سرمایه ایمان

سرمایه ایمان
پدیدآوران	لاهیجی، عبدالرزاق بن علی (نويسنده) لاریجانی، صادق (مصحح)
عنوان‌های دیگر	سرمایه ایمان در اصول اعتقادات
ناشر	الزهرا(س)
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1372 ش
چاپ	3
موضوع	شیعه - اصول دین شیعه امامیه - عقاید
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏211‎‏ ‎‏/‎‏ل‎‏2‎‏س‎‏4

سرمايه ايمان كتابى است، فارسى در علم كلام و اصول اعتقادات كه به قلم دانشمند و حكيم محقق ملاعبدالرزاق بن على بن الحسين اللاهيجى القمى، از شاگردان ملاصدرا نگاشته شده است.

ساختار

اين كتاب؛ مشتمل بر مقدمه‌اى در بيان برخى اصطلاحات منطقى نظير تصور، قضيه، تناقض، عكس قضيه، بديهى و غير بديهى، تعريف، قياس و انواع و نيز پنج باب در بيان اصول عقائد شيعى است.

باب اول، به توحيد اختصاص يافته و مشتمل بر ده فصل است كه طى اين فصول به بيان معناى وجود و عدم و ماهيت و تقسيم مفهوم به واجب و ممكن و ممتنع، معناى موجود بودن واجب، به ذات خود و موجود بودن ممكن به علتى غير ذات خود و بيان اين كه واجب‌الوجود ماهيتى جز وجود ندارد(ماهيته انيته)، بعضى از خواص واجب‌الوجود، برخى حالات علل و امتناع دور و تسلسل و...، معناى حدوث و قدم، سبب احتياج ممكن به علت و نفى اولويت ذاتيه، اثبات واجب‌الوجود، نفى شريك از واجب‌الوجود و صفات واجب‌الوجود پرداخته شده است.

باب دوم، به عدل اختصاص داده شده و مشتمل بر هشت فصل است كه طى آنها به بيان حسن و قبح افعال، نفى شرور و قبائح از خداوند، مساله خلق اعمال و نيز دفع شبهه جبر، دفع شبهه شر، بيان مساله قضا و قدر، حكمت خداوند، حسن تكليف، وجوب لطف و نيز وجوب انجام فعل اصلح بر خداوند پرداخته شده است.

باب سوم، به نبوت اختصاص يافته و پنج فصل را در برمى‌گيرد. مؤلف ضمن اين فصول به بيان حسن بعثت انبيا و نيز وجوب عقلى آن، وجوب عصمت انبياء، راه‌هاى شناخت صدق مدعى نبوت، نبوت خاصه و همچنين برترى پيامبران بر فرشتگان مى‌پردازد.

باب چهارم، به امامت اختصاص يافته و مشتمل بر شش فصل با محتواى ذيل است:بيان معناى امامت و لزوم نصب امام از سوى خداوند، وجوب عصمت امام و نيز برترى داشتن امام بر ساير مردم و همچنين وجوب تنصيص بر امامت امام از جانب پيامبر(ص)، تعيين امام پس از رسول خدا(ص)، راه‌هاى شناخت ساير پيشوايان معصوم و نيز بيان انحصار شمار ايشان در دوازده نفر، غيبت امام عصر(ع) و نيز احوال پيشوايان جور و جوب بيزارى جستن از آنها.

باب پنجم، به معاد اختصاص داده شده و طى پنج فصل به بيان امور ذيل مى‌پردازد:لزوم معاد، وعد و وعيد و ثواب و عقاب و...، بيان معناى ايمان و اسلام و كفر و فسوق و نفاق، بطلان احباط و وقوع شفاعت و همچنين وجوب توبه و نيز امر به معروف و نهى از منكر.

اين اثر در واقع دوره‌اى است مختصر، از تمام ابواب اعتقادات و هم چنانكه خود مؤلف در مقدمه كتاب بيان داشته، اين كتاب همچون تلخيصى است از يكى ديگر از آثار فارسى مؤلف، به نام گوهر مراد كه در اجابت درخواست يكى از دوستان براى تسهيل برخى مشكلات گوهر مراد، به رشته تحرير درآمده است. مؤلف در هر مساله‌اى به اقامه برهان به هيات شكل اول و يا قياس استثنايى كه هر دو بديهى الانتاج هستند، پرداخته است.

نسخه شناسى

نسخ خطى:

1. كتابخانه آستان قدس رضوى مشهد به شماره 1058.
2. مكتبه امیرالمؤمنین(ع) نجف به شماره 1520.
3. كتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، قم به شماره 6290.
4. كتابخانه مركزى دانشگاه تهران به شماره 8212 و نسخ خطى فراوان ديگر.

نسخه حاضر در برنامه به تصحيح آقاى صادق لاريجانى و با توضيحات از ناشر در پاورقى در قطع وزيرى با جلد شوميز در 174 صفحه براى بار سوم در سال 1372ش، توسط انتشارات الزهراء منتشر شده است. مكان انتشار نامعلوم است.

منابع مقاله

1. آقا بزرگ تهرانى، محمد محسن؛ الذريعة إلی تصانيف الشيعة، جلد دوازدهم، ص 172.
2. مقدمه مؤلف.
3. حجتى حسينى مازندرانى، سيد محمدباقر؛ يادنامه حكيم لاهيجى، ص313-318.