المسائل البغداديّة: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
سبک نگارش كتاب به شيوۀ فقه رساله‌اى و فتوائى بوده و گاهى در بعضى از جواب‌ها به صورت فقه استدلالى مى‌باشد. اگر چه بيشتر مباحث كتاب مربوط به فقه اماميّه مى‌باشد امّا بعضى از مباحث نيز فقه مقارنه‌اى و خلافى است. | سبک نگارش كتاب به شيوۀ فقه رساله‌اى و فتوائى بوده و گاهى در بعضى از جواب‌ها به صورت فقه استدلالى مى‌باشد. اگر چه بيشتر مباحث كتاب مربوط به فقه اماميّه مى‌باشد امّا بعضى از مباحث نيز فقه مقارنه‌اى و خلافى است. | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] اين كتاب با نام‌هاى «المسائل البغداديّة»، «جوابات المسائل البغداديّة»، «أسئلة بن حاتم» ذكر شده و در مورد آن توضيحاتى ارائه شده است <ref>الذريعة/2 | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] اين كتاب با نام‌هاى «المسائل البغداديّة»، «جوابات المسائل البغداديّة»، «أسئلة بن حاتم» ذكر شده و در مورد آن توضيحاتى ارائه شده است <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22604/2/74 الذريعة/2 74]، [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/215 /5 215]، /20 339</ref> | ||
در جلد دوم [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] صفحۀ 74، تعداد مسائل كتاب را 72 مسأله ذكر كرده است كه ظاهرا صحيح نمى‌باشد. | در جلد دوم [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] صفحۀ 74، تعداد مسائل كتاب را 72 مسأله ذكر كرده است كه ظاهرا صحيح نمى‌باشد. | ||
به همين نام بزرگان ديگرى همچون [[ابن زهره، حمزه بن علی|ابن زهره]] (م 585 ق) و حاج [[مامقانی، عبدالله|شيخ عبدالله مامقانى]] (م 1315 ق) كتاب‌هايى را تأليف نموده‌اند<ref>الذريعة/5 | به همين نام بزرگان ديگرى همچون [[ابن زهره، حمزه بن علی|ابن زهره]] (م 585 ق) و حاج [[مامقانی، عبدالله|شيخ عبدالله مامقانى]] (م 1315 ق) كتاب‌هايى را تأليف نموده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/216 الذريعة/5 216]، [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22619/2/319 /20 339]</ref> | ||
==تاريخ تأليف== | ==تاريخ تأليف== | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
==تاريخ انتشار== | ==تاريخ انتشار== | ||
اين كتاب گاهى به صورت مستقل و گاهى نيز با رسالۀ مصريه چاپ شده است و هم‌چنين در ضمن جوامع الفقه در سال 1276ق چاپ شده است.<ref>الذريعة/5 | اين كتاب گاهى به صورت مستقل و گاهى نيز با رسالۀ مصريه چاپ شده است و هم‌چنين در ضمن جوامع الفقه در سال 1276ق چاپ شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/234 الذريعة/5 234]، [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22623/1/306 /24 306]</ref> | ||
كتاب موجود در سال 1413ق توسط كتابخانۀ آیت‌الله مرعشى در مجموعۀ «الرسائل التسع» چاپ شده است، مصحح و محقق آن فاضل ارجمند حجت‌الاسلام شيخ [[استادی، رضا|رضا استادى]] مى‌باشد. | كتاب موجود در سال 1413ق توسط كتابخانۀ آیت‌الله مرعشى در مجموعۀ «الرسائل التسع» چاپ شده است، مصحح و محقق آن فاضل ارجمند حجت‌الاسلام شيخ [[استادی، رضا|رضا استادى]] مى‌باشد. | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
- شيخ عبدالحسين تهرانى در كربلاء | - شيخ عبدالحسين تهرانى در كربلاء | ||
- آستان قدس رضوى مربوط به سال 987 ق<ref>الذريعة ج /5 | - آستان قدس رضوى مربوط به سال 987 ق<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/215 الذريعة ج /5 215]، [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/216 216]، [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/22607/1/234 234]</ref> | ||
در كتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه (صفحۀ 104)، علاوه بر نسخه‌هاى مذكور نيز به دو نسخه از مدينة العلم و مسجد اعظم اشاره شده است. | در كتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه (صفحۀ 104)، علاوه بر نسخه‌هاى مذكور نيز به دو نسخه از مدينة العلم و مسجد اعظم اشاره شده است. | ||
| خط ۱۳۱: | خط ۱۳۱: | ||
[[رده: فقه شیعه]] | [[رده: فقه شیعه]] | ||
[[رده:25آذر الی 24 دی]] | [[رده:25آذر الی 24 دی]] | ||
[[رده:25 اردیبهشت الی 24 خرداد(98)]] | |||
نسخهٔ ۱۸ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۴۸
| الرسائل التسع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حلی، جعفر بن حسن (نویسنده) استادی، رضا (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | جوابات المسائل البغدادية أسئلة بن حاتم |
| ناشر | کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1413 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فقه جعفری - قرن 7ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 182 /م3ر5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
المسائل البغداديّة به صورت سؤال و جواب نوشته شده است در جواب شيخ جمال‌الدين يوسف بن حاتم بن فوز بن مهند شامى مشغرى عاملى (زنده تا 664 ق) تأليف شده است.
وى از شاگردان مؤلف و داراى اجازۀ عامى از سيدعلى بن طاوس (م 664 ق) مى‌باشد كه در سال وفات وى اين اجازه به يوسف بن حاتم داده شده است.
این کتاب به همراه هشت رساله دیگر و با نام الرسائل التسع منتشر شده است.
عناوين
اين كتاب از 42 سؤال تشكيل شده است كه در ابواب مختلف ضمان، خيار عيب، انفال، قضاء، ديات، أطعمه و أشربه، نكاح، صلاة، صوم، وصيت و ارث تدوين شده است.
مسائل اين ابواب متداخل مطرح شده و از يكديگر تفكيك نشده‌اند.
شيوۀ نگارش
سبک نگارش كتاب به شيوۀ فقه رساله‌اى و فتوائى بوده و گاهى در بعضى از جواب‌ها به صورت فقه استدلالى مى‌باشد. اگر چه بيشتر مباحث كتاب مربوط به فقه اماميّه مى‌باشد امّا بعضى از مباحث نيز فقه مقارنه‌اى و خلافى است.
در الذريعة اين كتاب با نام‌هاى «المسائل البغداديّة»، «جوابات المسائل البغداديّة»، «أسئلة بن حاتم» ذكر شده و در مورد آن توضيحاتى ارائه شده است [۱]
در جلد دوم الذريعة صفحۀ 74، تعداد مسائل كتاب را 72 مسأله ذكر كرده است كه ظاهرا صحيح نمى‌باشد.
به همين نام بزرگان ديگرى همچون ابن زهره (م 585 ق) و حاج شيخ عبدالله مامقانى (م 1315 ق) كتاب‌هايى را تأليف نموده‌اند[۲]
تاريخ تأليف
از تاريخ دقيق تأليف كتاب اطلاع دقيقى در دست نيست ولى احتمالا اين كتاب بين سال‌هاى 665 تا 676ق تأليف شده است.
تاريخ انتشار
اين كتاب گاهى به صورت مستقل و گاهى نيز با رسالۀ مصريه چاپ شده است و هم‌چنين در ضمن جوامع الفقه در سال 1276ق چاپ شده است.[۳]
كتاب موجود در سال 1413ق توسط كتابخانۀ آیت‌الله مرعشى در مجموعۀ «الرسائل التسع» چاپ شده است، مصحح و محقق آن فاضل ارجمند حجت‌الاسلام شيخ رضا استادى مى‌باشد.
نسخه‌ها
در الذريعة به 6 نسخۀ خطى اشاره نموده كه عبارتند از:
نسخه‌هاى متعلّق به كتابخانه‌هاى:
- سيدحسن صدر‌الدين
- شيخ هادى کاشفالغطاء مربوط به سال 1060 ق
- ميرزا نصرالله بن حاج مجتهد قزوينى
- شيخ عبدالحسين تهرانى در كربلاء
- آستان قدس رضوى مربوط به سال 987 ق[۴]
در كتاب مقدمه‌اى بر فقه شيعه (صفحۀ 104)، علاوه بر نسخه‌هاى مذكور نيز به دو نسخه از مدينة العلم و مسجد اعظم اشاره شده است.
در مقدمۀ كتاب موجود، به 6 نسخه كه متعلّق به كتابخانه‌هاى آستان قدس رضوى، مجلس شوراى اسلامى، دانشگاه تهران، سيدروضاتى بوده و قديم‌ترين نسخه، نسخۀ آستان قدس رضوى مربوط به سال 987ق اشاره شده است.
با توجه به تصاويرى كه در مقدمۀ كتاب از نسخه‌هاى خطى آورده شده، به احتمال زياد در چاپ كتاب موجود از نسخۀ آستان قدس رضوى كه به خط احمد بن داود حلى است و نسخه‌هاى ديگر استفاده شده است.
ويژگى‌ها
كتاب المسائل البغدادية، با همۀ اختصار و كوچكى حجم آن داراى ويژگى‌ها و خصوصيات خاص خود مى‌باشد. در اين كتاب علاوه بر مسائلى كه به صورت فقه رساله‌اى جواب گفته شده است بعضى از مسائل آن به صورت مستدل جواب داده شده است به عنوان نمونه در مسألۀ 26 مؤلف مى‌نويسد: و ليس هذه الفروع مما تعرض لها أوائلنا فيذكر عنهم فيها خلاف، بل هو من التفاريع المحدثة و على الباحث استفراغ وسعه في إصابة الحق.
اگر چه مؤلف در موارد زيادى با استناد به عبارت‌هاى سيدمرتضى و شيخ طوسى «قده» به ارائۀ نظريات خود پرداخته است اما خوددارى وى از تقليد و پيروى كوركورانه در مباحث فقهى باعث شده كه وى در موارد زيادى به نظريات فقهى بزرگان قبل از خود اشكال نموده و رد كند، به عنوان نمونه در مسائل 16 و 25 پس از نقل نظريات شيخ طوسى مى‌نويسد: و لست أعرف مستندا هذا الاشتراط و الأخبار مطلقة.
در جاى ديگر نيز در جمع بين اخبار متعارض وى سبک و روش شيخ طوسى را نمى‌پذيرد و در مسألۀ 39 مى‌نويسد: نحن قد بيّنا أنّه لا حاجة إلى التوفيق بينها مع ضعف الأخبار المانعة من الصلاة، و علمنا بالأخبار السليمة الصافية عن الكراهية.
پانویس
- ↑ الذريعة/2 74، /5 215، /20 339
- ↑ الذريعة/5 216، /20 339
- ↑ الذريعة/5 234، /24 306
- ↑ الذريعة ج /5 215، 216، 234
منابع مقاله
- الذريعة/2 74، /5 215، /20 339، /24 306
- أعيان الشيعة /10 319