نزهة الطرف في علم الصرف: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
    جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده')
    خط ۵: خط ۵:
    [[جلالی حسینی، قاسم]] (محقق)
    [[جلالی حسینی، قاسم]] (محقق)


    [[حسینی جلالی، محمدتقی]] (نويسنده)
    [[حسینی جلالی، محمدتقی]] (نویسنده)
    | زبان =عربی
    | زبان =عربی
    | کد کنگره =‏PJ‎‏ ‎‏6131‎‏ ‎‏/‎‏ح‎‏5‎‏ن‎‏4
    | کد کنگره =‏PJ‎‏ ‎‏6131‎‏ ‎‏/‎‏ح‎‏5‎‏ن‎‏4
    خط ۳۱: خط ۳۱:


    == ساختار ==
    == ساختار ==
    كتاب با دو مقدمه مفصل از محقق و نويسنده آغاز و مطالب در سى و چهار باب و يك خاتمه تنظيم شده است.
    كتاب با دو مقدمه مفصل از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در سى و چهار باب و يك خاتمه تنظيم شده است.


    تمركز نويسنده در تأليف كتاب بر سهولت و وضوح عبارات، تبويب مطالب و زينت ابواب به تمارين نافع و پراهميت و جداول سودمند در تصريف افعال، بوده است. همچنين وى در ايراد شواهد، بر ذكر آيات قرآنى و روايات شريف اعتماد كرده و از اشعار، حكم و... نيز سود برده است<ref>مقدمه محقق، ص 7</ref>
    تمركز نویسنده در تأليف كتاب بر سهولت و وضوح عبارات، تبويب مطالب و زينت ابواب به تمارين نافع و پراهميت و جداول سودمند در تصريف افعال، بوده است. همچنين وى در ايراد شواهد، بر ذكر آيات قرآنى و روايات شريف اعتماد كرده و از اشعار، حكم و... نيز سود برده است<ref>مقدمه محقق، ص 7</ref>


    اثر حاضر از جمله كتب سودمند و باارزشى شمرده مى‌شود كه نتيجه تلاش‌هاى بسيار و موفقيت‌آميز نويسنده در علم صرف مى‌باشد<ref>همان، ص 6</ref>
    اثر حاضر از جمله كتب سودمند و باارزشى شمرده مى‌شود كه نتيجه تلاش‌هاى بسيار و موفقيت‌آميز نویسنده در علم صرف مى‌باشد<ref>همان، ص 6</ref>


    مؤلف در تدوين مطالب، از اسلوبى جديد، روشى مبتكرانه و طريقى جديد در طرح مطالب و بسط آن‌ها بهره برده، به‌گونه‌اى كه تفهيم مطالب را آسان نموده است<ref>همان</ref>
    مؤلف در تدوين مطالب، از اسلوبى جديد، روشى مبتكرانه و طريقى جديد در طرح مطالب و بسط آن‌ها بهره برده، به‌گونه‌اى كه تفهيم مطالب را آسان نموده است<ref>همان</ref>


    == گزارش محتوا ==
    == گزارش محتوا ==
    در مقدمه محقق، پس از مقايسه بين مدارس نحو و صرف بصره، كوفه، بغداد و اندلس، زندگى‌نامه نسبتا مفصلى از نويسنده ارائه و در نهايت، مطالبى پيرامون كتاب عرضه شده است<ref>مقدمه محقق، ص 4</ref>
    در مقدمه محقق، پس از مقايسه بين مدارس نحو و صرف بصره، كوفه، بغداد و اندلس، زندگى‌نامه نسبتا مفصلى از نویسنده ارائه و در نهايت، مطالبى پيرامون كتاب عرضه شده است<ref>مقدمه محقق، ص 4</ref>


    مقدمه نويسنده به ارائه مطالبى پيرامون علم صرف اختصاص يافته و در آن با تعريف علم صرف، واضع، استمداد، غرض، فايده، موضوع، مسائل، ميزان صرفى و وجه تسميه آن، آشنا خواهيم شد<ref>مقدمه محقق، ص 28</ref>
    مقدمه نویسنده به ارائه مطالبى پيرامون علم صرف اختصاص يافته و در آن با تعريف علم صرف، واضع، استمداد، غرض، فايده، موضوع، مسائل، ميزان صرفى و وجه تسميه آن، آشنا خواهيم شد<ref>مقدمه محقق، ص 28</ref>


    نويسنده در باب اول، به بحث از كلمه، تقسيمات و اصول آن و در باب دوم، به تقسيمات فعل پرداخته است. از جمله اين تقسيمات عبارتند از: صحيح و غير صحيح (معتل، مهموز، مضاعف)، معلوم و مجهول و لازم و متعدى<ref>متن كتاب، ص 32 - 42</ref>
    نویسنده در باب اول، به بحث از كلمه، تقسيمات و اصول آن و در باب دوم، به تقسيمات فعل پرداخته است. از جمله اين تقسيمات عبارتند از: صحيح و غير صحيح (معتل، مهموز، مضاعف)، معلوم و مجهول و لازم و متعدى<ref>متن كتاب، ص 32 - 42</ref>


    در باب سوم، به اصل فعل و مشتقات آن و در باب چهارم، به فعل ماضى و حكم، كيفيت بنا و اصل آن، پرداخته شده است<ref>همان، ص 43 - 50</ref>
    در باب سوم، به اصل فعل و مشتقات آن و در باب چهارم، به فعل ماضى و حكم، كيفيت بنا و اصل آن، پرداخته شده است<ref>همان، ص 43 - 50</ref>

    نسخهٔ ‏۱۲ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۸:۳۲

    نزهة الطرف في علم الصرف
    نزهة الطرف في علم الصرف
    پدیدآورانجلالی حسینی، قاسم (محقق) حسینی جلالی، محمدتقی (نویسنده)
    ناشرسلسال
    مکان نشرقم - ایران
    سال نشر1381 ش
    چاپ1
    شابک964-7759-11-8
    موضوعزبان عربی - راهنمای آموزشی زبان عربی - صرف
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏PJ‎‏ ‎‏6131‎‏ ‎‏/‎‏ح‎‏5‎‏ن‎‏4

    نزهة الطرف في علم الصرف، تأليف آيت‌الله سيد محمدتقى حسينى جلالى، با تحقيق سيد قاسم جلالى، كتابى است كه پيرامون مباحث صرفى نوشته شده است.

    كتاب، به زبان عربى و در سال 1397ق، به نگارش درآمده است.

    ساختار

    كتاب با دو مقدمه مفصل از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در سى و چهار باب و يك خاتمه تنظيم شده است.

    تمركز نویسنده در تأليف كتاب بر سهولت و وضوح عبارات، تبويب مطالب و زينت ابواب به تمارين نافع و پراهميت و جداول سودمند در تصريف افعال، بوده است. همچنين وى در ايراد شواهد، بر ذكر آيات قرآنى و روايات شريف اعتماد كرده و از اشعار، حكم و... نيز سود برده است[۱]

    اثر حاضر از جمله كتب سودمند و باارزشى شمرده مى‌شود كه نتيجه تلاش‌هاى بسيار و موفقيت‌آميز نویسنده در علم صرف مى‌باشد[۲]

    مؤلف در تدوين مطالب، از اسلوبى جديد، روشى مبتكرانه و طريقى جديد در طرح مطالب و بسط آن‌ها بهره برده، به‌گونه‌اى كه تفهيم مطالب را آسان نموده است[۳]

    گزارش محتوا

    در مقدمه محقق، پس از مقايسه بين مدارس نحو و صرف بصره، كوفه، بغداد و اندلس، زندگى‌نامه نسبتا مفصلى از نویسنده ارائه و در نهايت، مطالبى پيرامون كتاب عرضه شده است[۴]

    مقدمه نویسنده به ارائه مطالبى پيرامون علم صرف اختصاص يافته و در آن با تعريف علم صرف، واضع، استمداد، غرض، فايده، موضوع، مسائل، ميزان صرفى و وجه تسميه آن، آشنا خواهيم شد[۵]

    نویسنده در باب اول، به بحث از كلمه، تقسيمات و اصول آن و در باب دوم، به تقسيمات فعل پرداخته است. از جمله اين تقسيمات عبارتند از: صحيح و غير صحيح (معتل، مهموز، مضاعف)، معلوم و مجهول و لازم و متعدى[۶]

    در باب سوم، به اصل فعل و مشتقات آن و در باب چهارم، به فعل ماضى و حكم، كيفيت بنا و اصل آن، پرداخته شده است[۷]

    باب پنجم نيز به فعل مضارع، علامت، حكم و اصل آن و باب ششم، به اعراب فعل مضارع، اختصاص يافته است[۸]

    در باب هفتم، تعريف فعل امر، قاعده اعلال و اشتقاق فعل امر مخاطب و كيفيت اشتقاق فعل امر حاضر و در باب هشتم، مباحث مربوط به ثلاثى و رباعى مجرد و مزيد آمده است كه از جمله مباحث آن مى‌توان به قاعده شناخت مجرد از مزيد؛ ابواب فعل ثلاثى مجرد و مزيد و ابواب فعل رباعى مجرد و مزيد اشاره نمود[۹]

    در باب نهم، با اوزان اسم (كه عبارتند از ثلاثى، رباعى و خماسى) و در باب دهم، با مباحث مربوط به معتل آشنا خواهيم شد[۱۰]

    مباحثى كه در ساير ابواب كتاب، بدان پرداخته شده، به ترتيب عبارتند از: مضاعف؛ فعل معلوم و مجهول؛ فعل لازم و متعدى؛ مصدر؛ اسم فاعل؛ اسم مفعول؛ صفت مشبهه؛ افعل التفضيل؛ اسم مكان و زمان؛ مره، تكرار و نوع؛ اسم آلت؛ صيغه مبالغه و احكام آن؛ فعل تعجب؛ افعال ناقصه؛ افعال قلوب؛ باب اعلم، ارى و ملحقات آن‌ها؛ افعال مقاربه؛ افعال مدح و ذم؛ اشتغال؛ تنازع؛ فعل جامد؛ نون تأكيد ثقيله و خفيفه و ادغام.

    در خاتمه نيز مطالبى پيرامون نسبت، تصغير و اعلال، عنوان گرديده است.

    وضعيت كتاب

    فهرست آيات، احاديث، اشعار، جداول و مطالب، در انتهاى كتاب آمده است.

    در پاورقى‌ها علاوه بر ذكر منابع، توضيحاتى پيرامون برخى كلمات و عبارات متن داده شده است.

    پانويس

    1. مقدمه محقق، ص 7
    2. همان، ص 6
    3. همان
    4. مقدمه محقق، ص 4
    5. مقدمه محقق، ص 28
    6. متن كتاب، ص 32 - 42
    7. همان، ص 43 - 50
    8. همان، ص 51 - 68
    9. همان، ص 69 - 83
    10. همان، ص 84 - 111

    منابع مقاله

    مقدمه و متن كتاب.