السنن الصغير: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
}} | }} | ||
'''السنن الصغير'''، تألیف ابوبکر احمد بن حسین بن علی بیهقی (متوفی 458ق)، چکیده‌ای از | '''السنن الصغير'''، تألیف [[بیهقی، احمد بن حسین|ابوبکر احمد بن حسین بن علی بیهقی]] (متوفی 458ق)، چکیده‌ای از «[[السنن الكبری (بیهقی)|السنن الكبرى]]» و مکملى فقهى بر کتاب «الاعتقاد» اوست. این اثر، رساله فقهى با ماهیت حدیثى است که در نوع خود از نخستین‌ها بشمار می‌رود. | ||
اثر حاضر توسط عبدالمعطی امین | اثر حاضر توسط [[قلعجي، عبدالمعطي امين|عبدالمعطی امین قلعجی]]، مورد تحقیق قرار گرفته و در چهار جلد منتشر شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
بیهقی مباحث مطرح‌شده در این اثر را در 29 کتاب و هر کتاب را در تعدادی ابواب تنظیم کرده است. او به شکل مرسوم در کتاب‌های سنن، از کتاب طهارت آغاز کرده است. وی اثر خویش را با کتاب مکاتب به پایان برده است. | [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] مباحث مطرح‌شده در این اثر را در 29 کتاب و هر کتاب را در تعدادی ابواب تنظیم کرده است. او به شکل مرسوم در کتاب‌های سنن، از کتاب طهارت آغاز کرده است. وی اثر خویش را با کتاب مکاتب به پایان برده است. | ||
شیوه تدوین مطالب کتاب چنین است: نویسنده روایات و آثار کتاب را با سند کامل نقل کرده و در آغاز هر کتاب فقهی غالباً به ذکر آیه یا آیاتی از قرآن پرداخته، آنگاه روایات مربوطه را ذکر نموده است. | شیوه تدوین مطالب کتاب چنین است: نویسنده روایات و آثار کتاب را با سند کامل نقل کرده و در آغاز هر کتاب فقهی غالباً به ذکر آیه یا آیاتی از قرآن پرداخته، آنگاه روایات مربوطه را ذکر نموده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
«السنن الصغریٰ»، چکیده‌ای از | «السنن الصغریٰ»، چکیده‌ای از «[[السنن الكبری (بیهقی)|السنن الكبریٰ]]» است و چنان‌که در مقدمه آن آمده، به‌عنوان مکملی فقهی بر کتاب «الاعتقاد» تدوین شده است. این اثر، نمونه‌ای از یک رساله مختصر فقهی با ماهیت حدیثی است که در نوع خود، از نخستین‌هاست<ref>ر.ک: پاکتچی، احمد، ج13، ص480؛ ساغروانیان، سید جلیل، ص121</ref>. | ||
السنن الصغير (الصغری)، مجموعه‌ای از روایات و آثار فقهی را در خود جای داده و بیهقی مباحث کتاب را در قالب 29 کتاب فقهی تنظیم ساخته است. روش تدوین کتاب با کتاب‌های دیگر بیهقی همچون کتاب السنن الكبری و معرفة السنن و الآثار برابری دارد؛ جز آنکه تعداد کتاب‌های فقهی در مجموع کمتر شده و بیهقی با حذف برخی از کتب فقهی، روایات آنها را در کتاب‌های هم‌عرض ادغام کرده است. این کتاب، اختصاصی به روایات نبودی نداشته، بلکه مشحون از آراء صحابه، تابعان و نیز فقهای مشهور است که با محور بودن فقه شافعی سامان یافته است. مطالب کتاب با سند کامل درج شده، اما برخلاف «السنن الكبری»، بیهقی - جز به‌ندرت - به معرفی مصادر احادیث اشاره نکرده است. در این کتاب نیز فتاوای شافعی در صدر یا ذیل روایات آورده شده و با نکته‌سنجی‌های رجالی و فقه الحدیثی بیهقی، این فتاوا تحکیم می‌شود. | السنن الصغير (الصغری)، مجموعه‌ای از روایات و آثار فقهی را در خود جای داده و [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] مباحث کتاب را در قالب 29 کتاب فقهی تنظیم ساخته است. روش تدوین کتاب با کتاب‌های دیگر [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] همچون کتاب [[السنن الكبری (بیهقی)|السنن الكبری]] و معرفة السنن و الآثار برابری دارد؛ جز آنکه تعداد کتاب‌های فقهی در مجموع کمتر شده و [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] با حذف برخی از کتب فقهی، روایات آنها را در کتاب‌های هم‌عرض ادغام کرده است. این کتاب، اختصاصی به روایات نبودی نداشته، بلکه مشحون از آراء صحابه، تابعان و نیز فقهای مشهور است که با محور بودن فقه شافعی سامان یافته است. مطالب کتاب با سند کامل درج شده، اما برخلاف «السنن الكبری»، [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] - جز به‌ندرت - به معرفی مصادر احادیث اشاره نکرده است. در این کتاب نیز فتاوای شافعی در صدر یا ذیل روایات آورده شده و با نکته‌سنجی‌های رجالی و فقه الحدیثی [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]]، این فتاوا تحکیم می‌شود. | ||
مهم‌ترین تفاوت‌های | مهم‌ترین تفاوت‌های «[[السنن الكبری (بیهقی)|السنن الكبری]]» و «السنن الصغير (الصغری)» [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] بدین قرار است: | ||
بیهقی در | [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] در «[[السنن الكبری (بیهقی)|السنن الكبری]]»، همانند [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]]، حدیثی را در ابواب متعدد تکرار کرده است، اما در «السنن الصغری» به تبعیت از [[قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج|مسلم]] و [[ابوداود، سلیمان بن اشعث|ابوداود]] روایات تکراری را در باب واحدی آورده است. | ||
بیهقی | [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] در «[[السنن الكبری (بیهقی)|السنن الكبری]]»، از فتاوای شایع آنچه را که صحیح یا غیر صحیح است جمع‌آوری کرده، حال‌آنکه در «السنن الصغری» تنها به درج فتاوایی پرداخته که از صحت بیشتری برخوردار است؛ لذا «السنن الصغری»، از جهت صحت و اتقان مطالب، چیزی کمتر از سنن ابوداود نیست. | ||
بیهقی | [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] روایات «السنن الصغری» را با استفاده از بسیاری از کتب خویش انتخاب کرده که البته اعتماد او بر «[[السنن الكبری (بیهقی)|السنن الكبری]]»، بیشتر بوده است. اما هرگز بر این مطالب که «السنن الصغری»، برگرفته از «[[السنن الكبری (بیهقی)|السنن الكبری]]» یا اثر دیگری است، اشاره ندارد؛ لذا کتاب «السنن الصغری»، تألیف مستقلی بشمار می‌رود. | ||
بیهقی در «السنن | [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] در «السنن الصغری» پس از ذکر روایات و آثار، اشاره‌ای به مرجع آن ندارد؛ درصورتی‌که در «[[السنن الكبری (بیهقی)|السنن الكبری]]»، منابع روایات خود، به‌ویژه صحیحین و سنن ابوداود را ذکر کرده است. | ||
بیهقی در «السنن الصغری»، | [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] در «السنن الصغری»، برخی از روایات را با اسناد کاملاً جدید نقل کره؛ درصورتی‌که آن روایات در «[[السنن الكبری (بیهقی)|السنن الكبری]]» یا «معرفة السنن و الآثار» دیده نمی‌شود. | ||
بیهقی کتاب «السنن الصغری» را با سه باب پیرامون صدق و نیت اخلاص، برگزاری نیکوی عبادت از جانب عابد و استعانت عابد از معبود در عبادت، آغاز کرده؛ درصورتی‌که این ابواب سه‌گانه در | [[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] در «السنن الصغری»، بیش از کتاب «[[السنن الكبری (بیهقی)|السنن الكبری]]» به ذکر نکات فقهی پرداخته است. | ||
[[بیهقی، احمد بن حسین|بیهقی]] کتاب «السنن الصغری» را با سه باب پیرامون صدق و نیت اخلاص، برگزاری نیکوی عبادت از جانب عابد و استعانت عابد از معبود در عبادت، آغاز کرده؛ درصورتی‌که این ابواب سه‌گانه در «[[السنن الكبری (بیهقی)|السنن الكبری]]» وجود ندارد<ref>ر.ک: معارف، مجید، ص221-223</ref>. | |||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
پاورقی‌های کتاب، حاوی منابع و مصادر احادیث، خصوصاً جایگاه یک حدیث در | پاورقی‌های کتاب، حاوی منابع و مصادر احادیث، خصوصاً جایگاه یک حدیث در «[[السنن الكبری (بیهقی)|السنن الكبری]]»، توضیح برخی از بندهای روایات با استفاده از اقوال شافعی و ابوداود و دیگران می‌باشد. | ||
فهرست محتویات هر جلد در پایان آن جلد و فهارس فنی در انتهای جلد چهارم آمده است. | فهرست محتویات هر جلد در پایان آن جلد و فهارس فنی در انتهای جلد چهارم آمده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۲: | ||
# پاکتچی، احمد، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1383. | # پاکتچی، احمد، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1383. | ||
== وابسته‌ها == | == وابسته‌ها == | ||
[[السنن الكبری (بیهقی)]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
نسخهٔ ۱۲ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۴۷
| السنن الصغير | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بيهقي، احمد بن حسين (نويسنده) قلعجي، عبدالمعطي امين (مصحح) |
| ناشر | جامعة الدراسات الاسلامية |
| مکان نشر | پاکستان - کراچي |
| سال نشر | 1989م , 1410ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | ب9 س96 122/5 BP |
السنن الصغير، تألیف ابوبکر احمد بن حسین بن علی بیهقی (متوفی 458ق)، چکیده‌ای از «السنن الكبرى» و مکملى فقهى بر کتاب «الاعتقاد» اوست. این اثر، رساله فقهى با ماهیت حدیثى است که در نوع خود از نخستین‌ها بشمار می‌رود.
اثر حاضر توسط عبدالمعطی امین قلعجی، مورد تحقیق قرار گرفته و در چهار جلد منتشر شده است.
ساختار
بیهقی مباحث مطرح‌شده در این اثر را در 29 کتاب و هر کتاب را در تعدادی ابواب تنظیم کرده است. او به شکل مرسوم در کتاب‌های سنن، از کتاب طهارت آغاز کرده است. وی اثر خویش را با کتاب مکاتب به پایان برده است.
شیوه تدوین مطالب کتاب چنین است: نویسنده روایات و آثار کتاب را با سند کامل نقل کرده و در آغاز هر کتاب فقهی غالباً به ذکر آیه یا آیاتی از قرآن پرداخته، آنگاه روایات مربوطه را ذکر نموده است.
گزارش محتوا
«السنن الصغریٰ»، چکیده‌ای از «السنن الكبریٰ» است و چنان‌که در مقدمه آن آمده، به‌عنوان مکملی فقهی بر کتاب «الاعتقاد» تدوین شده است. این اثر، نمونه‌ای از یک رساله مختصر فقهی با ماهیت حدیثی است که در نوع خود، از نخستین‌هاست[۱].
السنن الصغير (الصغری)، مجموعه‌ای از روایات و آثار فقهی را در خود جای داده و بیهقی مباحث کتاب را در قالب 29 کتاب فقهی تنظیم ساخته است. روش تدوین کتاب با کتاب‌های دیگر بیهقی همچون کتاب السنن الكبری و معرفة السنن و الآثار برابری دارد؛ جز آنکه تعداد کتاب‌های فقهی در مجموع کمتر شده و بیهقی با حذف برخی از کتب فقهی، روایات آنها را در کتاب‌های هم‌عرض ادغام کرده است. این کتاب، اختصاصی به روایات نبودی نداشته، بلکه مشحون از آراء صحابه، تابعان و نیز فقهای مشهور است که با محور بودن فقه شافعی سامان یافته است. مطالب کتاب با سند کامل درج شده، اما برخلاف «السنن الكبری»، بیهقی - جز به‌ندرت - به معرفی مصادر احادیث اشاره نکرده است. در این کتاب نیز فتاوای شافعی در صدر یا ذیل روایات آورده شده و با نکته‌سنجی‌های رجالی و فقه الحدیثی بیهقی، این فتاوا تحکیم می‌شود.
مهم‌ترین تفاوت‌های «السنن الكبری» و «السنن الصغير (الصغری)» بیهقی بدین قرار است:
بیهقی در «السنن الكبری»، همانند بخاری، حدیثی را در ابواب متعدد تکرار کرده است، اما در «السنن الصغری» به تبعیت از مسلم و ابوداود روایات تکراری را در باب واحدی آورده است.
بیهقی در «السنن الكبری»، از فتاوای شایع آنچه را که صحیح یا غیر صحیح است جمع‌آوری کرده، حال‌آنکه در «السنن الصغری» تنها به درج فتاوایی پرداخته که از صحت بیشتری برخوردار است؛ لذا «السنن الصغری»، از جهت صحت و اتقان مطالب، چیزی کمتر از سنن ابوداود نیست.
بیهقی روایات «السنن الصغری» را با استفاده از بسیاری از کتب خویش انتخاب کرده که البته اعتماد او بر «السنن الكبری»، بیشتر بوده است. اما هرگز بر این مطالب که «السنن الصغری»، برگرفته از «السنن الكبری» یا اثر دیگری است، اشاره ندارد؛ لذا کتاب «السنن الصغری»، تألیف مستقلی بشمار می‌رود.
بیهقی در «السنن الصغری» پس از ذکر روایات و آثار، اشاره‌ای به مرجع آن ندارد؛ درصورتی‌که در «السنن الكبری»، منابع روایات خود، به‌ویژه صحیحین و سنن ابوداود را ذکر کرده است.
بیهقی در «السنن الصغری»، برخی از روایات را با اسناد کاملاً جدید نقل کره؛ درصورتی‌که آن روایات در «السنن الكبری» یا «معرفة السنن و الآثار» دیده نمی‌شود.
بیهقی در «السنن الصغری»، بیش از کتاب «السنن الكبری» به ذکر نکات فقهی پرداخته است.
بیهقی کتاب «السنن الصغری» را با سه باب پیرامون صدق و نیت اخلاص، برگزاری نیکوی عبادت از جانب عابد و استعانت عابد از معبود در عبادت، آغاز کرده؛ درصورتی‌که این ابواب سه‌گانه در «السنن الكبری» وجود ندارد[۲].
وضعیت کتاب
پاورقی‌های کتاب، حاوی منابع و مصادر احادیث، خصوصاً جایگاه یک حدیث در «السنن الكبری»، توضیح برخی از بندهای روایات با استفاده از اقوال شافعی و ابوداود و دیگران می‌باشد.
فهرست محتویات هر جلد در پایان آن جلد و فهارس فنی در انتهای جلد چهارم آمده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- معارف، مجید، «جوامع حدیثی اهل سنت»، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، دانشکده علوم حدیث، چاپ اول، 1383ش.
- ساغروانیان، سید جلیل، « کتاب‌شناسی موضوعی: کتاب‌شناسی: «آثار ابوبکر احمد بن حسین بیهقی»»، آینه پژوهش، فروردین و اردیبهشت 1386، شماره 103، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز).
- پاکتچی، احمد، دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1383.