اخلاق و آداب زندگی در شریعت اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۵ نوامبر ۲۰۱۸
جز
جایگزینی متن - ' اين ' به ' این '
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - ' اين ' به ' این ')
خط ۳۹: خط ۳۹:
'''سراج الشيعة في آداب الشريعة''' يا '''اخلاق و آداب زندگى در شريعت اسلامى'''، اثر آيت‌الله [[مامقانی، عبدالله|عبدالله مامقانى]]، با تحقيق و ویرايش على فضلى، پيرامون آداب و احكام دين مبين اسلام از ولادت تا مرگ بوده كه به زبان فارسی و قبل از سال 1351ق، نوشته شده است.
'''سراج الشيعة في آداب الشريعة''' يا '''اخلاق و آداب زندگى در شريعت اسلامى'''، اثر آيت‌الله [[مامقانی، عبدالله|عبدالله مامقانى]]، با تحقيق و ویرايش على فضلى، پيرامون آداب و احكام دين مبين اسلام از ولادت تا مرگ بوده كه به زبان فارسی و قبل از سال 1351ق، نوشته شده است.


مؤلف، معتقد است كه ادب، از جمله امور مهم زندگى آدمى بوده و به‌وسيله اين امر است كه انسان از ساير حيوانات تميز داده مى‌شود، ولى فقها غالبا همت خود را به‌سوى بيان واجبات و محرمات مصروف داشته و آداب و سنن را استيفاء نفرموده‌اند؛ تا آن‌جا كه پاره‌اى از آن‌ها فراموش شده است و حال آنكه اين آداب، در شريعت، مستند مى‌باشند. انگيزه وى از نوشتن اين اثر، نشان دادن اين آداب و استنادات آن‌ها مى‌باشد.
مؤلف، معتقد است كه ادب، از جمله امور مهم زندگى آدمى بوده و به‌وسيله این امر است كه انسان از ساير حيوانات تميز داده مى‌شود، ولى فقها غالبا همت خود را به‌سوى بيان واجبات و محرمات مصروف داشته و آداب و سنن را استيفاء نفرموده‌اند؛ تا آن‌جا كه پاره‌اى از آن‌ها فراموش شده است و حال آنكه این آداب، در شريعت، مستند مى‌باشند. انگيزه وى از نوشتن این اثر، نشان دادن این آداب و استنادات آن‌ها مى‌باشد.


==ساختار==
==ساختار==
کتاب، با سه مقدمه از آقاى عباس‌زاده، محقق و مؤلف آغاز و مطالب در دوازده فصل و یک خاتمه و هر فصل، در چندين مقام، درباره آداب ولادت، لباس، مسكن، خوردن و آشاميدن، خوابيدن و بيدار شدن، طهارت و نماز، نظافت و زينت، ازدواج، كسب روزى و طلب رزق، معاشرت و مصاحبت، قرائت قرآن، ذكر، دعا و زيارت، حفظ صحت و سلامت، دفع مرض و وصف احتضار، مردن، غسل دادن، كفن كردن، دفن نمودن، تعزيه گذاردن و... به تفصيل ارائه شده است.
کتاب، با سه مقدمه از آقاى عباس‌زاده، محقق و مؤلف آغاز و مطالب در دوازده فصل و یک خاتمه و هر فصل، در چندين مقام، درباره آداب ولادت، لباس، مسكن، خوردن و آشاميدن، خوابيدن و بيدار شدن، طهارت و نماز، نظافت و زينت، ازدواج، كسب روزى و طلب رزق، معاشرت و مصاحبت، قرائت قرآن، ذكر، دعا و زيارت، حفظ صحت و سلامت، دفع مرض و وصف احتضار، مردن، غسل دادن، كفن كردن، دفن نمودن، تعزيه گذاردن و... به تفصيل ارائه شده است.


از آنجايى كه انسان یک موجود اجتماعى است و بخش عمده‌اى از زندگى وى در ميان جمع مى‌گذرد و زندگى مدنى برای خود، آداب و احكام ویژه‌اى دارد كه حق الناس ناميده مى‌شود، مؤلف در اين اثر بيشتر به بيان آداب معاشرت پرداخته و از نرم‌خویى و نرم‌گویى شروع كرده و تمامى مباحث اخلاق فردى و اجتماعى و فهرستى از فضايل و رذايل اخلاقى را در بخش مربوطه، مفصل‌تر از ساير بخش‌ها آورده است.
از آنجايى كه انسان یک موجود اجتماعى است و بخش عمده‌اى از زندگى وى در ميان جمع مى‌گذرد و زندگى مدنى برای خود، آداب و احكام ویژه‌اى دارد كه حق الناس ناميده مى‌شود، مؤلف در این اثر بيشتر به بيان آداب معاشرت پرداخته و از نرم‌خویى و نرم‌گویى شروع كرده و تمامى مباحث اخلاق فردى و اجتماعى و فهرستى از فضايل و رذايل اخلاقى را در بخش مربوطه، مفصل‌تر از ساير بخش‌ها آورده است.


کتاب، با سخنان ژرفناك و زيباى ائمه(ع) شكل گرفته است و فطرت خفته آدمى را با موسيقى جان‌فزاى اين سخنان تعالى‌بخش، به نیکویى بيدار مى‌كند.
کتاب، با سخنان ژرفناك و زيباى ائمه(ع) شكل گرفته است و فطرت خفته آدمى را با موسيقى جان‌فزاى این سخنان تعالى‌بخش، به نیکویى بيدار مى‌كند.


اين اثر، ترجمه همراه با تلخيص «مرآة الكمال لمن رام درك مصالح الاعمال» مى‌باشد، اما از آنجا كه اصل کتاب به زبان عربى بوده و عامه مردم توان استفاده از آن را نداشته‌اند، مؤلف خود اقدام به ترجمه کتاب به زبان فارسی نموده است.
اين اثر، ترجمه همراه با تلخيص «مرآة الكمال لمن رام درك مصالح الاعمال» مى‌باشد، اما از آنجا كه اصل کتاب به زبان عربى بوده و عامه مردم توان استفاده از آن را نداشته‌اند، مؤلف خود اقدام به ترجمه کتاب به زبان فارسی نموده است.


در تصحيح اين اثر، از کتاب «مرآة الكمال» استفاده شده و برخى از نكات بسيار مهمى كه به عللى از از «مرآة الكمال» به اين کتاب منتقل نشده و برای محقق ارزش فراوانى دارد، در پاورقى و يا در متن کتاب، بين [] آمده است و گاهى در کتاب عناوینى افزوده شده تا اينكه روشن شود مطالبى كه در پيش روست، حول چه موضوعى است. اين مطالب نيز بين [] آمده است.
در تصحيح این اثر، از کتاب «مرآة الكمال» استفاده شده و برخى از نكات بسيار مهمى كه به عللى از از «مرآة الكمال» به این کتاب منتقل نشده و برای محقق ارزش فراوانى دارد، در پاورقى و يا در متن کتاب، بين [] آمده است و گاهى در کتاب عناوینى افزوده شده تا اينكه روشن شود مطالبى كه در پيش روست، حول چه موضوعى است. این مطالب نيز بين [] آمده است.


نوع نگارش کتاب، نمايانگر ادبيات قرن پيشين است، لذا ارزش ادبى نيز دارد و مصحح تلاش نموده تا اسلوب نگارش متن را تغيير نداده و امانت‌دار خوبى برای کتاب باشد و برای فهم آسان‌تر فرمايشات مصنف و برای وضوح معناى كلمات غريب کتاب، بين [] به روشنگرى مطالب پرداخته است.
نوع نگارش کتاب، نمايانگر ادبيات قرن پيشين است، لذا ارزش ادبى نيز دارد و مصحح تلاش نموده تا اسلوب نگارش متن را تغيير نداده و امانت‌دار خوبى برای کتاب باشد و برای فهم آسان‌تر فرمايشات مصنف و برای وضوح معناى كلمات غريب کتاب، بين [] به روشنگرى مطالب پرداخته است.
خط ۵۸: خط ۵۸:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
در مقدمه آقاى عباس‌زاده، به اين نكته اشاره شده است كه یکى از ویژگى‌هاى مهم اسلام، در كنار جاودانگى و جهانى بودن آن، جامعيت آن است كه برای جسم، روح، عقل و هم‌چنين برای فرد، خانواده، جامعه و همين‌طور برای دنيا و آخرت انسان برنامه‌ى سعادت‌بخش دارد.
در مقدمه آقاى عباس‌زاده، به این نكته اشاره شده است كه یکى از ویژگى‌هاى مهم اسلام، در كنار جاودانگى و جهانى بودن آن، جامعيت آن است كه برای جسم، روح، عقل و هم‌چنين برای فرد، خانواده، جامعه و همين‌طور برای دنيا و آخرت انسان برنامه‌ى سعادت‌بخش دارد.


در مقدمه محقق و مؤلف، نكاتى پيرامون کتاب بيان شده است.
در مقدمه محقق و مؤلف، نكاتى پيرامون کتاب بيان شده است.
خط ۸۷: خط ۸۷:
# عمامه، كلاه، كفش و خلخال: نویسنده معتقد است كه پوشيدن عمامه، مستحب بوده و علاوه بر آنكه حلم را زياد مى‌كند، تاج ملائكه و عرب بوده و هر وقت عرب عمامه را ترك كنند، عزتشان مى‌رود.
# عمامه، كلاه، كفش و خلخال: نویسنده معتقد است كه پوشيدن عمامه، مستحب بوده و علاوه بر آنكه حلم را زياد مى‌كند، تاج ملائكه و عرب بوده و هر وقت عرب عمامه را ترك كنند، عزتشان مى‌رود.
# نگشتر: در روايتى به نقل از «[[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]]»، چنين آمده است كه جبرئيل(ع) به پيامبر(ص) عرض نمود كه: هركس به جهت متابعت سنت تو در دست راست خود انگشتر كند و او را روز قيامت متحير يابم، دست او را گرفته و او را به تو و به [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] مى‌رسانم.
# نگشتر: در روايتى به نقل از «[[مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل|مستدرك الوسائل]]»، چنين آمده است كه جبرئيل(ع) به پيامبر(ص) عرض نمود كه: هركس به جهت متابعت سنت تو در دست راست خود انگشتر كند و او را روز قيامت متحير يابم، دست او را گرفته و او را به تو و به [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] مى‌رسانم.
# لباس نماز: در اين بخش، احكام لباس نمازگزار، از جمله مكروه بودن لباس سياه، امامت بدون رداء، همراه داشتن آهن شكار و... بيان شده است.
# لباس نماز: در این بخش، احكام لباس نمازگزار، از جمله مكروه بودن لباس سياه، امامت بدون رداء، همراه داشتن آهن شكار و... بيان شده است.


در فصل سوم، در سه مقام زير، به آداب مسكن اشاره شده است:
در فصل سوم، در سه مقام زير، به آداب مسكن اشاره شده است:
خط ۹۳: خط ۹۳:
# آداب مسكن و همسايه‌دارى: نویسنده معتقد است كه خوش‌رفتارى با همسايه، رزق را زياد، عمر را دراز و خانه را معمور مى‌نمايد. در روايات نيز چنين آمده است كه: «خوش‌رفتارى با همسايه، عبارت نيست از اينكه به او ظلم نكنى، بلكه خوش‌رفتارى با او، آن است كه بر اذيت او صبر نمايى».
# آداب مسكن و همسايه‌دارى: نویسنده معتقد است كه خوش‌رفتارى با همسايه، رزق را زياد، عمر را دراز و خانه را معمور مى‌نمايد. در روايات نيز چنين آمده است كه: «خوش‌رفتارى با همسايه، عبارت نيست از اينكه به او ظلم نكنى، بلكه خوش‌رفتارى با او، آن است كه بر اذيت او صبر نمايى».
# اشاره به مكان‌هايى كه نماز خواندن در آن‌ها مكروه است كه عبارتند از: حمام، مستراح، طویله شتر، جاهايى كه در آن‌ها سوراخ مورچه است، زمين بابل كه زمين ملعونى است و...
# اشاره به مكان‌هايى كه نماز خواندن در آن‌ها مكروه است كه عبارتند از: حمام، مستراح، طویله شتر، جاهايى كه در آن‌ها سوراخ مورچه است، زمين بابل كه زمين ملعونى است و...
# فضيلت مسجد و آداب آن: در اين بخش، مستحبات و مكروهات مسجد، استحباب نماز در مسجد و فضيلت مساجد بيان شده است.
# فضيلت مسجد و آداب آن: در این بخش، مستحبات و مكروهات مسجد، استحباب نماز در مسجد و فضيلت مساجد بيان شده است.


فصل چهارم، آداب خوردن، آشاميدن و متعلقات آن‌ها را در هفت مقام زير، در خود جاى داده است:
فصل چهارم، آداب خوردن، آشاميدن و متعلقات آن‌ها را در هفت مقام زير، در خود جاى داده است:


# خوردن: در اين بخش، احكام مربوط به خوردن، از جمله مستحب بودن خوردن شام، شستن دستان قبل و بعد از طعام، بردن نام خدا پيش از غذا و... بيان شده است.
# خوردن: در این بخش، احكام مربوط به خوردن، از جمله مستحب بودن خوردن شام، شستن دستان قبل و بعد از طعام، بردن نام خدا پيش از غذا و... بيان شده است.
# آشاميدن كه از جمله آداب آن عبارت است از: استحباب خوردن آب بارانى كه به زمين نرسيده، با دست راست آب خوردن، ذكر سيد‌‎الشهدا(ع) و لعن قاتلان آن حضرت و...
# آشاميدن كه از جمله آداب آن عبارت است از: استحباب خوردن آب بارانى كه به زمين نرسيده، با دست راست آب خوردن، ذكر سيد‌‎الشهدا(ع) و لعن قاتلان آن حضرت و...
# حبوبات: در اين بخش، احكامى پيرامون گندم، جو، برنج، نخود و ساير حبوبات بيان شده است.
# حبوبات: در این بخش، احكامى پيرامون گندم، جو، برنج، نخود و ساير حبوبات بيان شده است.
# گوشت، روغن و شير: نویسنده با استناد به روايات، معتقد است كه هركس خوردن گوشت را چند روز ترك كند، عقلش فاسد شده و هركس چهل روز گوشت نخورد، بدخلق شود.
# گوشت، روغن و شير: نویسنده با استناد به روايات، معتقد است كه هركس خوردن گوشت را چند روز ترك كند، عقلش فاسد شده و هركس چهل روز گوشت نخورد، بدخلق شود.
# سبزى‌ها و ميوه‌ها: مستحب است حاضر كردن سبزى در سفره و خوردن از آن. در اين قسمت، نویسنده با استناد به روايات، به مستحب بودن خوردن برخى از سبزى‌ها و ميوه‌ها اشاره كرده است؛ از جمله: كاسنى، بادرنجبویه، تره، كرفس، كاهو، پياز، ترب، شلغم، هویج، كدو، خيار، خربزه، خرما، انگور، انار، انجير، زيتون و...
# سبزى‌ها و ميوه‌ها: مستحب است حاضر كردن سبزى در سفره و خوردن از آن. در این قسمت، نویسنده با استناد به روايات، به مستحب بودن خوردن برخى از سبزى‌ها و ميوه‌ها اشاره كرده است؛ از جمله: كاسنى، بادرنجبویه، تره، كرفس، كاهو، پياز، ترب، شلغم، هویج، كدو، خيار، خربزه، خرما، انگور، انار، انجير، زيتون و...
# خوراك‌هاى متفرقه مانند تخم مرغ، سركه، شكر، كاچى، حلوا، فالوده، سياه‌دانه و...
# خوراك‌هاى متفرقه مانند تخم مرغ، سركه، شكر، كاچى، حلوا، فالوده، سياه‌دانه و...
# وليمه، مهمانى و مهمان: نویسنده وليمه دادن در چند مورد را بسيار نیکو دانسته است؛ از جمله: عروسى، عقيقه، ختنه، برگشتن از حج يا زيارت، خريد خانه، فارغ شدن از بنايى خانه، انتقال به خانه تازه و...
# وليمه، مهمانى و مهمان: نویسنده وليمه دادن در چند مورد را بسيار نیکو دانسته است؛ از جمله: عروسى، عقيقه، ختنه، برگشتن از حج يا زيارت، خريد خانه، فارغ شدن از بنايى خانه، انتقال به خانه تازه و...
خط ۱۱۹: خط ۱۱۹:




تحقيق و تصحيح اين اثر را آقاى على فضلى انجام داده است.
تحقيق و تصحيح این اثر را آقاى على فضلى انجام داده است.


اين کتاب به همت آقاى ميرزا احمد يعقوبى و عباس عباس‌زاده به چاپ رسيده است.
اين کتاب به همت آقاى ميرزا احمد يعقوبى و عباس عباس‌زاده به چاپ رسيده است.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش