کتاب الزهد: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =39820 | ||
| کد پدیدآور =46381 | | کد پدیدآور =46381 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
==نام دیگر کتاب== | ==نام دیگر کتاب== | ||
در بعضی از نسخ، نام کتاب بهصورت «کتاب الزهد في الدنیا و ما فیها» درج گردیده است<ref>مقدمه، ج1، ص22</ref>. | در بعضی از نسخ، نام کتاب بهصورت «کتاب الزهد في الدنیا و ما فیها» درج گردیده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/22 مقدمه، ج1، ص22]</ref>. | ||
==اهمیت کتاب== | ==اهمیت کتاب== | ||
آنچه نشانگر اهمیت کتاب است، علاوه بر علمیت ماده و مطالب آن در ابواب مختلف زهد، ادب و اخلاق پسندیده و نیکو<ref>همان، ص25</ref>، استفاده بسیاری از علما و بزرگان در تألیفات خویش از آن میباشد که علاوه بر استفاده از آن در صحیح مسلم، ابوداود، نسایی، ترمذی و ابن ماجه، میتوان از افراد و کتب زیر، نام برد: | آنچه نشانگر اهمیت کتاب است، علاوه بر علمیت ماده و مطالب آن در ابواب مختلف زهد، ادب و اخلاق پسندیده و نیکو<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/25 همان، ص25]</ref>، استفاده بسیاری از علما و بزرگان در تألیفات خویش از آن میباشد که علاوه بر استفاده از آن در صحیح مسلم، ابوداود، نسایی، ترمذی و ابن ماجه، میتوان از افراد و کتب زیر، نام برد: | ||
# [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم]] در «[[حلية الأولياء و طبقات الأصفياء|الحلیة]]» که از دو طریق زیر از هناد بن سری نقل کرده است: | # [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم]] در «[[حلية الأولياء و طبقات الأصفياء|الحلیة]]» که از دو طریق زیر از هناد بن سری نقل کرده است: | ||
## از ابوحامد احمد بن محمد بن جبله از ابوالعباس محمد بن اسحاق سراج از هناد. | ## از ابوحامد احمد بن محمد بن جبله از ابوالعباس محمد بن اسحاق سراج از هناد. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
# [[قرطبی، محمد بن احمد|قرطبی]] در «[[التذكرة في أحوال الموتی و أمور الآخرة|التذکرة في أحوال الموتی و الآخرة]]»؛ وی با عبارت «قال هناد حدثنا الخ» به نقل از کتاب «الزهد» اشاره نموده است. | # [[قرطبی، محمد بن احمد|قرطبی]] در «[[التذكرة في أحوال الموتی و أمور الآخرة|التذکرة في أحوال الموتی و الآخرة]]»؛ وی با عبارت «قال هناد حدثنا الخ» به نقل از کتاب «الزهد» اشاره نموده است. | ||
# حافظ بن حجر در «الفتح». | # حافظ بن حجر در «الفتح». | ||
# [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] در «[[الدر المنثور في التفسير بالمأثور|الدر المنثور]]»، «شرح الصدور» و «الجامع الصغیر»<ref>همان، ص24</ref>. | # [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] در «[[الدر المنثور في التفسير بالمأثور|الدر المنثور]]»، «شرح الصدور» و «الجامع الصغیر»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/24 همان، ص24]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در 115 باب، عرضه شده است. ماده مطالب، برگرفته از قرآن کریم، اقوال مفسرین، احادیث نبوی، آثار صحابه، تابعین و آنچه پیرامون زهد انبیا(ع) نقل گردیده است، میباشد. | کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در 115 باب، عرضه شده است. ماده مطالب، برگرفته از قرآن کریم، اقوال مفسرین، احادیث نبوی، آثار صحابه، تابعین و آنچه پیرامون زهد انبیا(ع) نقل گردیده است، میباشد. | ||
محقق میگوید: این کتاب از طریق محمد بن صالح بن ذریح عکبری به دست ما رسیده است و با این اسناد، کتاب به ابن خیر متصل میگردد<ref>همان، ص22</ref>. | محقق میگوید: این کتاب از طریق محمد بن صالح بن ذریح عکبری به دست ما رسیده است و با این اسناد، کتاب به ابن خیر متصل میگردد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/22 همان، ص22]</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه ابتدا به معرفی کتاب بهصورت مختصر پرداخته شده و سپس، ضمن شرححال مفصل نویسنده و اشاره به نام شیوخ و شاگردان وی، به بررسی توثیق کتاب و نسبت آن به مؤلف پرداخته شده و در ادامه به موضوع و ماده کتاب، اهمیت آن و نسخ خطی موجود از آن، اشاره شده است<ref>مقدمه، ج1، ص5- 27</ref>. | در مقدمه ابتدا به معرفی کتاب بهصورت مختصر پرداخته شده و سپس، ضمن شرححال مفصل نویسنده و اشاره به نام شیوخ و شاگردان وی، به بررسی توثیق کتاب و نسبت آن به مؤلف پرداخته شده و در ادامه به موضوع و ماده کتاب، اهمیت آن و نسخ خطی موجود از آن، اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/5 مقدمه، ج1، ص5- 27]</ref>. | ||
کتاب دربردارنده اکثر ابواب مربوط به زهد، رقاق، آداب، نیکی و صلهرحم و نیز ابواب مربوط به صفات بهشت و دوزخ، ابواب مربوط به مرض، موت، عیادت و... میباشد که هر یک، تحت باب مستقلی ارائه شده است که مجموعاً شامل 1445 حدیث، اثر و اقوال انبیاء میباشد که حدود 40 درصد آن، احادیث مرفوعه بوده و تقریباً 60 درصد، جزء آثار و اقوال انبیاء میباشد<ref>همان، ص24- 25</ref>. | کتاب دربردارنده اکثر ابواب مربوط به زهد، رقاق، آداب، نیکی و صلهرحم و نیز ابواب مربوط به صفات بهشت و دوزخ، ابواب مربوط به مرض، موت، عیادت و... میباشد که هر یک، تحت باب مستقلی ارائه شده است که مجموعاً شامل 1445 حدیث، اثر و اقوال انبیاء میباشد که حدود 40 درصد آن، احادیث مرفوعه بوده و تقریباً 60 درصد، جزء آثار و اقوال انبیاء میباشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/24 همان، ص24- 25]</ref>. | ||
از جمله موضوعاتی که روایات در ذیل آن گردآوری شده است، میتوان به امور زیر اشاره نمود: صفات حورالعین، صفات زنان بهشتی، صفات اهل جنت، صور اهل جنت، خوراکیها و نوشیدنیهای بهشتی، مراتب اهل بهشت، منازل انبیا و شهدا، شفاعت، خروج از آتش، خلود در آتش، برزخ، صراط، روز قیامت، عذاب قبر، عیادت مریض، عقوبت در دنیا، موعظه، توکل، مرگ و کمی مال و اولاد، زهد، فقر، معیشت پیامبر(ص)، معیشت اصحاب پیامبر(ص)، شکر بر نعمت، تواضع، کبر، ریا، توبه و استغفار، حق مسلمان بر مسلمان، حق همسایه، حق مهمان، صلهرحم و... . | از جمله موضوعاتی که روایات در ذیل آن گردآوری شده است، میتوان به امور زیر اشاره نمود: صفات حورالعین، صفات زنان بهشتی، صفات اهل جنت، صور اهل جنت، خوراکیها و نوشیدنیهای بهشتی، مراتب اهل بهشت، منازل انبیا و شهدا، شفاعت، خروج از آتش، خلود در آتش، برزخ، صراط، روز قیامت، عذاب قبر، عیادت مریض، عقوبت در دنیا، موعظه، توکل، مرگ و کمی مال و اولاد، زهد، فقر، معیشت پیامبر(ص)، معیشت اصحاب پیامبر(ص)، شکر بر نعمت، تواضع، کبر، ریا، توبه و استغفار، حق مسلمان بر مسلمان، حق همسایه، حق مهمان، صلهرحم و... . | ||
از جمله ویژگیهای کتاب، آن است که بعضی از نصوص آن، در ابواب مختلف، تکرار گردیده است. همچنین روایاتی از برخی از رجال متروک و شدیدالضعف مانند یحیی بن عبیدالله بن موهب از پدرش و جویبر از ضحاک، در آن به چشم میخورد<ref>همان، ص25</ref>. | از جمله ویژگیهای کتاب، آن است که بعضی از نصوص آن، در ابواب مختلف، تکرار گردیده است. همچنین روایاتی از برخی از رجال متروک و شدیدالضعف مانند یحیی بن عبیدالله بن موهب از پدرش و جویبر از ضحاک، در آن به چشم میخورد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/25 همان، ص25]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
# تخریج نصوص؛ | # تخریج نصوص؛ | ||
# اضافه کردن 154 نص بر نسخه اصلی از سایر نسخ؛ | # اضافه کردن 154 نص بر نسخه اصلی از سایر نسخ؛ | ||
# تهیه فهارس فنی بهمنظور تسهیل در یافتن مطالب کتاب<ref>مقدمه، ص38- 39</ref>. | # تهیه فهارس فنی بهمنظور تسهیل در یافتن مطالب کتاب<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/38 مقدمه، ص38- 39]</ref>. | ||
فهارس کتاب در انتهای جلد دوم جای گرفته است که به ترتیب عبارتند از فهرست آیات؛ احادیث نبوی؛ آثار؛ حدیث یا اثر هر یک از روات، منابع مورد استفاده محقق و فهرست ابواب کتاب. | فهارس کتاب در انتهای جلد دوم جای گرفته است که به ترتیب عبارتند از فهرست آیات؛ احادیث نبوی؛ آثار؛ حدیث یا اثر هر یک از روات، منابع مورد استفاده محقق و فهرست ابواب کتاب. | ||
پاورقیها توسط محقق و بسیار محققانه و دقیق نوشته شده و در آنها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص124</ref> و ذکر نام کتاب یا راویانی که به تخریج روایت پرداختهاند<ref>ر.ک: همان، ص169</ref>، به ترجمه روات و بررسی اسناد روایات و اشاره به وثاقت یا عدم وثاقت و ضعف روات و صحت یا ضعف اسناد روایات پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص119</ref>. | پاورقیها توسط محقق و بسیار محققانه و دقیق نوشته شده و در آنها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/124 ر.ک: پاورقی، ج1، ص124]</ref> و ذکر نام کتاب یا راویانی که به تخریج روایت پرداختهاند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/169 ر.ک: همان، ص169]</ref>، به ترجمه روات و بررسی اسناد روایات و اشاره به وثاقت یا عدم وثاقت و ضعف روات و صحت یا ضعف اسناد روایات پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39820/1/119 ر.ک: همان، ص119]</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:25 اسفند الی 24 فروردین(97)]] | ||
[[رده:سال97-25بهمن الی24اسفند]] | [[رده:سال97-25بهمن الی24اسفند]] | ||
نسخهٔ ۶ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۱۸
| کتاب الزهد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | هناد بن سري (نويسنده) فريوائي، عبدالرحمن بن عبدالجبار (محقق) |
| ناشر | دار الخلفاء للكتاب الإسلامي |
| مکان نشر | کويت |
| سال نشر | مجلد1: 1985م , 1406ق, مجلد2: 1985م , 1406ق, |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب الزهد، اثر هناد بن سری کوفی (152- 243ق)، کتابی است حدیثی دربردارنده احادیث مربوط به زهد، ادب و اخلاق که با تحقیق عبدالرحمن بن عبدالجبار فریوایی به چاپ رسیده است.
نام دیگر کتاب
در بعضی از نسخ، نام کتاب بهصورت «کتاب الزهد في الدنیا و ما فیها» درج گردیده است[۱].
اهمیت کتاب
آنچه نشانگر اهمیت کتاب است، علاوه بر علمیت ماده و مطالب آن در ابواب مختلف زهد، ادب و اخلاق پسندیده و نیکو[۲]، استفاده بسیاری از علما و بزرگان در تألیفات خویش از آن میباشد که علاوه بر استفاده از آن در صحیح مسلم، ابوداود، نسایی، ترمذی و ابن ماجه، میتوان از افراد و کتب زیر، نام برد:
- ابونعیم در «الحلیة» که از دو طریق زیر از هناد بن سری نقل کرده است:
- از ابوحامد احمد بن محمد بن جبله از ابوالعباس محمد بن اسحاق سراج از هناد.
- از ابومحمد بن حیان: عبدالله بن محمد بن جعفر از ابویحیی عبدالرحمن بن محمد بن مسلم (یا سالم یا مسلم) از عناد.
- قرطبی در «التذکرة في أحوال الموتی و الآخرة»؛ وی با عبارت «قال هناد حدثنا الخ» به نقل از کتاب «الزهد» اشاره نموده است.
- حافظ بن حجر در «الفتح».
- سیوطی در «الدر المنثور»، «شرح الصدور» و «الجامع الصغیر»[۳].
ساختار
کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب در 115 باب، عرضه شده است. ماده مطالب، برگرفته از قرآن کریم، اقوال مفسرین، احادیث نبوی، آثار صحابه، تابعین و آنچه پیرامون زهد انبیا(ع) نقل گردیده است، میباشد.
محقق میگوید: این کتاب از طریق محمد بن صالح بن ذریح عکبری به دست ما رسیده است و با این اسناد، کتاب به ابن خیر متصل میگردد[۴].
گزارش محتوا
در مقدمه ابتدا به معرفی کتاب بهصورت مختصر پرداخته شده و سپس، ضمن شرححال مفصل نویسنده و اشاره به نام شیوخ و شاگردان وی، به بررسی توثیق کتاب و نسبت آن به مؤلف پرداخته شده و در ادامه به موضوع و ماده کتاب، اهمیت آن و نسخ خطی موجود از آن، اشاره شده است[۵].
کتاب دربردارنده اکثر ابواب مربوط به زهد، رقاق، آداب، نیکی و صلهرحم و نیز ابواب مربوط به صفات بهشت و دوزخ، ابواب مربوط به مرض، موت، عیادت و... میباشد که هر یک، تحت باب مستقلی ارائه شده است که مجموعاً شامل 1445 حدیث، اثر و اقوال انبیاء میباشد که حدود 40 درصد آن، احادیث مرفوعه بوده و تقریباً 60 درصد، جزء آثار و اقوال انبیاء میباشد[۶].
از جمله موضوعاتی که روایات در ذیل آن گردآوری شده است، میتوان به امور زیر اشاره نمود: صفات حورالعین، صفات زنان بهشتی، صفات اهل جنت، صور اهل جنت، خوراکیها و نوشیدنیهای بهشتی، مراتب اهل بهشت، منازل انبیا و شهدا، شفاعت، خروج از آتش، خلود در آتش، برزخ، صراط، روز قیامت، عذاب قبر، عیادت مریض، عقوبت در دنیا، موعظه، توکل، مرگ و کمی مال و اولاد، زهد، فقر، معیشت پیامبر(ص)، معیشت اصحاب پیامبر(ص)، شکر بر نعمت، تواضع، کبر، ریا، توبه و استغفار، حق مسلمان بر مسلمان، حق همسایه، حق مهمان، صلهرحم و... .
از جمله ویژگیهای کتاب، آن است که بعضی از نصوص آن، در ابواب مختلف، تکرار گردیده است. همچنین روایاتی از برخی از رجال متروک و شدیدالضعف مانند یحیی بن عبیدالله بن موهب از پدرش و جویبر از ضحاک، در آن به چشم میخورد[۷].
وضعیت کتاب
از جمله اقدامات تحقیقی صورت گرفته در کتاب، عبارتند از:
- تحقیق اسم کتاب و نسبت آن به مؤلف؛
- تحقیق نصوص کتاب؛
- شمارهگذاری ابواب کتاب و احادیث و آثار آن؛
- تقدیم و تأخیر بعضی از ابواب کتاب و احادیث؛
- اشاره به مکان آیات در سور قرآن کریم؛
- تصحیح برخی از کلماتی که در هنگام اهمال شکل صحیح آنها، معانیشان نیز تغییر میکند و ضبط اسامی؛
- اشاره به اسناد احادیث و آثار؛
- شرح و توضیح برخی از کلمات غریب و دشوار؛
- تخریج نصوص؛
- اضافه کردن 154 نص بر نسخه اصلی از سایر نسخ؛
- تهیه فهارس فنی بهمنظور تسهیل در یافتن مطالب کتاب[۸].
فهارس کتاب در انتهای جلد دوم جای گرفته است که به ترتیب عبارتند از فهرست آیات؛ احادیث نبوی؛ آثار؛ حدیث یا اثر هر یک از روات، منابع مورد استفاده محقق و فهرست ابواب کتاب.
پاورقیها توسط محقق و بسیار محققانه و دقیق نوشته شده و در آنها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ[۹] و ذکر نام کتاب یا راویانی که به تخریج روایت پرداختهاند[۱۰]، به ترجمه روات و بررسی اسناد روایات و اشاره به وثاقت یا عدم وثاقت و ضعف روات و صحت یا ضعف اسناد روایات پرداخته شده است[۱۱].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.