امثال و حکم: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - '== ساختار== ' به '== ساختار== ') |
جز (جایگزینی متن - '== گزارش محتوا== ' به '== گزارش محتوا== ') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
در پيشگفتار كتاب پس از توضيح شيوه نگارش كتاب و اهميت موضوع آن، شرحى حالى از دهخدا و آثار او به اختصار آمده است. | در پيشگفتار كتاب پس از توضيح شيوه نگارش كتاب و اهميت موضوع آن، شرحى حالى از دهخدا و آثار او به اختصار آمده است. | ||
نسخهٔ ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۲۳:۰۱
امثال و حکم | |
---|---|
پدیدآوران | دهخدا، علیاکبر (نويسنده) |
ناشر | امير کبير |
مکان نشر | تهران - ایران |
سال نشر | 1383 ش |
چاپ | 12 |
شابک | 964-00-0156-2 |
موضوع | ضرب المثلهای ایرانی ضرب المثلهای فارسی |
زبان | فارسی |
تعداد جلد | 4 |
کد کنگره | PIR 3996 /د9الف8 |
نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
امثال و حكم اثر على اكبر دهخدا، به موضوع ضرب المثلها و حكمتهاى ادب فارسى است. زمانى كه دهخدا به تدوين لغتنامه خود پرداخت يادداشتهاى «امثال و حكم» را نيز در لغتنامه وارد كرده بود و اعتمادالدوله قراگزلو وزير معارف وقت از ايشان درخواست كرد كه «امثال و حكم» را از يادداشتها مجزا كند و جداگانه منتشر سازد، وى نيز موافقت كرد و يادداشتهاى خود كه حاوى مثل، حكمت، اصطلاح و حتى اخبار و احاديث بود را بهطور جداگانه منتشر نمود.
ساختار
كتاب حاوى مقدمهاى از ناشر و متن كتاب است كه مانند كتب لغت به ترتيب حروف الفبا تنظيم شده است.
گزارش محتوا
در پيشگفتار كتاب پس از توضيح شيوه نگارش كتاب و اهميت موضوع آن، شرحى حالى از دهخدا و آثار او به اختصار آمده است.
كتاب مشتمل بر حدود سى هزار عنوان ضرب المثل، حكمت، اصطلاح و كنايه است و نزدیک به ده هزا مثل يا حكمت و كنايه و اصطلاح به عنوان نظير و مرادف آمده و عنوان نيافته است.
دهخدا در تألیف خود بيش از هزار عبارت عربى آورده است كه بيشتر آيات قرآن و احاديث نبوى و كلمات منسوب به امامان شيعه و امثال و نظاير آنها است. مؤلف مفهوم ضربالمثل را با مفهوم كلمات كوتاه حكيمانه و اخلاقى درهم آميخته است.دهخدا 45 هزار بيت از شاعران كلاسيك مانند: فردوسى، سعدى، نظامى و جلالالدين رومى در كتاب خود آورده است. بيشتر اين بيتها شكلهاى گوناگون يك ضرب المثل است كه هر شاعرى به سليقه خود و با بيانى خاص به نظم در آورده است.
وى از منابع مختلفى در تنظيم كتاب استفاده كرده كه از آن جمله است:
1- مجموعه «امثال ميدانى» كه در سده پنجم هجرى به زبان عربى تألیف شده است. دهخدا از اين كتاب نزدیک به هزار ضرب المثل عربى بر گرفته و به مجموعه خود وارد كرده است.
2- «مجموعه مختصر امثال» چاپ هندوستان كه يكصد ضرب المثل از آن اقتباس كرده است.
3- «جامع التمثيل» كه در هند و در سده 11هجرى چاپ شده و دهخدا نزدیک به سيصد مثل از آن در كتاب خود آورده است.
4- «شاهد صادق» كه يك مجموعه هندى است و دهخدا توجه ويژهاى به آن نداشته و به نقل از چند مثال از آن بسنده كرده است.
گروهى بر كتاب خرده گرفتند كه عنوان كتاب «امثال و حكم» است ولى در طى آن اصطلاحات و كنايات و اخبار و احاديث و كلمات ديگرى كه مثل نيستند وارد شده است. دهخدا بر اين خردهگيرى چنين پاسخ گفته است كه اگر عنوان كتاب «امثال و حكم و مصطلاحات و كنايات و اخبار و احاديث و...» يا نظير آن انتخاب مىگرديد، عنوانى دراز مىشد و احتراز از آن واجب بود و از او به عنوان مختصر «امثال و حكم» اكتفا شد. راه ديگر اين بوده است كه آن اصطلاحات و... حذف شود و طبيعى است كه آن حذف، پاسخگوى خردهگيران مىتوانست باشد؛ اما محروميت خوانندگان از فوايد آنها جبرانى نمىتوانست داشته باشد.
دهخدا به پيروى از رسم و شيوه شاعران و نويسندگان قديم ايران، ضرب المثلها را نه به صورتىكه در زبان مردم بوده، بلكه به صورتىكه در كتابها و ديوانها آمده نقل كرده است. چنان كه گويى اصلاً درصدد گردآورى فولكلور (فرهنگ و دانش عامه) نبوده، بلكه قصد داشته كه شعرها و كلمات اخلاقى و پندآموز را در يكجا گرد آورد. از اين رو است كه ضرب المثلها در كتاب او مقام دوم را گرفته و اغلب تنها به عنوان مرادف امثال و حكم ادبى ذكر گرديده است.
وضعيت كتاب
در پايان هر يك از مجلدات كتاب فهرست اسماء رجال و كتب، امكنه و طوائف، و... به تفكيك آمده شده است.
منبع مقاله
مقدمه و متن كتاب