أعيان الشيعة (53 جلدی): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'أعیان الشیعة (53 جلدی)' به 'أعيان الشيعة (53 جلدی)') |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
}} | }} | ||
'''اعيان الشيعة''' کتابى در شرح زندگى و احوال بزرگان شيعه به قلم [[سيدمحسن امین عاملى]]، فقيه، مورخ، اديب و دانشمند بزرگ شیعی است. این کتاب، جامع ترين تذكره و يا دائرةالمعارف در احوالات رجال شيعه در دولت‌هاى اسلامى و شرح عقايد تشيع در اصول و فروع است. | '''اعيان الشيعة''' کتابى در شرح زندگى و احوال بزرگان شيعه به قلم [[امین، محسن|سيدمحسن امین عاملى]]، فقيه، مورخ، اديب و دانشمند بزرگ شیعی است. این کتاب، جامع ترين تذكره و يا دائرةالمعارف در احوالات رجال شيعه در دولت‌هاى اسلامى و شرح عقايد تشيع در اصول و فروع است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
گرچه مرحوم سيدمحسن | گرچه مرحوم [[امین، محسن|سيدمحسن عاملى]]، کتاب را براساس حروف الفبا سامان داده است؛ امّا از چنان ترتيب دقيقى برخوردار نيست كه پژوهشگران به سهولت به مطلوب دست يابند. | ||
ساختار و تقسيم بندى این کتاب به‌طور مختصر به شرح ذيل است: | ساختار و تقسيم بندى این کتاب به‌طور مختصر به شرح ذيل است: | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
مؤلف در این کتاب احوال علماى اثنی‌عشر يه، اعم از فقها و اصولين و متكلمین و مفسرين و مورخين و نسابين و فلاسفه و منطقيان و جغرافى دانان و منجمان و پزشكان و نحویان و صرفيان و علماى بلاغت و معانى و بيان و عروض و مصنفان و كاتبان و ساير ارباب دانش و هنر شيعه را كه از آغاز اسلام تا زمان زندگى و حيات خودش 11733 نفر بوده‌اند، جمع‌آورى كرده و مقام و سابقه خدمت شیعیان را به فرهنگ و تاريخ اسلام، خاطر نشان و جاودانه ساخته است. هم چنين به مسائلى مانند پيدايش مذهب شيعه و شرح باورهاى شیعیان كه همزمان با پيدايش اسلام و برابر با نص آشكار قرآن و تعليمات عاليه اسلامى است، پرداخته و حرف‌ها و گفتارهاى متعصبان و يا مفرضان سياسى و ناآگاهان را بررسى و نقد و رد كرده است و خدمات گرانبهاى دانشوران شيعى را به فرهنگ و تمدن اسلامى با تفضيل و روشنى شرح مى‌دهد. | مؤلف در این کتاب احوال علماى اثنی‌عشر يه، اعم از فقها و اصولين و متكلمین و مفسرين و مورخين و نسابين و فلاسفه و منطقيان و جغرافى دانان و منجمان و پزشكان و نحویان و صرفيان و علماى بلاغت و معانى و بيان و عروض و مصنفان و كاتبان و ساير ارباب دانش و هنر شيعه را كه از آغاز اسلام تا زمان زندگى و حيات خودش 11733 نفر بوده‌اند، جمع‌آورى كرده و مقام و سابقه خدمت شیعیان را به فرهنگ و تاريخ اسلام، خاطر نشان و جاودانه ساخته است. هم چنين به مسائلى مانند پيدايش مذهب شيعه و شرح باورهاى شیعیان كه همزمان با پيدايش اسلام و برابر با نص آشكار قرآن و تعليمات عاليه اسلامى است، پرداخته و حرف‌ها و گفتارهاى متعصبان و يا مفرضان سياسى و ناآگاهان را بررسى و نقد و رد كرده است و خدمات گرانبهاى دانشوران شيعى را به فرهنگ و تمدن اسلامى با تفضيل و روشنى شرح مى‌دهد. | ||
نویسنده بيشتر از 50 سال رنج كشيد و در سفر و حضر اوقات خود را در جمع كردن منابع آن صرف نمود. مى‌خواست آن را در 100 مجلد پانصد تا هشتصد صفحه‌اى تألیف كند؛ ولى عمرش به طبع و نشر بيشتر از 33 مجلد كه یک دوره كامل رجال شيعه است، وفا ننمود و اجزاء ديگر، همچنان غير مرتب به صورت يادداشت‌ها و مسودات باقى ماند. پس از وقات او، فرزندش سيدحسن امین، در سال 1403ق، بار ديگر آن کتاب را در ده مجلد به قطع بزرگ در 52 جلد، در بيروت انتشار داد. این مؤلف ارجمند با تألیف این کتاب، بدون هيچ مبالغه، خود را در صف بزرگان علماى رجال و تاريخ اسلام از قبيل ابن حجر عسقلانى، [[خطيب بغدادى]]، [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت حموى]] و [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] و [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساكر دمشقى]] قرار داد و در رديف شيخ [[آقا بزرگ تهرانى]] صاحب کتاب [[الذريعه]] و | نویسنده بيشتر از 50 سال رنج كشيد و در سفر و حضر اوقات خود را در جمع كردن منابع آن صرف نمود. مى‌خواست آن را در 100 مجلد پانصد تا هشتصد صفحه‌اى تألیف كند؛ ولى عمرش به طبع و نشر بيشتر از 33 مجلد كه یک دوره كامل رجال شيعه است، وفا ننمود و اجزاء ديگر، همچنان غير مرتب به صورت يادداشت‌ها و مسودات باقى ماند. پس از وقات او، فرزندش سيدحسن امین، در سال 1403ق، بار ديگر آن کتاب را در ده مجلد به قطع بزرگ در 52 جلد، در بيروت انتشار داد. این مؤلف ارجمند با تألیف این کتاب، بدون هيچ مبالغه، خود را در صف بزرگان علماى رجال و تاريخ اسلام از قبيل ابن حجر عسقلانى، [[خطيب بغدادى]]، [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|ياقوت حموى]] و [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] و [[ابن عساکر، علی بن حسن|ابن عساكر دمشقى]] قرار داد و در رديف شيخ [[آقا بزرگ تهرانى]] صاحب کتاب [[الذريعه]] و [[امینی نجفی، عبدالحسین|شيخ عبدالحسين امینى تبريزى نجفى]] صاحب کتاب [[الغدير]] در مقام رفيع شيعه درخشيد. کتاب ارزشمند اعيان الشيعه در 55 جلد نوشته شده و بارها به چاپ رسيده و در سن 86 سالگى مؤلف در روز عيد فطر 1370ق به پایان سيده است. | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||
نسخهٔ ۱۷ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۸:۱۱
| أعيان الشيعة (53 جلدی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | امین، محسن (نویسنده) |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 53 |
اعيان الشيعة کتابى در شرح زندگى و احوال بزرگان شيعه به قلم سيدمحسن امین عاملى، فقيه، مورخ، اديب و دانشمند بزرگ شیعی است. این کتاب، جامع ترين تذكره و يا دائرةالمعارف در احوالات رجال شيعه در دولت‌هاى اسلامى و شرح عقايد تشيع در اصول و فروع است.
ساختار
گرچه مرحوم سيدمحسن عاملى، کتاب را براساس حروف الفبا سامان داده است؛ امّا از چنان ترتيب دقيقى برخوردار نيست كه پژوهشگران به سهولت به مطلوب دست يابند.
ساختار و تقسيم بندى این کتاب به‌طور مختصر به شرح ذيل است:
جلد اول، مقدمه است.
جلد 2 - شرح زندگى پيامبر و حضرت زهرا (صلوات‌الله‌عليهما).
جلد 3 و 4 تاريخ زندگى امام اول تا امام يازدهم شیعیان و سپس شرح تولد امام زمان(عج) و غيبت ايشان و نشانه‌هاى ظهور مهدى آل محمد (صلوات‌الله‌عليهم اجمعين).
جلد 5 به بعد: شرح احوال ديگر شخصيت‌هاى شيعه به ترتيب حروف الفبايى نام شخص و پدر اوست كه از ابى بن ابى طالب شروع شده و تا جلد 52 به يونس بن يعقوب بن قيس پایان مى‌يابد.
مجلدات ديگر مستدركات و یک جلد نيز كه جلد 52 است، شرح حال و آثار نویسنده و مؤلف محترم (امین عاملى) به قلم خود اوست كه در سن 86 نوشته و فرزندش، تكمله‌اى متضمن مراثى و مقالاتى كه علماء و ادبا عرب به نظم و نثر بعد از وفات سيدمحسن نوشته‌اند، بر آن اضافه كرده است.
گزارش محتوا
در میان آثارى كه در این زمینه در فرهنگ تشيع نگاشته شده است، مفصل‌ترين و سودمندترين آن‌ها، اعيان الشيعه مرحوم علامه سيدمحسن عاملى است. مؤلف این اثر گران‌سنگ، ابعاد كار پژوهش و تلاش خود را در مقدمه کتاب خود نمايانده است. براساس آنچه در مقدمه کتاب آمده و با توجه به محتواى آن، بايد اعيان الشيعه را تاريخ فرهنگى، اجتماعى، سياسى و اعتقادى شيعه دانست؛ گو اين‌كه در قالب تبيين و گزارش سوانح زندگى رجال آن مى‌كوشد، شرح حال همگان را در این اثر جاودانه ياد كند و ابعاد زندگانى آن‌ها را در پرتو اسناد و مدارک روشن كند و غبار از چهره تاريخ تشيع و رجال آن بسترد، و چنين است كه اعيان الشيعه آكنده است، از اطلاعات تاريخى، رجالى، جغرافيايى، كلامى و علمى است.
مجموعه فيش‌هاى استخراج شده، بالغ بر 250 هزار فيش است و موضوعات آن عبارت است از: آيات، احاديث و آثار، اعلام، کتاب‌ها، جاى‌ها، قبيله‌ها، زمان‌ها، اشعار، مثل‌ها، فهرست رجال براساس حروف، فهرست رجال براساس دانش‌ها و تخصّص‌ها، فهرست رجال براساس قرن‌ها، فهرست رجال براساس آبادى‌ها و شهرها. برخى از این عناوین كلى نيز به عناوین ريز تقسيم شده‌اند؛ مثلاًعنوان «اماكن» به شهرها، كوه‌ها، رودها، و نهرها، چاه‌ها و... و عنوان «طوائف» به قبيله‌ها، امت‌ها، مذهب‌ها و...
مؤلف در این کتاب احوال علماى اثنی‌عشر يه، اعم از فقها و اصولين و متكلمین و مفسرين و مورخين و نسابين و فلاسفه و منطقيان و جغرافى دانان و منجمان و پزشكان و نحویان و صرفيان و علماى بلاغت و معانى و بيان و عروض و مصنفان و كاتبان و ساير ارباب دانش و هنر شيعه را كه از آغاز اسلام تا زمان زندگى و حيات خودش 11733 نفر بوده‌اند، جمع‌آورى كرده و مقام و سابقه خدمت شیعیان را به فرهنگ و تاريخ اسلام، خاطر نشان و جاودانه ساخته است. هم چنين به مسائلى مانند پيدايش مذهب شيعه و شرح باورهاى شیعیان كه همزمان با پيدايش اسلام و برابر با نص آشكار قرآن و تعليمات عاليه اسلامى است، پرداخته و حرف‌ها و گفتارهاى متعصبان و يا مفرضان سياسى و ناآگاهان را بررسى و نقد و رد كرده است و خدمات گرانبهاى دانشوران شيعى را به فرهنگ و تمدن اسلامى با تفضيل و روشنى شرح مى‌دهد.
نویسنده بيشتر از 50 سال رنج كشيد و در سفر و حضر اوقات خود را در جمع كردن منابع آن صرف نمود. مى‌خواست آن را در 100 مجلد پانصد تا هشتصد صفحه‌اى تألیف كند؛ ولى عمرش به طبع و نشر بيشتر از 33 مجلد كه یک دوره كامل رجال شيعه است، وفا ننمود و اجزاء ديگر، همچنان غير مرتب به صورت يادداشت‌ها و مسودات باقى ماند. پس از وقات او، فرزندش سيدحسن امین، در سال 1403ق، بار ديگر آن کتاب را در ده مجلد به قطع بزرگ در 52 جلد، در بيروت انتشار داد. این مؤلف ارجمند با تألیف این کتاب، بدون هيچ مبالغه، خود را در صف بزرگان علماى رجال و تاريخ اسلام از قبيل ابن حجر عسقلانى، خطيب بغدادى، ياقوت حموى و ابن خلكان و ابن عساكر دمشقى قرار داد و در رديف شيخ آقا بزرگ تهرانى صاحب کتاب الذريعه و شيخ عبدالحسين امینى تبريزى نجفى صاحب کتاب الغدير در مقام رفيع شيعه درخشيد. کتاب ارزشمند اعيان الشيعه در 55 جلد نوشته شده و بارها به چاپ رسيده و در سن 86 سالگى مؤلف در روز عيد فطر 1370ق به پایان سيده است.
وضعيت کتاب
کتاب، آكنده است از اطلاعاتى كه برای دست يافتن بدان‌ها فهرستى كارا و كليدى راهگشا ضرورى مى‌نموده است. توجه به این ضرورت فرهنگى و پژوهشى، جناب آقاى سيدحامد حسینى را بر آن داشته است تا با بهره‌ورى از تجربه‌هاى محققان و دستيارى تنى چند از فاضلان به تهيه و تنظيم فهرستهاى فنى و كارامد این اثر گرانقدر همت گمارد.
منابع مقاله
- الحسینی، حامد علی، «فهارس اعیان الشیعه»، مجله آينه پژوهش، آذر و دى 1369، شماره4
- سايت کتابخانه طهور