تاریخ جمع قرآن کریم

تاریخ جمع قرآن کریم
پدیدآوران	جلالی نایینی، محمدرضا (نویسنده)
ناشر	سخن
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1384 ش
چاپ	1
شابک	‎964-372-119-1
موضوع	قرآن - تاریخ قرآن - جمع و گردآوری
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏72‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏ج‎‏8‎‏ت‎‏2

تاريخ جمع قرآن كريم نوشتۀ دكتر سيد محمدرضا جلالى نائينى است كه به زبان فارسی نگاشته شده است.نویسنده در اين كتاب به بررسى كيفيت جمع قرآن كريم مى‌پردازد.در مقدمه كتاب(كه نسبتا مفصل است)

نویسنده به مصون ماندن قرآن كريم از تحريف و نقصان و زياده اشاره كرده و متمسك برخى از مغرضان از جمله مستشرقان را در نسبت تحريف به قرآن مورد نقد قرار مى‌دهد.

افسانه غرانيق كه دستاويز مخالفان و معاندان قرار گرفته است، به گفته نویسنده‌اى هيچ اصل و ريشه‌اى در منابع اسلامى اوليه ندارد بلكه در اواخر سده دوم يا اوايل سده سوم اين افسانه خلق شد و نخست ابن سعد كاتب واقدى (168-230 ه‍) و در سده چهارم محمد بن جرير طبرى (224-310 ه‍) و پس از وى برخى از ارباب سير و تفسير و تاريخ اين روايت را نفهميده رونويس كردند و در تأليفات خود گنجاندند و تعقل و تدبر نكردند كه اين روايات مجعول مغاير با اساس دين و قرآن و دعوت پيامبر اسلام است.

برخى موضوعاتى كه در متن كتاب بدانها پرداخته شده به اين شرح‌اند:

نام‌هاى قرآن كريم، كيفيت جمع قرآن كريم در زمان خلافت ابوبكر و عثمان، عمر و جمع قرآن، فرق ميان جمع ابوبكر و عثمان، منشأ اختلاف قرائات، شركت امام علی عليه‌السلام و ابىّ بن كعب در جمع قرآن، نخستين جامع قرآن، ترتيب آيات در سوره‌ها، عدد سوره‌ها و آيات، كلمات و حروف قرآن، ترتيب سوره‌هاى قرآن، ترتيب تاريخ نزول سوره‌هاى قرآن، نزول تدريجى آيات، عدد سوره‌ها و جاى نزول و...، نام‌هاى سوره‌هاى قرآن، معناى وحى و انزل و تنزيل، اقسام معانى آيات قرآن كريم، حروف مقطعه، عدم تحريف در قرآن، قدم يا حدوث كلام، جريان مسأله خلق قرآن در سده سوم، ناسخ و منسوخ در قرآن، علم تفسير قرآن، علم قرائت، قراء و راويان ايشان، وجود وجوه و نظاير در قرآن به عنوان يكى از انواع معجزات اين كتاب آسمانى و...

ساختار

كتاب داراى دو مقدمه است: مقدمه اول به قلم دكتر احمد مهدوى دامغانى نگاشته شده است.ايشان در اين مقدمه اشاره‌اى به كيفيت جمع قرآن كريم داشته و تحقيقات و پژوهشهاى مغرضانه برخى مستشرقان در مورد قرآن را به نقد مى‌كشد و در پايان كسانى را كه به قرآن به عنوان كتاب نازل شده از طرف خداوند اعتقادى ندارند، شايسته ورود در مباحث قرآنى و نقد و تحليل آراء مربوط به آن نمى‌داند.

مقدمه دوم به قلم نویسنده كتاب آقاى جلالى نائينى است.كتاب داراى بيست و يك فصل ذيل مى‌باشد:

فصل 1-نام‌هاى قرآن كريم.

فصل 2-كيفيت جمع قرآن كريم در زمان خلافت ابوبكر

فصل 3-عدد سوره‌ها و آيات، كلمات و حروف قرآن.

فصل 4-ترتيب سوره‌هاى قرآن

فصل 5-ترتيب تاريخ نزول سوره‌هاى قرآن.

فصل 6:عدد سوره‌هاى قرآن و جاى نزول و شماره آيات و كلمات و حروف آن بنابر قول مشهور.

فصل 7:در معنى وحى، انزال و تنزيل.

فصل 8:در اقسام معانى قرآن شريف

فصل 9:سوره‌هاى گروهى قرآن

فصل 10:حروف مقطعه يا فواتح سوره‌ها

فصل 11:عدم تحريف و كاهش در قرآن

فصل 12:در قدم يا حدوث كلام

فصل 13:كيفيت نزول قرآن از لوح محفوظ

فصل 14:ناسخ و منسوخ در قرآن

فصل 15:علم تفسير قرآن

فصل 16:علم قرائت

فصل 17:جمع وجوه و نظاير

فصل 18:خط در مكه و مدينه

فصل 19:جمع‌آورندگان قرآن

فصل 20:نسخ خطى و چاپ قرآن

فصل 21: تاريخ نزول قرآن

البته هريك از اين عناوين خود داراى زيرمجموعه‌هایى است كه مى‌توان آنها را جداگانه مورد مطالعه قرار داد.

در پايان هم منابع مورد مطالعه در تأليف كتاب و فهرست اعلام موجود در آن آمده است.

نسخه‌شناسى

كتاب به قلم آقاى دكتر سيد محمدرضا جلالى نائينى نوشته و در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 494 صفحه، توسط «انتشارات سخن» تهران چاپ اول آن در سال 1384 شمسى در اختيار خوانندگان قرار گرفته است.البته طبع قبلى اين كتاب در سال 1365 شمسى توسط انتشارات «نقره، گلگشت» صورت گرفته است.