملاحظه مى‌شود بخش زیادى از استفتائاتى است که تاکنون از سوى اقشار مردم و ارگان‌های مختلف از حضرت آیت‌الله منتظرى شده و ایشان پاسخ داده‌اند.

ازآنجاکه بیشتر استفتائات ذکرشده، مسائل مورد ابتلا بوده و از طرفى احکام آن‌ها در رساله توضیح المسائل معظم‌له، یا اصلاً مطرح نبوده و یا به شکل ضمنى و جزئى مطرح شده، لذا جهت استفاده همگان، اقدام به جمع‌آورى و تنظیم و انتشار آن‌ها شد و به همین مناسبت، نکاتى یادآورى مى‌شود:

1. متن سؤالات معمولاً متضمن امور شخصى و یا مسائل اجرایى و غیر فقهى نیز بوده؛ لذا آنچه مربوط به مسائل شرعى و فقهى نبوده، حذف شده است؛ ازاین‌رو ممکن است در بعضى از آن‌ها جملات نامأنوس و غیر منظم به چشم بخورد.
2. جهت حفظ امانت، سعى شده است متن سؤالات و اصطلاحات و عبارات به‌کاربرده‌شده، تغییرى پیدا نکند و همان شکل اصلى آن‌ها حفظ گردد.
3. در مواردى که در موضوع واحدى استفتائات مختلفى از افراد گوناگون با تفاوت‌های مختصرى دیده مى‌شد، در میان آن‌ها آنچه کامل‌تر بود، در این مجموعه آورده شده است.
4. گرچه ثبت و ضبط استفتائات در دفتر معظم‌له طبق روال عادى برحسب تاریخ سؤال‌ها و جواب‌ها مى‌باشد، ولى هنگام تنظیم این مجموعه جهت انتشار، تاریخ سؤال‌ها و جواب‌ها کلاً حذف گردید و بر اساس تناسب فقهى موضوعات مورد سؤال با یکدیگر، تنظیم کنونى به عمل آمد؛ زیرا تنظیم بر اساس تاریخ سؤال‌ها و جواب‌ها موجب آشفتگى ذهنى خوانندگان و احساس بى‌تناسبى کامل مجموعه مى‌شد.
5. براى رعایت اختصار، القاب و عناوین معمول در سؤالات و امضاى سؤال‌کنندگان و نیز عنوان «بسمه ‌تعالی» در جواب‌ها حذف گردید؛ تنها مواردى که سؤالات از طرف ارگان‌ها بوده به دلیل اهمیت موارد سؤال و نیز تفهیم ارتباط و تناسب خاصى که بین جواب‌ها و سؤالات مراعات شده، اسامى ارگان‌ها آورده شده است.
6. مرحوم امام خمینى(ره)، طى ده سال بعد از پیروزى انقلاب، مسائل شرعى مهم و گوناگونى را در مقاطع مختلف از لحاظ اظهار نظر فقهى و علمى و یا از نظر لزوم اعمال ولایت شرعى به حضرت آیت‌الله‌العظمی منتظرى ارجاع و احاله مى‌فرمودند. مسائل نوع اول، شامل احکام زیر مى‌باشد: عمومیت حرمت احتکار نسبت به تمام آنچه مورد نیاز مردم است، احکام جبهه‌ها، وظائف شرعى کارکنان یکى از وزارتخانه‌هاى مهم و حساس کشور، مشروعیت تعزیرات مالى و تعیین حدود و شرایط آن‌ها، بعضى احکام مفسد فی‌الارض، پاره‌اى از مسائل شرعى حج خونین حجاج در سال 66، بعضى فروع دیات و حق الحضانه و موسیقى و معمولاً مسائلى که امام(ره) در آن‌ها فتواى قطعى نداشتند.

مسائل فوق‌الذکر گرچه از طرف مجلس شوراى اسلامى (دوره دوم)، شوراى نگهبان، شوراى عالى قضایى، کمیسیون قضایى و حقوق مجلس، سازمان قضایى کشور و وزارت فوق‌الذکر از حضرت آیت‌الله‌العظمی منتظرى استفتا شده و معظم‌له به آن‌ها پاسخ داده‌اند، ولى به دلیل انتشار بعضى از آن‌ها در مقدمه جلد اول مبانى فقهى حکومت اسلامى و نیز عمومى نبودن بعضى دیگر و عدم ابتلای عامه مردم به آن‌ها، از درج در این مجموعه خوددارى شد.

مسائل نوع دوم که شامل تعیین قضات شرع براى دادگاه‌های انقلاب و تعیین حدود اختیارات آنان، تعیین قضات شرع براى هیئت‌های هفت نفره ستاد واگذارى اراضى موات، تشکیل هیئت عفو و اقدام در جهت عفو زندانیان، محدوده تعزیرات غیر مالی و ارائه چهارچوب معینى براى آن‌ها، تشخیص و احراز صلاحیت ائمه جمعه و کاندیداهاى عضویت در شوراى عالى قضایى، مسائل اراضى بزرگ کشاورزى و تقسیم اراضى موات بین کشاورزان و نیز مسئله اراضى بائر شهرى، تأسیس دادگاه عالى انقلاب جهت نظارت و کنترل بر احکام اعدام‌ها و مصادرات دادگاه‌های انقلاب، تعیین قضات شرع و ائمه جمعه براى افغانستان و نظائر اینها است، به‌کلی از موضوع مورد نظر در این مجموعه خارج است.

وضعیت کتاب

فهرست محتویات در ابتدای تمام جلدها آمده و در انتهای جلد اول، 124 اصطلاح فقهی توضیح داده شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.