نقد احادیث مهدویت از دیدگاه اهل سنت

نقد احادیث مهدویت از دیدگاه اهل سنت
پدیدآوران	بشوی، محمد یعقوب (نويسنده)
ناشر	مرکز جهانی علوم اسلامی
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1384 ش
چاپ	1
شابک	‎964-7741-93-6
موضوع	محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - مهدویت - احادیث اهل سنت مهدویت - دفاعیه‌‏ها و ردیه‌‏ها
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏224‎‏ ‎‏/‎‏ب‎‏5‎‏ن‎‏7
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

نقد احاديث مهدویت از ديدگاه اهل سنت، اثر محمديعقوب بشوى، ارزيابى احاديث مهدویت از ديدگاه عالمان سنى است كه به زبان فارسى و در سال 1384ش نوشته شده است.

ساختار

كتاب، با مقدمه مؤلف در بيان نكاتى پيرامون مطالب، آغاز شده و مباحث، در پنج فصل ارائه شده است.

نويسنده، با نگاهى تاريخى - روايى و با بهره‌گيرى از منابع و مصادر عامه، به بررسى رجالى احاديث و رواياتى كه اهل سنت درباره مهدویت و نام و نسب امام مهدى(عج) و علائم و زمان ظهور آن حضرت دارند، پرداخته است.

اين احاديث، از كتاب‌هاى معتبر اهل سنت و به‌ندرت از كتاب‌هاى شيعه گردآورى شده و بنا بر اصول معروف رجاليون بزرگ اهل سنت، مورد ارزيابى قرار گرفته است.

در بررسى اسناد روايات، مراتب شش‌گانه جرح و تعديل، با رعايت ملاك‌هاى دانشمندان عامه، كاملاً رعايت شده و توثيق و تضعيف راوى، طبق آن‌ها صورت گرفته و چنين نتيجه‌گيرى شده است كه عمده اين اسناد، از نظر ايشان معتبر بوده و دلالت بر مطلب دارد.

مجموعاً نام صد و شصت و هفت راوى در كتاب ذكر شده كه برخى دانشمندان اهل سنت، پانزده نفر از آنان را به شيعه بودن يا ميل به تشيع متهم كرده‌اند، ولى مؤلف تصريح دارد كه بنا بر نظر عده‌اى ديگر از عالمان اهل سنت، اگر راوى ثقه باشد، مذهب او ضررى به وثاقتش نمى‌رساند.

محور و مضمون اين روايات، تولد امام مهدى(عج)، نسب و سيماى آن حضرت، علائم ظهور از جمله ظهور پرچم‌هاى سياه از خراسان، قتل نفس زكيه، فرورفتن در بيدا، نزول عيسى(ع) و تحول گسترده در زندگى مادى و معنوى بشر است.

گزارش محتوا

فصل اول، ضمن بيان پيشينه عقيده مهدویت و ديدگاه اهل سنت درباره تولد حضرت مهدى(عج)، به موارد زير اشاره مى‌كند:

1. نام دانشمندان اهل سنت كه بر متواتر بودن احاديث مهدى(عج) تصريح كرده‌اند، از جمله: گنجى شافعى، قرطبى، ابوالحسن الآبرى و...
2. محدثان اهل سنت كه احاديث مهدویت را در كتاب‌هاى خود آورده‌اند، مانند: عبدالرزاق در المنصف، نعيم بن حماد در الفتن، احمد بن حنبل در المسند و...
3. صحابه‌اى كه احاديث مهدویت را از پيامبر(ص) نقل كرده‌اند: ابوايوب انصارى، ابوامامة الباهلى، ابوالحجاف و...

فصل دوم، ابتدا متن احاديث خلفاى دوازده‌گانه و نام اصحاب و تابعانى كه اين احاديث را روايت كرده‌اند آورده، سپس برخى از اين روايات را از حيث سند مورد بررسى قرار داده است، آنگاه نويسنده برداشت خود را از اين احاديث در سى و چهار نكته ارائه كرده و در ادامه ديدگاه‌هاى مختلف علماى اهل سنت را آورده و در پايان، بحث را به ارزيابى تطبيقى خلفاى دوازده‌گانه اختصاص داده است.

در منابع اهل سنت، احاديث متناقضى درباره نسب حضرت مهدى(عج) وجود دارد. بعضى از آن‌ها نام پدر ايشان را عبدالله مى‌دانند، برخى آن بزرگوار را از نسل عباس معرفى مى‌كنند و دسته‌اى ديگر ايشان را از نسل پيامبر(ص) برمى‌شمرند. فصل سوم، اين روايات را بررسى مى‌كند.

در منابع اهل سنت، درباره نشانه‌هاى ظهور روايات زيادى وجود دارد كه كمتر از منابع شيعه نيست و نويسنده در فصل چهارم، رواياتى را كه به برخى از اين نشانه‌ها از جمله خروج پرچم‌هاى سياه از مشرق، لشكرى كه طعمه زمين مى‌شود و قتل نفس زكيه اشاره دارند، بررسى و تحليل كرده است.

در آخرين فصل، رواياتى كه برخى صفات حضرت مهدى(عج) و ويژگى‌هاى عصر ظهور را توصيف كرده و دورنمايى از آن به دست مى‌دهند، بررسى شده است.

اين دورنما، چنين تصوير شده است كه در عصر پس از ظهور كه عصرى طلايى است، همه نعمت‌هاى دنيوى آغوش خود را بر روى انسان‌ها باز كرده و اسلام به عظمت حقيقى خود رسيده و مسلمانان زندگى پرافتخارى را در زير سايه امام مهدى(عج) شروع مى‌كنند.

نويسنده در پايان چنين نتيجه‌گيرى مى‌كند كه دنيا پس از ظهور، از جهت اقتصادى، سياسى، فرهنگى، مذهبى و ساير جهات، به‌كلى دگرگون شده و همه احتياجات مردم برطرف مى‌شود، در آن زمان بشر از هر نظر بى‌نياز خواهد بود؛ زيرا عدالت، همه جا را فراگرفته است و در اين باره روايات بسيارى در كتاب‌هاى اهل سنت وجود دارد كه همگى بر بى‌نيازى بشر در آن دوران دلالت دارند.

وضعيت كتاب

كتاب در سال 1381ش، در پنجمين جشنواره شيخ طوسى، عنوان پژوهش برتر را به خود اختصاص داده است.

فهرست مطالب در ابتدا و كتاب‌نامه منابع شيعه و اهل سنت در انتهاى كتاب آمده است.

پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص دارد.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن كتاب؛
2. پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى(ع) و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج 2، ص 1018.