شرح حكمة العين: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'زاهدي، جعفر' به 'زاهدی، جعفر') |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
}} | }} | ||
'''شرح حكمة العين'''، مجموعه شرح و حواشی شمسالدین محمد بن مبارکشاه بخاری (معروف به میرک بخاری)، به زبان عربی بر حكمة العين نجمالدین علی بن عمر کاتبی قزوینی (معروف به کاتبی و دبیران) به همان زبان است، که به تصحیح جعفر زاهدی رسیده و همو بر آن مقدمهای به زبان پارسی نوشته است. این کتاب حاوی مباحث الهیات و طبیعیات در فلسفه است. | '''شرح حكمة العين'''، مجموعه شرح و حواشی [[میرک بخاری، محمد بن مبارکشاه|شمسالدین محمد بن مبارکشاه بخاری]] (معروف به [[میرک بخاری، محمد بن مبارکشاه|میرک بخاری]])، به زبان عربی بر حكمة العين [[کاتبی قزوینی، علی بن عمر|نجمالدین علی بن عمر کاتبی قزوینی]] (معروف به کاتبی و دبیران) به همان زبان است، که به تصحیح [[زاهدی، جعفر|جعفر زاهدی]] رسیده و همو بر آن مقدمهای به زبان پارسی نوشته است. این کتاب حاوی مباحث الهیات و طبیعیات در فلسفه است. | ||
«شمسالدین محمد بن مبارکشاه هروى که از علماى نامى و حکماى اسلامى اواخر قرن هشتم هجرى بوده (زیرا میر سید شریف جرجانى متوفاى 816 هجرى بر شرح وى حاشیه نگاشته و خلف ارجمندش به نام احمد بن محمد بن مبارکشاه بخارى که پس از فوت پدر کرسى تدریس داشته، در سال 862 وفات یافته است)، شرح حاضر را بر کتاب حكمة العين آمیخته با متن نوشته و به متابعت مصنف در بیشتر موارد از نظریات [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] پیروى نموده و از او بهعنوان «امام فخرالدین» یاد کرده و در مباحث بسیارى از کتاب المنصص في شرح الملخص و المفصل في شرح المحصل استفاده نموده، افکار مصنف آن دو کتاب ([[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]]) و شارح آنها ([[کاتبی قزوینی، علی بن عمر|کاتبى قزوینى]]) را ستوده است. | |||
[[میرک بخاری، محمد بن مبارکشاه|میرک بخارى]] تمام حواشى قطبالدین شیرازى را در طى مسائل کتاب خویش آورده و در بعضى مباحث بر وى انتقاداتى نموده و بیشتر از یکصدوپنجاه موضع نام حواشي القطبية را و در چند مورد نام [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] (الفاضل الشارح) را یاد کرده است. | |||
این شرح پیوسته مورد علاقه و توجه مدرسین و محصلین بوده و همیشه در حوزههاى علمى از کتب درسى متداول بشمار مىآمد؛ چنانکه نسخههاى خطى آن فراوان و بیش از بیست حاشیه بر آن نگاشتهاند. | این شرح پیوسته مورد علاقه و توجه مدرسین و محصلین بوده و همیشه در حوزههاى علمى از کتب درسى متداول بشمار مىآمد؛ چنانکه نسخههاى خطى آن فراوان و بیش از بیست حاشیه بر آن نگاشتهاند. | ||
در کتابخانه آستان قدس رضوی هفت نسخه از شرح میرک بخاری بر حكمه العين کاتبی قزوینی موجود است که هرکدام بهنوعی ناقص هستند<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>؛ البته در همین کتابخانه نسخه کاملی به شماره 790 وجود دارد که محتوای هر دو قسمت را دارد و ظاهرا در اوایل قرن نهم هجری تحریر شده و در مقاله سوم (فلکیات) صورتهای هیوی با شنگرف ترسیم گردیده و مصحح کتاب (جعفر زاهدی)، بهخاطر ترجیح آن از لحاظ قدمت و صحت بر دیگر نسخه‌ها، آن را اصل در تصحیح و مقابله قرار داده و با علامت اختصاری «ضاد» به آن اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>. | این کتاب در دو بخش (طبیعیات، الهیات) با حاشیه [[جرجانی، علی بن محمد|میر سید شریف جرجانى]] و حاشیه مولى میرزا جان باغنوى در قازان به سال 1321 و 1322ق، چاپ شده است. [[میرک بخاری، محمد بن مبارکشاه|شمسالدین محمد بن مبارکشاه]] در موارد متعددى بر شرح خود حاشیه نوشته و در بیشتر نسخههاى خطى آن حاشیه (منه) دیده میشود»<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص14-15</ref>. | ||
در کتابخانه آستان قدس رضوی هفت نسخه از شرح [[میرک بخاری، محمد بن مبارکشاه|میرک بخاری]] بر حكمه العين [[کاتبی قزوینی، علی بن عمر|کاتبی قزوینی]] موجود است که هرکدام بهنوعی ناقص هستند<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>؛ البته در همین کتابخانه نسخه کاملی به شماره 790 وجود دارد که محتوای هر دو قسمت را دارد و ظاهرا در اوایل قرن نهم هجری تحریر شده و در مقاله سوم (فلکیات) صورتهای هیوی با شنگرف ترسیم گردیده و مصحح کتاب ([[زاهدی، جعفر|جعفر زاهدی]])، بهخاطر ترجیح آن از لحاظ قدمت و صحت بر دیگر نسخه‌ها، آن را اصل در تصحیح و مقابله قرار داده و با علامت اختصاری «ضاد» به آن اشاره کرده است<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۸ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۴:۴۹
| شرح حكمة العين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | میرک بخاری، محمد بن مبارکشاه (شارح)
کاتبی قزوینی، علی بن عمر (نويسنده) زاهدی، جعفر (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | حکمة العين |
| ناشر | دانشگاه فردوسي مشهد، موسسه چاپ و انتشارات |
| مکان نشر | ايران - مشهد مقدس |
| سال نشر | مجلد1: 1353ش , |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
شرح حكمة العين، مجموعه شرح و حواشی شمسالدین محمد بن مبارکشاه بخاری (معروف به میرک بخاری)، به زبان عربی بر حكمة العين نجمالدین علی بن عمر کاتبی قزوینی (معروف به کاتبی و دبیران) به همان زبان است، که به تصحیح جعفر زاهدی رسیده و همو بر آن مقدمهای به زبان پارسی نوشته است. این کتاب حاوی مباحث الهیات و طبیعیات در فلسفه است.
«شمسالدین محمد بن مبارکشاه هروى که از علماى نامى و حکماى اسلامى اواخر قرن هشتم هجرى بوده (زیرا میر سید شریف جرجانى متوفاى 816 هجرى بر شرح وى حاشیه نگاشته و خلف ارجمندش به نام احمد بن محمد بن مبارکشاه بخارى که پس از فوت پدر کرسى تدریس داشته، در سال 862 وفات یافته است)، شرح حاضر را بر کتاب حكمة العين آمیخته با متن نوشته و به متابعت مصنف در بیشتر موارد از نظریات فخر رازى پیروى نموده و از او بهعنوان «امام فخرالدین» یاد کرده و در مباحث بسیارى از کتاب المنصص في شرح الملخص و المفصل في شرح المحصل استفاده نموده، افکار مصنف آن دو کتاب (فخر رازى) و شارح آنها (کاتبى قزوینى) را ستوده است.
میرک بخارى تمام حواشى قطبالدین شیرازى را در طى مسائل کتاب خویش آورده و در بعضى مباحث بر وى انتقاداتى نموده و بیشتر از یکصدوپنجاه موضع نام حواشي القطبية را و در چند مورد نام علامه حلى (الفاضل الشارح) را یاد کرده است.
این شرح پیوسته مورد علاقه و توجه مدرسین و محصلین بوده و همیشه در حوزههاى علمى از کتب درسى متداول بشمار مىآمد؛ چنانکه نسخههاى خطى آن فراوان و بیش از بیست حاشیه بر آن نگاشتهاند.
این کتاب در دو بخش (طبیعیات، الهیات) با حاشیه میر سید شریف جرجانى و حاشیه مولى میرزا جان باغنوى در قازان به سال 1321 و 1322ق، چاپ شده است. شمسالدین محمد بن مبارکشاه در موارد متعددى بر شرح خود حاشیه نوشته و در بیشتر نسخههاى خطى آن حاشیه (منه) دیده میشود»[۱].
در کتابخانه آستان قدس رضوی هفت نسخه از شرح میرک بخاری بر حكمه العين کاتبی قزوینی موجود است که هرکدام بهنوعی ناقص هستند[۲]؛ البته در همین کتابخانه نسخه کاملی به شماره 790 وجود دارد که محتوای هر دو قسمت را دارد و ظاهرا در اوایل قرن نهم هجری تحریر شده و در مقاله سوم (فلکیات) صورتهای هیوی با شنگرف ترسیم گردیده و مصحح کتاب (جعفر زاهدی)، بهخاطر ترجیح آن از لحاظ قدمت و صحت بر دیگر نسخه‌ها، آن را اصل در تصحیح و مقابله قرار داده و با علامت اختصاری «ضاد» به آن اشاره کرده است[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه مصحح کتاب.