الكلام اللطيف في شرح التصريف

الكلام اللطيف في شرح التصريف
پدیدآوران	ذهنی تهرانی، محمدجواد(نویسنده)
عنوان‌های دیگر	الکلام اللطيف: شرح فارسی بر تصريف
ناشر	نشر حاذق
مکان نشر	ایران - قم
چاپ	1
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الكلام اللطيف في شرح التصريف، اثر سید محمدجواد ذهنی تهرانی، متن عربی و شرح فارسی کتاب «التصريف» می‎باشد که در سال 1408ق، نوشته شده است.

کتاب «التصريف»، از جمله کتب مقدماتی علم صرف است که با صغر حجمی که دارد، مشتمل بر مطالب اصلی و امهات علم صرف می‎باشد.

نویسنده در بیان انگیزه تألیف، به این نکته اشاره دارد که چون کتاب «التصريف» رساله‎ای است با الفاظ کم و درعین‎حال، حاوی معانی و مطالب پربها و باارزش و از طرفی نوعا طلاب مبتدی به آن اشتغال دارند، لذا وی درخواست‎های متعددی را که از او برای نگارش شرح فارسی بر آن شده، اجابت کرده و اقدام به تألیف اثر حاضر، نموده است..

کتاب با مقدمه کوتاهی از نویسنده آغاز و مطالب بدون تبویب و فصل‎بندی خاصی، ارائه گردیده است.

نویسنده در مقدمه خود، نعمت «بیان» را از امتیازات و ویژگی‎های انسان برشمرده و معتقد است که این معنی، همواره مورد عنایت انبیا و اولیا و در سطح مادون، علما و دانشمندان بوده و پیوسته درصدد تکمیل و اصلاح آن بوده و به همین منظور، تألیفات و تصنیفاتی در این زمینه، به رشته تحریر درآورده‎اند که از جمله آن‎ها کتاب «التصريف» در فن صرف می‎باشد.

نویسنده در ابتدا، متن عربی را ذکر نموده و پس از ترجمه تقریبا تحت‎اللفظی آن، به تشریح و توضیح عبارت، پرداخته است.

از جمله مطالب صرفی که در این اثر مطرح گردیده، عبارت است از: تعریف تصریف؛ تقسیم فعل؛ لازم و متعدی؛ طریقه متعدی نمودن فعل لازم؛ امثله تصریف افعال؛ فعل مضارع و اقسام آن؛ دخول ناصب و جازم بر فعل مضارع؛ امر با صیغه یا امر حاضر؛ حکم نون تأکید؛ ادغام و موارد وجوب آن؛ موارد امتناع ادغام؛ معتل و اقسام آن؛ مهموز و شرح آن؛ اسم زمان، مکان و آلت؛ مصدر نوعی و مره و...

فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.