حدیث ولایت در روایت صحابه

حديث ولايت در روايت صحابه
پدیدآوران	طلوعي، محمود (نويسنده)
ناشر	دليل ما
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	1382ش
چاپ	1
شابک	‎964-7990-25-1
موضوع	احاديث اهل سنت خلافت - دفاعيه‏‌ها و رديه‌‏ها صحابه - احاديث علي بن ابي‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت - احاديث -امامت
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏223‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏ط‎‏8‎‏ح‎‏4
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

حدیث ولایت در روایت صحابه، نوشته محمود طلوعی گرگانی، کتابی است به زبان فارسی و با موضوع کلام شیعی. نویسنده در این کتاب به‌منظور اثبات حقانیت دیدگاه امامیه در باب جانشینی رسول خدا(ص) به بررسی راویان حدیث ولایت (که در طریقی که ایشان از آن نقل می‌کند یک‌صدوسی‌وهفت تن هستند) می‌پردازد

ساختار

کتاب، دارای مقدمه می‌باشد. نویسنده، مطالب محتوایی کتاب را بر اساس ترتیب الفبایی نام صحابه آورده است. لازم به توضیح است که راویان حدیث ولایت از حرف الف تا حاء ذکر شده‌اند، سپس اصحاب بدر در جنگ‌های امیرالمؤمنین(ع) به ترتیب الفبا ذکر شده و پس از آن ادامه راویان حدیث ولایت از ادامه حرف حاء تا یاء آمده‌اند

نویسنده در تدوین این کتاب، از 282 اثر استفاده کرده است که در کتابنامه ذکر شده‌اند. از جمله این منابع عبارتند از: ينابيع المودة، وفيات الأعيان، موسوعة العقاد، مناقب علي بن أبي‌طالب ابن مغازلی، مقتل الحسين خوارزمی، معجم البلدان، مسند زید بن علی(ع)، مروج الذهب، مختصر تاریخ دمشق، كنز العمّال، كشف الأسرار میبدی، صحاح سته و شروح آن‌ها، سنن دارقطنی، جواهر الحسان، جمهرة النسب، تاریخ‌های یعقوبی، بغدادی، طبری، ذهبی و...، نهایه ابن اثیر، مستدرک حاکم، سیره حلبی، سنن الكبری بیهقی، الإصابة، آثار البلاد، إحياء العلوم غزالی و..

گزارش محتوا

نویسنده در مقدمه به بیان لزوم وجود راهنما برای انسان می‌پردازد و اعلام می‌کند که پس از رسول‌الله(ص) بر سر جانشینی ایشان اختلاف شد؛ امامیه، مسئله جانشینی ایشان را بر اساس نصوص معتبر و متواتر، انتصابی و اهل سنت، انتخابی‌اش می‌دانند

او می‌نویسد: «ناگفته نماند که این حدیث شریف به طرق متواتر، بلکه فوق تواتر در حدودی که در حوزه بررسی ما قرار گرفته، از یک‌صدوسی‌وهفت تن از اصحاب رسول خدا(ص) روایت شده است که اینک اسامی هرکدام از آنها را یکی پس از دیگری برحسب حروف الفبا عنوان کرده و پس از ایراد ترجمه کوتاهی از وی به‌منظور معرفی او، حدیثش را با اسناد و الفاظ آن به عرض خواننده عزیز می‌رسانیم و سپس به درج روایات تابعین و پس از آن به ارائه روایات اعلام حدیث از قرن سوم تا قرن حاضر می‌پردازیم وسرانجام پس از بررسی درباره عناوینی در این زمینه، به بررسی دلالت حدیث خواهیم پرداخت»

نویسنده در این کتاب، روایت‌های گوناگون حدیث ولایت را درباره ماجرای غدیر خم ذکر می‌کند و تواتر آن را نتیجه می‌گیرد. او به ذکر بیوگرافی مختصر راویان حدیث ولایت و راویان از آنها می‌پردازد و بعضا از برخی روایات دفع اشکال کرده و روایت مورد استناد را شفاف‌سازی می‌کند؛ مثلاًاو در مورد ابوهارون عبدی، تضعیف وی از جانب اهل سنت را به دلیل وجود یکی از صفات وی (گرایش به تشیع، دروغ‌پردازی و انحراف از عثمان) می‌داند و نسبت‌هایی را که به او داده‌اند نقد و بررسی کرده و وی را تقویت کرده است

او در میان این مطالب، تعریضی هم به قتل عثمان (به‌خاطر روحیات خاص وی در کتمان حقیقت) و کمک امیرالمؤمنین علی(ع) با آب رساندن به وی در دوران محاصره و ملامت انقلابیون توسط آن حضرت(ع) می‌زندو اغراض برخی از انقلابیون در اقدام علیه عثمان را بر اساس شواهد تاریخی فاش می‌کند؛ مثلاًغرض طلحه و زبیر را گرفتن سهمشان از حق ریاست می‌داندانگیزه بقیه افراد هم انتقام‌جویی یا ترس از خسارت دیدن از انقلابیون علیه عثمان و... بود

نویسنده در قسمتی دیگر از کتاب، پارس کردن سگ‌های حوأب برای عایشه و آگاهی وی از روایتی که پیامبر در این‌باره برایش نقل کرده بود را دلیلی بر رد ادعای کسانی قرار می‌دهد که معتقدند عایشه در جمل به اجتهاد خودش عمل کرده است؛ زیرا اجتهاد او اجتهاد در مقابل نص است. سپس بر فرض عبور از این اشکال، اشکالات دیگری را بر نظریه این افراد وارد می‌کندو در نهایت، بحث اجتهاد عایشه را از اساس منتفی می‌داند و دلایلی بر این امر اقامه می‌کند

او مطالبی را درباره طلحه، زبیر، معاویه و عمرو بن عاص و... نقل می‌کنداو سخن درباره اجتهاد طلحه در جمل را رد کرده و با ارائه شواهدی از کلام خودِ طلحه انگیزه وی را احساس گناه در ریختن خون عثمان می‌داند

نویسنده کلماتی از طلحه، زبیر و عایشه را در این‌باره می‌آورد که بعد از عثمان، احنف بن قیس را به تبعیت از علی(ع) امر کردند، ولی با گذشت زمان از سخن خودشان روی گرداندند و وی را به جنگ با امیرالمؤمنین به بهانه خون‌خواهی عثمان دعوت کردند و احنف با استناد به اینکه عایشه ام‌المؤمنین و همسر رسول خدا(ص) است و علی(ع) پسر عموی پیامبر و با استناد به کلام این سه تن مبنی بر امر به تبعیت از علی(ع) بعد از عثمان، از جنگ کناره گرفت

نویسنده در ادامه، از صفحه 231 کتاب تا 318 به معرفی اصحاب علی(ع) در بدر پرداخته است و پس از آن راویان حدیث ولایت از صحابه را تا حرف یاء به منوال سابق، ادامه می‌دهد.

وضعیت کتاب

فهرست مطالب در ابتدای کتاب ذکر شده است. منابع در پاورقی ذکر شده ‌است. همچنین پاورقی‌ها حاوی مطالب مفیدی در توضیح برخی مطالب کتاب هستند. کتابنامه این اثر در انتهای آن آمده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.