دعوة الأطباء

دعوة الأطباء
پدیدآوران	ابن بطلان بغدادی، مختار بن حسن (نويسنده) اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه نويس)
ناشر	دانشگاه علوم پزشکی ايران، موسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1388 ش
چاپ	1
موضوع	پزشکی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏R‎‏ ‎‏143‎‏ ‎‏د‎‏22‎‏ی‎‏3‎‏*

دعوة الاطباء، به زبان عربى، نگاشته ابن بطلان (ابن عبدون) بغدادى، مختار بن حسن و مجموعه‌اى كشكول‌وار در دانش پزشکى است.

ساختار

اين اثر، در دوازده بخش، به شيوه داستان و حكايت نگاشته شده است.

گزارش محتوا

آنچه كه در اين كتاب به ظاهر فكاهى و طنزآميز، اما در واقع سرشار از مطالب خواندنى و آموزنده ملاحظه مى‌شود، داستان پزشک جوانى است كه در طلب روزى، بغداد را به مقصد ميافارقين (ديار بكر فعلى در جنوب شرقى كشور تركيه) ترك مى‌كند و با طبيب سالخورده‌اى كه او را به منزل خود دعوت مى‌كند، برخورد مى‌نمايد. در مجلس آن طبيب سالخورده، پزشکان ديگرى نيز دعوت شده‌اند. گفت‌وگوهاى انجام‌شده در آن مجلس، در كنار سفره طعام، بسيار شيرين و شنيدنى است.

در بحث اول كتاب كه با اشعار و حكم فراوان همراه است، نكاتى در مدح بغداد و مذمت ميافارقين در شرايط كساد كار آمده است.

در بخش دوم، مجلس طعام و پرهيزهاى غذايى (اگرچه بحث جدى است، ولى در قالب طنز و شوخى و ارتباط دادن آن با خساست ميزبان) ذكر شده است.

در ساير فصول، مطالب ديگرى كه نشان‌دهنده وضعيت پزشکى آن روز است و نيز كارهاى خلاف عطار ان و پزشک‌نمايان و بالاخره دفاع از پزشکان واقعى مطرح شده است.

عناوين بخش‌هاى دوازده‌گانه كتاب، چنان‌كه در مقدمه آمده، به اين شرح است:

1. فى فاتحة الكتاب و مدح بغداد و ذم ميافارقين لما فيها من الكساد؛
2. فى ذكر مجالس الطعام و ايراد الحجج التى تحمى عن الاكل فى ما يقدم من الالوان؛
3. فى نعت مجلس الشراب و اللذة و ذكر ما جرى من المسائل؛
4. فى اعتبار الطبائعى بمسائل توضح فضله و تظهر جهله؛
5. فى سؤال الكحال عما لا يسعه جهله؛
6. فى اعتبار الجرائحى لمعرفة التشريح و المنافع؛
7. فى امتحان الفاصد بما يحتاج الى معرفته من المنافع؛
8. فى اعتبار الصيادلة بمعرفة العقاقير و الادوية؛
9. فى غيرة الاطباء و تغايرهم على المرضى؛
10. فى اعتذار الطبيب المصروف و دم الصارف له؛
11. فى استهانة العامة بصناعة الطبية و الرد عليهم؛
12. فى خاتمة الكتاب و ذكر سبب انقطاع الزيارة و الاجتناب.

ويژگى‌هاى كتاب

اين نگاشته، حاوى اطلاعاتى آموزنده و در عين حال جذاب براى خواننده است. جذابيت و داستان‌واره بودن مطالب آن مى‌تواند براى كسانى كه اطلاعات پزشکى ندارند و حوصله مطالعه كتاب‌هاى طبى را هم ندارند، سودمند باشد. اضافه كردن اشعار در ميان مطالب هم بر جذابيت متن افزوده است.

وضعيت كتاب

اين اثر به اهتمام دكتر عادل بكرى بر اساس نسخ خطى موجود، تصحيح و تحقيق شده است.

محقق اين اثر، در ابتدا، مقدمه‌اى پيرامون نويسنده كتاب و شرح حال و آثار او و نيز كتاب «دعوة الاطباء» و شيوه تصحيح آن نگاشته است.

تدوين و تنظيم «فهرست اعلام»، «فهرست شهرها و اماكن»، «فهرست دواها» و «فهرست موضوعات»، در انتهاى كتاب، كار ديگرى است كه مصحح انجام داده است.

پاورقى‌هاى اين اثر، به توضيح داروها و شرح حال افرادى كه در متن نامى از آنها به ميان آمده، اختصاص دارد.

اين اثر، در سال 2002م در 101 صفحه، چاپ و منتشر شده است.

وابسته‌ها

ابن بطلان بغدادی، مختار بن حسن