طباطبایی، سید عبدالعزیز

طباطبایی، عبد العزیز

نام	طباطبایی، عبد العزیز
نام های دیگر	طباطبائی یزدی، سید عبد العزیز یزدی، عبد العزیز بن جواد
نام پدر
متولد	1308 هـ.ش یا 1929 م
محل تولد
رحلت	1348 هـ.ش یا 1416 هـ.ق یا 1996 م
اساتید
برخی آثار	‏الغدیر فی التراث الاسلامی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده ‏اهل البیت علیهم السلام فی المکتبه العربیه / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده ‏معجم اعلام الشیعه / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
کد مولف	1884

برای دیگر کاربردها، طباطبایی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

علامه محقق، آقا سيد عبدالعزيز طباطبايى از عالمان كتابشناس معاصر و نامى آشنا براى اهل قلم و تحقيق است. او از جانب پدر و مادر نوه عالم بزرگ مرحوم آيةاللّه سيد محمد كاظم طباطبائى يزدى(م 1328 ق) صاحب عروة الوثقى است. پدرش سيد جواد، از علماى نجف اشرف بود كه در سال 1363ق براى معالجه به ايران آمد و در تهران در گذشت و در جوار حرم مطهر حضرت عبد العظيم حسنى(ع) مدفون شد.

تولد

سيد عبدالعزيز در چهارم آبان 1308 (مطابق 23 جمادى الاول 1348ق) متولد شد. پس از فراگيرى دروس مقدماتى علوم دينى و در پانزده سالگى همراه پدر به ايران آمد.

اساتيد

پس از درگذشت پدر به قم رفت و از درس مرحوم آيةاللّه حاج آقا رضا صدر استفاده كرد. سال بعد به نجف اشرف بازگشت و از حضرات آيات خويى، عبدالهادى شيرازى، عبدالاعلى سبزوارى، سيد هاشم حسينى طهرانى، ميرزا محمد على اردوبادى بهره برد و از مرحوم خويى؛ سيد عبدالهادى شيرازى و آقا بزرگ تهرانى اجازه روايت يافت.

به دليل علاقه وى به كتابشناسى و بررسى و احياى ميراث كهن شيعه در نجف از دو شخصيت مشهور: آقا بزرگ تهرانى و علامه امينى تأثير پذيرفت. با تأسيس كتابخانه اميرالمؤمنين(ع) توسط علامه امينى در آنجا مشغول تحقيق و تدوين فهرست كتابخانه شد. در همين سالها براى شناسايى نُسَخ خطى، كتابشناسى و ساير ظرايف و دقايق اين رشته، با مرحوم آقا بزرگ مراوده مستمر داشت.

در سال 1356ش كه با فشار رژيم عراق به ايران بازگشت، در شهر قم اقامت گزيد و به دليل جامعيتش، هر كسى از محضرش بهره‌اى مى‌برد. علاوه بر محققين و شاگردان، مؤسسات تحقيقاتى و علمى نيز از تجربه و تخصّص او بى نياز نبودند. مراكزى همچون: مؤسسه آل البيت، مركز الغدير، بنياد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس، دايرةالمعارف بزرگ اسلامى و... با ايشان ارتباط داشتند و آثار زيادى با نظارت و همكارى مستقيم وى تحقيق و چاپ شد ضمن اينكه در مجامع و همايش‌هاى علمى مختلف داخل و خارج كشور شركت مى‌جست. تعداد 94 عنوان كتاب با استفاده از راهنمايى‌ها يادداشت‌هاى او به ثمر رسيد و فهرست‌هاى زيادى را از نُسَخ خطى داخل و خارج كشور تهيه كرد.

همه كسانى كه با محقق طباطبايى (ره) آشنايى داشتند به صفاى روح او و خلوص و ارادت ايشان به مقام شامخ اهل بيت عصمت و طهارت (ع) و همچنين تبحّر و تخصّص او در كتاب‌شناسى شيعه، اذغان دارند. از خصوصيات بارز آن بزرگوار سماحت و سخاوت وى در كمك به پژوهشگران و شاگردان بود كه همه كسانى كه از او استفاده كرده‌اند، به اين خصيصه اشاره مى‌كنند.

آثار

آثار ايشان فراوان است كه بخشى از آنها را در تكميل تأليفات دو استادش آقا بزرگ و علامه امينى تأليف نمود مانند: مستدرك الذريعه، اضواء على الذريعه، معجم اعلام الشيعه، تعليقات على طبقات اعلام الشيعه، تنظيم و تصحيح نقباء البشر، على ضفاف الغدير، انباء السماء برزية كربلا. بخش ديگر تحقيق و تصحيح آثار بزرگان است مانند: فهرست منتجب الدين، الاربعون المنتقى من مناقب المرتضى، عقدالدرر فى اخبار المهدى المنتظر، مقتل اميرالمؤمنين (ع) از ابن ابى دنيا، مناقب اميرالمؤمنين (ع) از ابن حنبل، ترجمه اميرالمؤمنين (ع) از تاريخ دمشق، ترجمه امام حسن و امام حسين (ع) از طبقات ابن سعد. علامه طباطبائى فهرست‌هايى از نُسَخ خطى نيز تهيه كرده است مانند: فهرست كتابخانه اميرالمؤمنين نجف، فهرست نسخ خطى آستان قدس، فهرست نسخ كتابخانه‌هايى در بغداد و حجاز و تركيه و شيراز و تبريز. ديگر آثار وى عبارتند از: اهل البيت فى مكتبة العربية، الغدير فى التراث الاسلامى، حياة الشيخ المفيد، مكتبة العلامة الحلّى، فى رحاب نهج البلاغه، مخطوطات اللغة العربيه، فهرست تصانيف كراجكى، الحسين (ع) و السنه، المهدى (ع) فى السنة النبوية، حياة الشيخ يوسف بحرانى، شخصيت علمى و مشايخ شيخ طوسى و يادداشت‌ها و مطالب منتخب از كتابخانه‌ها كه در سفرهاى ايشان تنظيم شده است مانند: نتايج الاسفار، قيد الاوابد و جمع الشوارد و مقالات متعددى نيز از آن فقيد در مجله «تراثنا».

وفات

اين عالم بزرگ و كم‌نظير، به علت نارسايى شديد قلبى در هفتم ماه رمضان 1416 مطابق 18 اسفند ماه 1374 رحلت نمود. با دفن او در حجره 14 صحن بزرگ در حقيقت كتابخانه‌اى وسيع مدفون گشت.

وابسته‌ها

الحدائق الناضرة في احکام العترة الطاهرة / نوع اثر: کتاب / نقش: مقدمه نويس

ترجمة الإمام الحسین علیه السلام / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح

رسالة «طرق حديث» من کنت مولاه فعلي مولاه / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق

أهل البيت علیهم السلام في المکتبة العربية / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

مطالب السؤول في مناقب آل الرسول / نوع اثر: کتاب / نقش: مصحح

فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق

طبقات أعلام الشيعة و هو نقباء البشر في القرن الرابع عشر (دار المرتضی) / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق

معجم أعلام الشیعة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

الغدیر فی التراث الاسلامی / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

ترجمة الإمام الحسين عليه السلام و مقتله من القسم غير المطبوع من کتاب الطبقات الکبير / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق

ترجمة الامام الحسن عليه السلام من القسم غير المطبوع من کتاب الطبقات الکبير / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق

قبسات من فضائل أميرالمومنين عليه السلام / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

دستنويس هاي به دست آمده از نهج البلاغه تا پايان سده دهم هجرت / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

فضائل أمير المؤمنين علي بن أبي طالب عليه السلام / نوع اثر: کتاب / نقش: محقق و مصحح

دليل راه : کتابشناسي گزيده آثار دانشمندان اهل سنت درباره امام مهدی عجل الله تعالي فرجه الشريف / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده